Porażenie prądem
Porażenia prądem elektrycznym nie należą do rzadkości w związku z powszechnym wykorzystywaniem energii elektrycznej przez większość krajów świata. Do ich wystąpienia przyczyniają się różne czynniki, zarówno niejednokrotnie zły stan techniczny urządzeń i instalacji elektrycznych, jak i ludzka lekkomyślność i niestosowanie się do przepisów BHP. Porażenia prądem elektrycznym zdarzają się także u dzieci, często w wyniku niezauważonego przez opiekunów „majsterkowania” przy domowych gniazdkach elektrycznych. Skutki porażenia prądem wynikają zarówno z jego bezpośredniego przepływu przez tkanki oraz narządy, jak i z działania wysokiej temperatury. Uzależnione są one od natężenia prądu, jego częstotliwości i napięcia, oporów przepływu oraz czasu trwania przepływu prądu przez ciało człowieka. Niezależnie od tego na przeżycie porażonego prądem elektrycznym ma wpływ przede wszystkim właściwie udzielona pierwsza pomocmedyczna na miejscu zdarzenia, jeszcze przed przyjazdem karetki pogotowia.
1. Skutki porażenia prądem
Na efekty porażenia prądem elektrycznym ma wpływ jego napięcie (prąd wysoko i niskonapięciowy), natężenie i częstotliwość (bardziej niebezpieczny jest prąd zmienny niż prąd stały). Duże znaczenie mają także opory przewodzenia (mokra skóra stanowi znacznie mniejszy opór) oraz czas ekspozycji organizmu na przepływający prąd. W wyniku jego przepływu dochodzi do zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych.
Prąd oddziałuje na układ nerwowy i mięśniowy prowadząc do skurczu tężcowego mięśni, który uniemożliwia cofnięcie kończyny i samodzielne uwolnienie się od jego działania, a czasem jest tak silny, że prowadzi do zwichnięć i złamań. Ponadto przepływ prądu przez organizm może prowadzić do utraty przytomności, zatrzymania oddychania, a przede wszystkim groźnych dla życia zaburzeń rytmu serca pod postacią migotania komór i w efekcie do zgonu poszkodowanego. Ponadto w miejscu wniknięcia prądu (ręce, stopy) dochodzi do powstania ciężkich oparzeń termicznych, a w przypadku prądu wysokonapięciowego nawet do martwicy skóry, mięśni, nerwów, naczyń krwionośnych oraz uszkodzenia narządów wewnętrznych. W przypadku prac na dużych wysokościach po odłączeniu źródła prądu może także dojść do upadku poszkodowanego, prowadzącego do urazów głowy i kręgosłupa.
2. Postępowanie przy porażeniu prądem
Udzielając pierwszej pomocy przy porażeniu prądem elektrycznym należy w pierwszej kolejności wezwać pomoc i starać się odłączyć poszkodowanego od źródła prądu. Najlepiej jest po prostu odłączyć zasilanie. Dopóki tego nie zrobimy nie wolno w żadnym wypadku dotykać poszkodowanego. Można próbować bardzo ostrożnie odciągnąć go używając nieprzewodzących materiałów, jak suche drewno lub drążek izolacyjny. Trzeba przy tym zachować wyjątkową ostrożność, aby samemu nie zostać porażonym. Następnie oceniamy stan chorego, jego przytomność, oddychanie i krążenie. Jeżeli jest to konieczne, prowadzimy resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z zasadami reanimacji BLS (masaż serca i sztuczna wentylacja w stosunku 30:2) do czasu powrotu funkcji życiowych, przyjazdu karetki pogotowia lub wyczerpania własnych sił.
Jeżeli spodziewamy się obrażeń głowy i kręgosłupa, należy go odpowiednio ustabilizować, natomiast oparzone miejsca osłaniamy jałowym opatrunkiem. W każdym przypadku osoba porażona prądem powinna być hospitalizowana w celu wykrycia skutków odległych porażenia prądem, jak odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca, uszkodzenia narządów wewnętrznych (zwłaszcza funkcji nerek) oraz leczenia oparzeń skóry.