Kolacja dla niejadka. Co i w jaki sposób podać?
Kolacja dla niejadka jest dużym wyzwaniem. Bywa, że jesteśmy bezsilni w wymyślaniu nowych potraw i martwimy się, że nasza pociecha kolejny raz poszła spać głodna. Sposoby na to, jak temu zaradzić, zdradza Małgorzata Talaga-Duma, psychodietetyk i Terapeuta Karmienia.
1. Kolacja dla niejadka: pożywna i smaczna
Przyczyn tego, że dziecko nie chce jeść albo je naszym zdaniem za mało, może być kilka. Niekiedy wiąże się to z zaburzeniami integracji sensorycznej (zwłaszcza z nieprawidłową modulacją bodźców węchowych i smakowych).
W innym przypadku może to wynikać m.in z braku odpowiednich umiejętności do obróbki pokarmu w konkretnej konsystnecji lub z obserowanej u dzieci wieku żłobkowym i przedszkolnym neofobii żywieniowej lub ARFID (avoidant/ restrictive food intake disorder – unikanie/ograniczanie przyjmowania pokarmów), które jest zaburzeniem psychicznym wyróżniającym się sztywnością w zakresie akceptowanych posiłków (jest zauważalne również u dzieci starszych).
Pierwsze lata życia dziecka to czas intensywnego rozwoju fizycznego, umysłowego i motorycznego. – Olbrzymie znaczenie ma oczywiście sposób jedzenia. W przypadku dzieci z trudnościami w jedzeniu niestety jest to bardzo trudne w realizacji. Stąd ważne jest, aby analizując zakres akceptowanych produktów zadbać i kontrolować potrzeby organizmu dla danego wieku i uzupełniać niezbędne składniki – mówi psychodietetyk Małgorzata Talaga-Duma. I dodaje:
– Idealnie byłoby dostarczać składniki odżywcze z żywności, ale samo ułożenie jadłospisu przez dietetyka może nie być do końca pomocne, bo w praktyce większości produktów dziecko odmawia, nie jest gotowe do ich spróbowania.
2. O czym trzeba pamiętać, przygotowując kolację dla niejadka?
W pierwszej kolejności warto spisać wszystkie produkty, które nasze dziecko lubi. Zastanówmy się, które warzywa akceptuje i w jakiej formie. Czy lubi kaszki, naleśniki lub placuszki? Z otrzymanej listy spróbujmy skomponować choć 2-3 dania.
Małgorzata Talaga-Duma podpowiada, że w przypadku komponowania posiłków najważniejsze założenia powinny dotyczyć dostarczenia wartości odżywczych w produktach, jakie dziecko jest w stanie zjeść. Jeśli to możliwe, wybierając nowe produkty w ramach rozszerzania diety, kierujemy się możliwie dużą wartością odżywczą. Unikamy wprowadzania produktów, które z czasem należałoby wycofywać z diety z uwagi na niską jakość.
– W przypadku wybiórczości pokarmowej nie ma znaczenia, czy akceptowany naleśnik zostanie podany w porze kolacji czy obiadu, skoro to jedno z nielicznych spożywanych produktów. Ważne, aby nie nie dodawać do nich dżemów i kremów czekoladowych, które zawierają bardzo duże ilości cukru, a nie mają żadnych wartości odżywczych.
Kolacja dla 3-latka (ale i każdego dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym) powinna opierać się na wartościowych produktach: warzywach, kaszach, ciemnym pieczywie. Tylko jak je podać, by nasza pociecha była zainteresowana ich zjedzeniem?
– Polecam koktajl owocowo-warzywny z dodatkiem zmiksowanych płatków owsianych, pizzę na mące pełnoziarnistej albo klasyczną kanapkę na ciemnym pieczywie z dodatkiem sera lub domowej wędliny – mówi Małgorzata Talaga-Duma.
– Wieczorem dobrze też smakują omlety z warzywnymi dodatkami, wytrawne muffinki a’la pizzerki, gofry warzywne (np. marchewkowe lub szpinakowe) oraz gorzkie kakao słodzone miodem – dodaje ekspertka.
3. Kolacja dla niejadka: przepisy to nie wszystko!
Same podpowiedzi, co zrobić do jedzenia dla niejadka na nic się zdadzą, jeśli forma podania posiłku nie będzie atrakcyjna i produkt będzie mocno odmienny od akceptowanych np. konsystencji lub form posiłków.
Warto więc rozmawiać z dzieckiem i angażować je w przygotowywanie posiłków. Razem planujcie jadłospis, róbcie listę zakupów i idźcie do sklepu lub na lokalny targ. Do gotowania ubierzcie fartuszki, a jeśli macie, również kucharskie czapki. Starajcie się też czytać bajki, w których pojawia się motyw wartościowej diety. Temat ten pojawia się w kultowej serii książek Marty Galewskiej-Kustry, zwłaszcza w tomach: "Pucio zostaje kucharzem, czyli o radości z jedzenia" oraz w najnowszej pozycji pt. "Pucio rośnie zdrowo".
Wystrzegajmy się gróźb, szantażu, obrażania się i wzbudzania w dziecku poczucia winy. Dobrze jest zachęcać dziecko do próbowania, ale bez nacisku. Niezwykle ważna jest też celebracja posiłków w gronie rodziny bez udziału bajek i telefonów.
Kolacja dla 2-latka niejadka powinna też być kolorowa. W sieci można znaleźć mnóstwo inspiracji, jak z warzyw zrobić zwierzątka, np. rybkę, żabkę lub zajączka.
4. Kiedy niechęć do jedzenia powinna niepokoić?
O ile na pewno znajdzie się kilka sposobów na to, by niejadek zjadł obiadek (i kolację), o tyle warto pochylić się nad tym problemem i spróbować poszukać jego przyczyny. W ten sposób możemy zahamować postęp niechęci do jedzenia i wybiórczość pokarmową.
Trzeba mieć też na uwadze, że jedzenie to nie tylko smak i sposób na zaspokojenie głodu, ale też źródło cennych dla zdrowia składników. A ich odpowiednia ilość jest szalenie ważna dla rozwijającego się organizmu dziecka.
– Objawy świadczące o niedoborze składników odżywczych to m.in. zmiana w zachowaniu (rozdrażnienie, pobudzenie lub wręcz przeciwnie: apatia i senność), nawracające infekcje, osłabienie odporności oraz spadek i tak już słabego apetytu. Najczęstsze niedobory dotyczą żelaza, cynku, witaminy B12, wapnia, witaminy D oraz DHA. Stąd tak ważne jest zachowanie czujności i zwrócenie uwagi nie tylko na sam fakt spożycia posiłku, ale również jego jakość – podsumowuje Małgorzata Talaga-Duma.
