Zaprzeczenie ojcostwa
Zaprzeczenie ojcostwa jest kwestią regulowaną za pomocą przepisów Kodeksu rodzinnego oraz opiekuńczego. Termin ten odnosi się do sytuacji, w której wykazuje się, że osoba uznawana w oczach prawa za ojca dziecka (zwykle jest to mąż lub partner matki dziecka) nie jest nim. Kto może wnioskować o zaprzeczenie ojcostwa? Jak przebiega sprawa o zaprzeczenie ojcostwa w sądzie?
1. Kiedy można wytoczyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa?
W niektórych sytuacjach prawo obowiązujące w Polsce poprzez zasadę domniemania wskazuje, kto jest prawnym rodzicem dziecka. Nadrzędne jest przy tym dobro osoby małoletniej – ustalenie rodzicielstwa ma służyć zapewnieniu dziecku pomocy życiowej. Co więcej, poprzez wprowadzenie stosunkowo krótkich terminów możliwość wystąpienia o zaprzeczenie ojcostwa została znacznie ograniczona.
Według przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego o zaprzeczenie ojcostwa mogą wystąpić następujące osoby:
- dziecko – po ukończeniu 18 lat, ale nie później niż do 21 roku życia,
- matka dziecka – może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa w okresie 6 miesięcy od narodzin dziecka,
- mężczyzna – może wystąpić o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu pół roku od dnia, w którym został poinformowany o narodzinach dziecka. Warto pamiętać, że te terminy nie obowiązują prokuratora – może on wystąpić z powództwem w dowolnym czasie.
2. Jak przebiega zaprzeczenie ojcostwa?
Sprawy związane z zaprzeczeniem ojcostwa są rozpatrywane przez wydziały rodzinne w sądach rejonowych. Osoba, której zależy na zaprzeczeniu ojcostwa powinna wnieść pozew do sądu. Następnie w trakcie sprawy konieczne jest udowodnienie, że osoba uchodząca według prawa za ojca dziecka nie jest faktycznie biologicznym ojcem. W tym celu należy przedstawić wiarygodne środki dowodowe. Mogą to być zeznania świadków, własne wyjaśnienia, opinie biegłych (np. na podstawie badań DNA) oraz dowody uzyskane na podstawie dokumentów. Wszelkie koszty przeprowadzenia dowodu ponosi strona wnioskująca o nie. Obowiązek potwierdzenia swoich racji leży na osobie, która wnosi o zaprzeczenie ojcostwa. Może to być nie tylko mężczyzna uznawany dotąd za ojca, ale i matka dziecka lub pełnoletnie dziecko. Jeśli osoba wnosząca o zaprzeczenie ojcostwa nie przedstawi dowodów lub będą one niewystarczające, nastąpi oddalenie powództwa. W praktyce oznacza to utrzymanie stanu rzeczy sprzed sprawy.
W sprawach dotyczących zaprzeczenia ojcostwa należy przekazać odpis pozwu prokuratorowi i zawiadamiać go o planowanych terminach rozpraw. Należy uświadomić sobie przy tym, że uczestnictwo prokuratora w sprawie nie jest oznaką zaistniałego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez jedną ze stron. Jest to wyłącznie skorzystanie z istniejących uprawnień.
Sprawy o zaprzeczenie ojcostwa nie należą do łatwych. Jest to trudne doświadczenie dla obu stron, jednak w wielu przypadkach złożenie wniosku o zaprzeczenie ojcostwa jest najlepszym wyjściem. Jeśli zastanawiasz się nad wystąpieniem do sądu z powództwem, pamiętaj o ograniczeniach czasowych. Zbyt późne złożenie wniosku może poważnie pokrzyżować twoje plany.