Bliźniacza ciąża - bliźnięta jednojajowe i dwujajowe, zagrożenia

Ciąża bliźniacza jest to sytuacja, w której w jamie macicy stwierdza się rozwój nie jednego, ale dwóch płodów. Dla przyszłej mamy ten prezent od losu oznacza wzmożony wysiłek oraz konieczność większej dbałości o siebie niż w przypadku ciąży pojedynczej. Za to w nagrodę czeka ją podwójna dawka szczęścia. Ale jak w ogóle do tego doszło.

Istnieją 2 możliwe scenariusze, w zależności od tego, czy bliźnięta są jedno- czy dwujajowe.

1. Bliźniacza ciąża - bliźnięta jednojajowe i dwujajowe

Bliźnięta jednojajowe (jednozygotyczne; zygota = zapłodniona komórka jajowa) powstają, gdy zygota (w tym przypadku pojedyncza komórka jajowa zapłodniona przez 1 plemnik) podzieli się na dwie identyczne części. Dzieje się to przeważnie w okresie pierwszych 2 tygodni ciąży. W tym przypadku bliźnięta są zawsze tej samej płci, mają takie same geny, a więc i wygląd.

Rozwój bliźniąt jednozygotycznych jest czysto przypadkowy. Nie zależy od dziedziczności czy innych czynników, jak np. wiek matki. Bliźnięta jednojajowe przychodzą na świat przeciętnie raz na 400 porodów (0,4%).

Bliźnięta dwujajowe (dwuzygotyczne) mogą powstać, gdy w czasie owulacji dojdzie do uwolnienia co najmniej dwóch komórek jajowych, które zostaną zapłodnione przez dwa oddzielne plemniki. W tej sytuacji od początku istnieją 2 oddzielne embriony.

Są one różne pod względem genetycznym. Oznacza to, że mogą być innej (lub tej samej) płci. Nie będą też bliźniaczo podobne – podobieństwo ograniczy się do tego, jakie istnieje między rodzeństwem pochodzącym z dwóch odrębnych ciąż. Tego typu bliźnięta w różnych częściach świata występują z inną częstością (w Polsce około 1%), ponieważ na ich rozwój wpływa wiele czynników.

2. Bliźniacza ciąża - zagrożenia

Ciąża bliźniacza uznawana jest za ciążę wysokiego ryzyka. Po pierwsze, stanowi duże obciążenie dla organizmu matki. Przyrost masy ciała jest większy niż w przypadku ciąży pojedynczej. Powoduje to także silniejsze obciążenie kręgosłupa. Ciąża bliźniacza może być przyczyną częściej występujących powikłań, takich jak nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, bardzo nasilone wymioty. Po drugie, płody są zagrożone większym ryzykiem powikłań. Ponad połowa bliźniąt rodzi się przedwcześnie (w przypadku ciąż pojedynczych zdarza się to w blisko 7%). Mają one też zazwyczaj niższą masę urodzeniową – przeciętnie 2475 g (noworodki z ciąż pojedynczych ważą średnio 3324 g).

Istnieje także ryzyko obumarcia jednego płodu. Przed 10. tygodniem ciąży w 71% obserwuje się zgon jednego z bliźniąt. Później zdarza się to znacznie rzadziej (2,5–4,5% w II trymestrze, 3–14% w III trymestrze). Czasami płody nie rozwijają się równomiernie. Duża różnica masy ciała pomiędzy jednym i drugim stwarza zagrożenie dla ich życia. Niekiedy bliźnięta mają wspólne łożysko (dotyczy to tylko bliźniąt jednojajowych). Wówczas ryzyko wystąpienia śmiertelnie groźnych powikłań jest bardzo wysokie.

Z tych względów ciąża bliźniacza obejmowana jest wzmożonym nadzorem i troskliwą opieką medyczną. Przyszła mama ma częściej wyznaczane wizyty kontrolne, większa jest też liczba wykonywanych badań. W niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja. Przyszła mama powinna prowadzić oszczędzający tryb życia (w ciąży pojedynczej nie jest to konieczne). Musi często odpoczywać w ciągu dnia (najlepiej w pozycji leżącej) i dużo spać. Czasem konieczne jest skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego w drugiej połowie ciąży.

Jednojajowe bliźniaki

Bliźnięta to podwójne szczęście, ale i podwójne wyzwanie, które rozpoczyna się już z chwilą zapłodnienia.

zobacz galerię

Gdy po ochłonięciu z emocji wywołanych wiadomością o ciąży udamy się na pierwsze USG, a lekarz na monitorze pokaże nie jedno, ale dwa bijące serduszka, nie wpadajmy w panikę. Owszem, ciąża bliźniacza to trudniejsza sytuacja niż w przypadku jednego dziecka, ale za to nagroda będzie podwójna.