Cholesterol całkowity. Kiedy należy zbadać jego poziom?

Cholesterol całkowity kojarzy się z niezdrową dietą i słabej jakości jedzeniem. To jednak błędne wyobrażenie. Jest bowiem niezbędny, by organizm prawidłowo funkcjonował, ale w odpowiedniej ilości. Kiedy jest go za dużo albo za mało, pojawić się mogą problemy ze zdrowiem.

1. Cholesterol całkowity – co to jest?

Cholesterol całkowity jest organizmowi niezbędny. Bez niego niemożliwa jest prawidłowa synteza hormonów sterydowych i kwasów żółciowych. Jest też składnikiem błon komórkowych. Ten steroidowy alkohol jest syntetyzowany w tkankach, zwłaszcza w wątrobie. Organizmowi dostarczany jest w pewnym stopniu wraz z pożywieniem. We krwi transportowany jest przez lipoproteiny.

Dzielimy go na dwie frakcje:

• LDL (ang. low density lipoproteins) – lipoproteiny o małej gęstości, frakcja określana jako „zły cholesterol” – jego ndmiar prowadzi do powstania blaszki miażdżycowej,
• HDL (ang. high density lipoproteins) – lipoproteiny o dużej gęstości, frakcja określana jako „dobry cholesterol” (ściąga ze ścian naczyń nadmiar cholesterolu i transportuje go do wątroby, skąd jest wydalany wraz z żółcią).

2. Kiedy dokonuje się pomiaru cholesterolu całkowitego?

Badanie poziomu cholesterolu całkowitego zaleca się wykonywać profilaktycznie, co najmniej raz w roku, jeśli poprzedni wynik był nieprawidłowy, lub raz na dwa lata, jeśli nie było odchyleń od normy. Badanie jest też wskazane u osób, które zauważyły pojawienie się zmian skórnych wokół oczu (zabarwione na żółto guzki).

Regularnie zaleca się je wykonywać również u pacjentów z uszkodzeniem miąższu wątroby, nadczynnością i niedoczynnością tarczycy oraz cukrzycą.

Badanie cholesterolu całkowitego pozwala ocenić ryzyko powstania powikłań sercowych w przebiegu choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, zespołu metabolicznego, otyłości i cukrzycy.

3. Jak wygląda badanie cholesterolu całkowitego?

By wykonać pełny panel lipidowy, pobiera się krew z żyły łokciowej. Trzeba być na czczo co najmniej 12-14 godzin, a w dniu poprzedzającym badanie należy powstrzymać się od spożywania pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu. Niewskazane jest też spożywanie alkoholu. Wynik mogą zaburzyć niektóre leki, zwłaszcza te mające wpływ na gospodarkę lipidową. Nie wolno ich jednak odstawiać na własną rękę.

Wysoki poziom cholesterolu całkowitego może występować w przebiegu niewydolności nerek, łuszczycy, niedoczynności tarczycy, cholestazie. Pojawia się też u osób, których dieta obfituje w produkty o wysokiej zawartości tłuszczu (zwłaszcza zwierzęcego) oraz nadużywających alkoholu.

Niepokój może budzić nie tylko wysokie stężenie cholesterolu całkowitego, ale też jego zmniejszony poziom. Pojawia się on najczęściej w przebiegu nadczynności tarczycy, anemii, wyniszczenia organizmu, zaawansowanej marskości wątroby lub innych ciężkich uszkodzeniach miąższu tego narządu.

4. Jak obniżyć poziom cholesterolu całkowitego?

Wysoki poziom cholesterolu to znacznie wyższe ryzyko chorób serca. Nie wolno go lekceważyć. Na szczęście jest kilka metod obniżenia jego wysokich wartości. Podstawą jest dieta. Najwięcej w niej powinno być warzyw i owoców. Czerwone mięso, które zaleca się spożywać maksymalnie 2 razy w tygodniu, powinno się zastąpić drobiem (kurczakiem, indykiem). Dobrze jest też włączyć do jadłospisu ryby, produkty z dużą zawartością błonnika (kasze, otręby, płatki owsiane) oraz dobrej jakości produkty zbożowe.

Specjaliści polecają też unikać potraw smażonych, zastępując je gotowanymi lub duszonymi.

Bardzo ważna jest też aktywność fizyczna, która poprawia krążenie i pomaga zachować równowagę między frakcją LDL a HDL.