Perlak: objawy i leczenie
Perlak (cholesteatoma) to twór podobny do guza. Występuje rzadko. W postaci wrodzonej rozpoznaje się go u 3-6 na 100 tys. osób, częściej u chłopców. Jakie daje objawy?
1. Perlak: przyczyny
Perlaki dzieli się na nabyte (acquired cholesteatoma) i wrodzone (congenital cholesteatoma). Jest to struktura, w skład której wchodzi nagromadzony złuszczony nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący oraz keratyna i złogi cholesterolu wraz z licznymi mediatorami stanu zapalnego. Mówąc krócej: to guzek umiejscowiony w uchu środkowym.
Od czego robi się perlak? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Perlak wrodzony to wada, z którą dziecko przychodzi na świat i która przez lata może nie być wykryta.
Z kolei nabyty perlak ucha powstaje w wyniku:
- zaburzeń normalnego procesu złuszczania się naskórka (pierwotny),
- wcześniejszego uszkodzenia błony bębenkowej (wtórny).
2. Jak wygląda perlak w uchu?
Jest kulisty, o biało-perłowym zabarwieniu, stąd skojarzenie z perłą. Lekarz w badaniu otoskopowym za nieuszkodzoną błoną bębenkową może dojrzeć białawą masę, co wbudza podejrzenie rozpoznania perlaka (nie zawsze jednak, bo u części chorych badanie otoskopowe nie wykazuje żadnych zmian).
3. Perlak: objawy
Wrodzony perlak ucha środkowego może się rozwinąć w różnych miejscach kości skroniowej (najczęściej jest to ucho środkowe, rzadziej wyrostek sutkowaty, przewód słuchowy zewnętrzny, część skalista kości skroniowej i/lub szczyt piramidy kości skroniowej).
Od zaawansowania klinicznego zależy, jakie objawy daje perlak. Często nie ma ich wcale, a rozpoznanie stawiane jest przypadkowo. Choroba może być przyczyną niedosłuchu (początkowo gorszego słyszenia niskich dźwięków), rzadziej szumów usznych i uczucia zatkanego ucha.
Może też pojawić się wydzielina z ucha o nieprzyjemnym zapachu (obfita w przypadku perlaków nabytych wtórnych), a wraz ze wzrostem perlaka również zawroty głowy i zaburzenia równowagi. Rzadziej obserwuje się porażenie nerwu twarzowego (opadanie kącika ust po stronie porażenia oraz niemożność gwizdania, mrugania okiem).
4. Jak rozpoznać perlaka?
Wiesz już, co to jest guz perlak i jakie daje objawy. A co z rozpoznaniem tej choroby?
Diagnozę stawia otolaryngolog na postawie wywiadu, badania ucha z użyciem otoskopu (małego wziernika z lampką), a niekiedy też wyniku tomografii komputerowej kości skroniowych (pomaga ocenić wielkość perlaka). Jeśli występuje niedosłuch, potrzebne jest również badanie audiometryczne.
5. Perlak ucha: leczenie
Perlaka leczy się wyłącznie chirurgicznie. W przypadku zaostrzonego stanu zapalnego i ropnego wycieku z ucha operacja może być poprzedzona leczeniem doustnym antybiotykami oraz stosowaniem kropli do ucha zawierających antybiotyki i steroidy.
Zabieg pozwala usunąć zmiany perlakowe i przywrócić prawidłowy słuch. Nie jest to proste zadanie, bo perlaki cechują się dużą zdolnością do odrastania. Stąd potrzeba długoletniej kontroli lekarskiej, a niekiedy też reoperacji.
6. Czy perlak jest groźny?
Perlak nie jest nowotworem, co oznacza, że jest zbudowany z prawidłowych komórek, jednak umiejscowionych w niewłaściwym miejscu. Nie daje przerzutów. Nieleczony może jednak rosnąć i niszczyć sąsiadujące struktury (np. kosteczki słuchowe, błędnik czy nerw słuchowy).
Perlaki (zwłaszcza nabyte) mogą też dawać powikłania. Występują rzadko i wiąże się je z bardzo zaawansowaną chorobą, jednak mogą prowadzić do:
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
- ropniaka nadtwardówkowego i podtwardówkowego,
- ropnia mózgu,
- zakrzepowego zapalenia zatoki esowatej.
