Jedynak w szkole
Bycie jedynakiem ma swoje wady i zalety. Kiedyś jedynaka uważano za dziecko rozpieszczone i egoistyczne. Częstym sposobem wychowania jedynaków było nadmierne obsypywanie ich prezentami, które przypuszczalnie miały zrekompensować bycie samemu, bez rodzeństwa. Jedynak do dziś jest w szczególnej sytuacji, choćby z tego powodu, że nie przeżyje nigdy rywalizacji między rodzeństwem o względy rodziców ani nie będzie uczestniczył w kłótniachi zabawach z rodzeństwem. Jedynakowi brakuje zatem lustra społecznego w rodzinie. Nie ma brata ani siostry, którzy przekazaliby mu informację zwrotną o nim samym.
1. Wychowanie jedynaka
Jedynak zajmuje u boku rodziców miejsce szczególne. Jedną z zalet bycia jedynakiem jest to, że jest to dziecko wychowane w wyższym standardzie życia. Nie musi dzielić się z nikim swoimi dobrami, np. zabawkami czy miejscem w pokoju. Rodzice mogą zapewnić jednemu dziecku udany start w dorosłe życie. Kolejna zaleta to posiadanie wyłącznej miłości rodziców. Od zawsze przebywa w obecności dorosłych, dzięki czemu szybko zdobywa większą niż rówieśnicy wiedzę o świecie. Nie wykazuje też trudności w kontaktach z osobami od siebie starszymi. Szybko osiąga samodzielność. W domu uczestniczy w rozmowach wyłącznie dorosłych osób, wykazując większą błyskotliwość niż jego rówieśnicy, dzięki czemu sprawnie funkcjonuje później w dorosłym świecie. Niebezpieczeństwem jest jednak fakt, że jedynak może popaść w nadmiar rodzicielskiej troski.
Rodzice lubią wyręczać dziecko w większości spraw. Pojawia się przy tym przesadny lęk o pociechę. W ten sposób można pozbawiać je samodzielności i sprawności w rozwiązywaniu problemów. Nie trzeba nadmiernie obsypywać jedynaka prezentami, aby zrekompensować mu samotność. Nie należy też traktować go jako osoby dorosłej i obarczać problemami. W kontaktach z innymi dziećmi zachowuje się normalnie, chętnie bawi się w grupie. Rodzice powinni się postarać, aby ich jedynak często spotykał się z innymi dziećmi. Rodzice jedynaka często żywią w stosunku do dziecka wielkie ambicje. Jedynak żyje pod presją dużych oczekiwań ze strony swoich rodziców, którzy dają mu wiele i sporo też od niego wymagają. Według badań psychologicznych typowymi cechami osób, które wychowały się bez rodzeństwa są: poczucie samotności, odczuwanie silnego związku z rodzicami oraz przejmowanie swojej odpowiedzialności za rodziców. Ponadto jedynacy łatwo ulegają iluzjom na temat własnej osoby. Już od dzieciństwa czują się za bardzo odpowiedzialni. Rzadko przeżywają bunt w okresie dojrzewania. Są przekonani o swojej wyjątkowości.
2. Jak jedynak radzi sobie w szkole?
Postępy jedynaka w szkole są przedmiotem nieustannej troski jego rodziców. Jedynak bawi się w domu chętniej niż inne dzieci i rzadziej bierze udział w dodatkowych zajęciach po szkole. Nie doświadcza rywalizacji z rodzeństwem. Z trudem rozumie, jak wiele uczy się i zdobywa dzięki oddziaływaniu rodzeństwa. Jedynak staje z tym twarzą w twarz w chwili pójścia do szkoły i często nie potrafi sobie z tym poradzić. Może wtedy stwierdzić, że trudno mu jest stawić czoła rozmaitym przeciwnościom w pojedynkę. Niekiedy może tracić sympatię kolegów lub czuć się zastraszonym. Nie ma okazji nauczyć się prawidłowych zasad współżycia, dawania i przyjmowania. W okresie dojrzewania, kiedy to często rodzice krytykują swoje dzieci, jedynakowi brakuje towarzystwa rodzeństwa, które by przyszło z pomocą w obliczu dezaprobaty rodziców. W dorosłym życiu jedynacy mogą mieć problem z przyjęciem innego niż ich punktu widzenia. Czasem przez to mogą być źle odbierani przez otoczenie. Miewają trudności w kontaktach społecznych i mogą czuć się czasem bezradni w pewnych sytuacjach życiowych wymagających współdziałania, rywalizacji, podejmowania trafnych decyzji czy zaangażowania w relacje z innymi. Mają także potrzebę posiadania przestrzeni wyłącznie dla siebie, której nie muszą dzielić z innymi. Jest to równoznaczne z zachowaniem pewnej intymności i prywatności. Natomiast brak sytuacji wspólnej zabawy z bratem czy siostrą, pozbawienie treningu przyłączenia się do grupy czy rywalizacji z rodzeństwem, powodują unikanie sytuacji nacechowanych agresją i konfliktami. W klasie jedynacy zachowują dystans i oczekują akceptacji niemal bezwarunkowej. Spodziewają się od nauczycieli, że dla nich, podobnie jak dla rodziców, będą wyjątkowi.
Część jedynaków po konfrontacji społecznej nawiązuje różnego rodzaju znajomości, przyjaźnie i związki, nabywając w ten sposób umiejętności, których brakło w ich dzieciństwie. Inni nawet w dorosłym życiu pozostają sami.