Sprawdź, czy jesteś świadomym rodzicem - 6 faktów o talentach
„6 faktów o talentach” to kolejny artykuł ukazujący się w związku z kampanią społeczną "Sprawdź czy jesteś świadomym rodzicem", której organizatorem jest Fundacja Rodzice Przyszłości. Zapraszamy rodziców na stronę Fundacji, gdzie czeka na nich Test Świadomego Rodzica.
1. Współczesna definicja talentu.
Amerykański Instytut Gallupa, badając zjawisko naturalnych predyspozycji człowieka, szukał na przestrzeni ostatnich 30 lat spójnej i uzasadnionej naukowo definicji talentu. Według jego odkryć oraz w oparciu o współczesną wiedzę o mózgu: „Talent to każdy powtarzający się wzorzec myślenia, odczuwania lub zachowania, który może znaleźć pożyteczne zastosowanie.” Oznacza to, że talenty mamy zlokalizowane w mózgu i że są to najszybsze ścieżki neuronalne, wykształcone w procesie rozwoju człowieka. To bardzo dobra wiadomość, ponieważ jasno wskazuje na fakt, że skoro każdy ma mózg, każdy również takie wzorce posiada. Wniosek nasuwa się sam: każdy ma talenty. Dzieci od najwcześniejszych lat kształcą swoje modele odczuwania, myślenia i działania, rolą rodziców jest je wspierać w rozwoju oraz odkrywać rzeczy, które dzieci lubią robić.
2. Jak zaobserwować talenty u siebie i u dziecka?
Talent, jako słowo, zamiennie określany jest w języku polskim, jako: predyspozycja, ukryty potencjał, naturalna umiejętność, wybitna kompetencja. Najłatwiej skojarzyć słowo talent z czymś, co lubię robić… W celu rozpoznania talentu warto obserwować też sam proces działania. Talent umożliwia nam wykonywanie określonego rodzaj działań w sposób łatwy, angażujący naszą motywację wewnętrzną, pozwala również na osiąganie w tych obszarach ponadprzeciętnych rezultatów. Ciekawe zjawisko dotyczy jednocześnie zarządzania energią osobistą w procesie działania. Wykonując to „coś”, ładujemy akumulatory, towarzyszą nam pozytywne emocje i osiągamy wysoki poziom satysfakcji osobistej. Obserwując siebie lub dziecko w takim działaniu, nie mamy wątpliwości, że do czegoś mamy talent!
3. Talent to jeszcze nie jest Mocna Strona
Powszechnie uznaje się, że odkrycie naturalnych predyspozycji to początek drogi. Predyspozycja to tylko, lub aż… potencjał, który warto rozwijać w czasie, przez zdobywanie wiedzy i regularne ćwiczenie umiejętności. Dlatego Instytut Gallupa wprowadził prosty wzór określający, czym jest Mocna Strona.
Mocna Strona to: Talent + Wiedza + Umiejętności
Takie podejście sugeruje, że po odkryciu obszarów, w których dorosły lub dziecko jest szczególnie predysponowany do robienia rzeczy w wyjątkowy sposób, warto koncentrować siły, energię i czas na wspieraniu rozwoju mocnych stron. Takie podejście, jest mocno w opozycji do tradycyjnego podejścia w wychowaniu. Tradycyjne podejście sugeruje, bowiem kierowanie uwagi i czasu przede wszystkim na to, czego ktoś nie umie i koncentruje się głównie na niwelowaniu deficytów u dziecka. W czymś jest dobre? Super! Zajmijmy się tym, w czym dobre jeszcze nie jest…
4. Jakie możemy mieć talenty?
W 1981 r. Roger Sperry dostał Nagrodę Nobla za określenie specyfikacji pracy prawej i lewej półkuli mózgu. Jasnym okazało się, że w oparciu o budowę mózgu talenty i naturalne predyspozycje grupują się w obszarach umiejętności analitycznych, ścisłych, precyzyjnych, (kiedy dorosły/dziecko ma dominującą lewą półkulę mózgu) oraz artystycznych, ruchowych, przestrzennych, (kiedy występuje dominacja prawej półkuli mózgu). Trzecim typem talentów są talenty wynikające z tego, że osoba nie ma dominującej półkuli mózgowej. Wtedy zdarza się, że ma różne predyspozycje mieszane, zarówno związane z analitycznym sposobem działania, jak i syntetycznym i kreatywnym sposobem postrzegania rzeczywistości. Współczesna diagnostyka talentów dostarcza rodzicom wiedzy na temat, jak i co obserwować u dziecka, by odkrywać jego naturalny potencjał. Warto wiedzieć, że na tej podstawie kształcą się również wzorce odczuwania i działania, które wynikają z tendencji dominacji półkul mózgowych. Dlatego mamy inne poziomy wrażliwości, zjawisko ekstrawersji i introwersji i wiele innych cech związanych z temperamentem i empatią.
5. Głębokie przekonania osobiste na temat talentów
Każdy człowiek ma swoje indywidualne doświadczenia w obszarze tematu: talenty. Jedną z najważniejszych rzeczy wydaje się być fakt, czy ja, jako rodzic zdaję sobie z nich sprawę? Czy jestem świadoma/świadomy: co myślę na ten temat? Jakie mam głębokie przekonania, które kierują moim sposobem myślenia, odczuwania i działania w obserwacji dziecka? Bo jeżeli rodzic jest otwarty na wiedzę, to praktykuje podejście, że jego dziecko na 100% ma naturalne predyspozycje do czegoś… Oczywiście w toku rozwoju, w czasie… odkrywamy wtedy fakty, w jakich obszarach jest uzdolnione. I jako dorośli możemy podejmować decyzję, jak dziecko wspierać na ścieżce uzdolnień i talentów.
6. Lata edukacji, a talenty naturalne
W edukacji szkolnej istnieje pewna naturalna hierarchia przedmiotów. Najwyżej oceniane są u dzieci predyspozycje analityczne i sprawność w przedmiotach ścisłych, potem w kolejności języki, uzdolnienia w przedmiotach humanistycznych i na końcu (niestety) stoją zajęcia ruchowe i taneczne. To klasyczne podejście. Jeżeli jednak dziecko nie „wpasowuje się” w tą szczególną kolejność ze swoimi talentami… Co robić? Warto wtedy zadbać o budowanie jego poczucia własnej wartości, ponieważ w sposób naturalny, będzie „odstawało” od oczekiwań dorosłych w szkole. Warto rozmawiać z nim, że każdy z nas jest inny, że każdy ma umiejętności i talenty, które czynią go wyjątkowym i że warto rozwijać swoje Mocne Strony. To wprawdzie długi i bardzo odpowiedzialny proces - wspierania naturalnych talentów, ale na długiej ścieżce życia – zawsze się opłaca. Skutkuje wysokim poziomem satysfakcji osobistej i dobrym zdrowiem. Powodzenia na ścieżkach odkrywania i wspierania talentów, życzymy wszystkim rodzicom i dzieciom oraz nauczycielom.
Renata Gut – jest wykładowcą na Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie i przedsiębiorcą. Ukończyła studia filologiczne (germanistyka) i jest absolwentką Siódmej Edycji MBA w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego w Warszawie (rocznik 1996). Na tej właśnie uczelni prowadzi zajęcia "Zarządzanie sobą, wykorzystywanie zasobów osobistych" według autorskiego programu. Wykładany przez nią przedmiot pokazuje zastosowanie wiedzy o budowie oraz funkcjonowaniu mózgu człowieka w zarządzaniu. Zajęcia pomagają w rozpoznawaniu strategii działania, zarządzania i podejmowania decyzji. Jest współautorką książki pt. "Zarządzanie sobą".