Śluz płodny

Śluz jest jednym z wyznaczników dni płodnych u kobiety. W pierwszych dniach cyklu menstruacyjnego, gdy komórka jajowa dojrzewa, pojawia się śluz lepki i biały. Kilka dni później zmienia się on w śluz przejrzysty i śliski. To właśnie on oznacza dni płodne. U kobiety pojawia się uczucie wilgoci i naoliwienia w przedsionku pochwy. Kolejnym etapem jest śluz przypominający białko surowego jaja kurzego.

Śluz płodny jest potrzebny do tego, aby plemniki mogły przetrwać w drogach rodnych kobiety i z łatwością dotrzeć do komórki jajowej. Mówiąc inaczej, obecność śluzu płodnego w pochwie ułatwia zapłodnienie i daje większe szanse na zajście kobiety w ciążę. Jeśli kobieta odczuwa wilgoć w okolicach intymnych, prawdopodobnie jest w okresie dni płodnych. Współżycie płciowe w tym czasie daje największe szanse na zapłodnienie. Wiedza na temat okresów płodności i niepłodności kobiety w cyklu menstruacyjnym odgrywa bardzo ważną rolę w świadomym planowaniu poczęcia dziecka.

1. Okresy płodności i niepłodności w cyklu menstruacyjnym

Kobieta jest płodna tylko przez 4% swojego życia – płodność kobiety rozpoczyna się w okresie dojrzewania płciowego (w wieku około 12-15 lat), a kończy wraz z wejściem w fazę przekwitania (w wieku około 50 lat). Okres płodności kobiety trwa zatem średnio jakieś 30-40 lat, przy czym uzależniony jest od etapów cyklu miesiączkowego. Dni płodne w cyklu menstruacyjnym przypadają na czas, gdy komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika do jajowodu – następuje wtedy owulacja, inaczej tzw. jajeczkowanie. W przeważającej części swego życia kobieta pozostaje zatem niepłodna, tzn. niezdolna do zapłodnienia, z wyjątkiem kilku dni w cyklu, kiedy to dojrzałe jajeczko opuszcza jajnik.

Zobacz film: "Niepokojące objawy cyklu miesiączkowego [Specjalista radzi]"

Cykl menstruacyjny rozpoczyna się krwawieniem miesiączkowym, czyli menstruacją. Pierwszy dzień cyklu to zatem pierwszy dzień miesiączki. Koniec cyklu menstruacyjnego to ostatni dzień przed następnym krwawieniem miesiączkowym. Każdy cykl kobiety można podzielić na trzy fazy płodności.

• Faza niepłodności względnej – długość tej fazy nie jest stała. Jeśli kobieta ma krótkie cykle, dojrzewanie komórki jajowej może następować tak szybko, że dni płodne będą rozpoczynały się już pod koniec miesiączki. W przypadku krótkich cykli miesiączkowych stosunek płciowy odbyty w czasie miesiączki może skutkować zajściem kobiety w ciążę. Gdy kobieta ma cykle normalnej długości (zwykle 28 dni), stosunek w trakcie miesiączki jest niepłodny.
• Faza płodności – trwa zaledwie kilka dni w cyklu. W tym czasie dojrzewa komórka jajowa i wydostaje się z pęcherzyka jajnikowego. Uwolniona do jajowodu komórka jajowa może żyć do 24 godzin. Kobieta jest płodna, gdy następuje owulacja, a więc jajeczko pojawia się w jajowodzie. Do zapłodnienia może dojść tylko w ciągu doby, w której żyje żeńska gameta. Jednak ze względu na to, że plemniki mogą żyć w śluzie płodnym nawet 3-5 dni, dlatego również na 5 dni przed jajeczkowaniem mówi się o czasie płodnym. Okres dni płodnych w cyklu trwa do czterech dni po owulacji.
• Faza niepłodności bezwzględnej – rozpoczyna się od momentu obumarcia komórki jajowej i trwa do miesiączki. Ten okres dni niepłodnych w cyklu jest stały i obejmuje zazwyczaj 14 dni. Jeśli odejmiesz od daty przewidywanej miesiączki 14 dni, otrzymasz datę owulacji, a więc szczytowego okresu płodności kobiety w cyklu.

Podział cyklu menstruacyjnego kobiety na fazy płodności i niepłodności pozwala naturalnie planować poczęcie dziecka. Dni płodne u kobiety charakteryzują się obecnością w drogach rodnych śluzu płodnego i nieco podwyższoną temperaturą ciała.

2. Parametry śluzu płodnego

Po skończonej miesiączce szyjka macicy najczęściej zaczopowana jest korkiem gęstego śluzu. W miarę jak dojrzewa komórka jajowa, w pochwie zaczyna pojawiać się śluz. Początkowo śluz jest mętny, nieprzejrzysty, lepki. Stopniowo zmienia się jednak na bardziej rozciągliwy, śliski, bezbarwny, przezroczysty. W drogach rodnych zwiększa się też jego ilość. W czasie dni płodnych kobieta czuje w przedsionku pochwy mokrość, silną wilgotność. Gdy śluz w pochwie wygląda jak białko jaja kurzego i daje się rozciągnąć między dwoma palcami dłoni, jest to właśnie śluz płodny.

To, jak długo śluz jest obecny w pochwie, zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnych uwarunkowań każdej kobiety. Pod koniec obecności w pochwie śluzu o konsystencji białka jaja kurzego następuje owulacja. Komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika i wędruje do jajowodu. Kiedy w czasie swojej wędrówki „spotka się” z plemnikiem, dochodzi do zapłodnienia. Po jajeczkowaniu szyjka macicy nie wytwarza już śluzu płodnego i ponownie zostaje zamknięta przez gęsty korek śluzowy. Śluz płodny znosi nieco kwasowość środowiska pochwy i umożliwia zachowanie plemników przy życiu w drogach rodnych kobiety. Bez śluzu plemniki szybko obumierają.

Subiektywne odczucie suchości w pochwie oznacza dni niepłodne w cyklu. Gdy kobieta odczuwa wilgoć w pochwie, prawdopodobnie rozpoczął się okres dni płodnych. Śluzu płodnego nie wolno mylić z upławami. Dokładna obserwacja śluzu pomaga ustalić optymalny moment współżycia, który ma doprowadzić do zajścia w ciążę. Niewielka ilość śluzu szyjkowego w pochwie oraz niskie parametry nasienia mężczyzny mogą stanowić przyczynę problemów z poczęciem. Przy ustaleniu szczytu najwyższej płodności kobiety w cyklu mogą pomóc testy owulacyjne oraz pomiary pH śluzu szyjkowego.