Trwa ładowanie...

Kod genetyczny. Właściwości i zadania

 Ewa Rosiecka
15.06.2021 15:30
Kod genetyczny. Właściwości i zadania
Kod genetyczny. Właściwości i zadania (GettyImages)

Kod genetyczny jest współzależnością między sekwencją zasad w DNA (lub mRNA, które jest jego transkryptem), a sekwencją aminokwasów w białku. Kod ten zawiera całość informacji dotyczącej organizmu i warunkującej cechy zarówno widoczne, jak i te nie widoczne gołym okiem, jak np. tendencja do określonych chorób. Jakie są cechy kodu genetycznego?

spis treści

1. Czym jest kod genetyczny?

Kod genetyczny opisuje sposób, w jaki sekwencja zasad kwasu nukleinowego przekształcona zostaje w sekwencję aminokwasów podczas biosyntezy białek.

Podstawową jednostką kodującą jest trójka nukleotydów - kodon. Kolejność ułożenia trójki nukleotydów w kodonie wyznacza nam dany aminokwas w białku, kolejność kodonów zaś ułożenie następujących po sobie aminokwasów.

2. Cechy kodu genetycznego

Zobacz film: "Wysokie oceny za wszelką cenę"

Kod genetyczny posiada siedem charakterystycznych cech. Jest on:

  • Bezprzecinkowy - każdy nukleotyd w obrębie sekwencji kodujących należy do jakiegoś kodonu, pomiędzy kodonami więc nie ma zasad bez znaczenia dla translacji;
  • Trójkowy - trzy leżące blisko siebie nukleotydy tworzą podstawową jednostkę informacyjną (kodon-triplet);
  • Zdegenerowany - różne kodony (w których różny od pozostałych jest zwykle trzeci nukleotyd) mogą kodować ten sam aminokwas, to oznacza, że niemal wszystkie aminokwasy mogą być zakodowane na różne sposoby;
  • Niezachodzący - poszczególne kodony nie zachodzą na siebie. Każdy z nukleotydów wchodzi w skład tylko jednego kodonu (wyjątkiem mogą być kody genetyczne niektórych wirusów, w których ten sam fragment kodu jest odczytywany dwukrotnie lub trzykrotnie, z przesunięciem w fazie);
  • Jednoznaczny (zdeterminowany) - określonej trójce nukleotydów w RNA lub DNA odpowiada zawsze tylko jeden aminokwas;
  • Kolinearny (współliniowy) - kolejność ułożenia aminokwasów w białku dokładnie odzwierciedla ułożenia odpowiednich kodonów na matrycowym RNA (mRNA);
  • Uniwersalny - wymienione wyżej zasady przestrzegane są dosyć dokładnie przez układy biosyntezy białek u wszystkich organizmów. Mimo to zdarzają się niewielkie odstępstwa od tej prawidłowości wśród bakterii, grzybów, wirusów, pierwotniaków oraz w mitochondriach.
Dwanaście obszarów DNA odpowiada za wiek, w którym mamy nasze pierwsze dziecko i rozmiar naszej rodziny
Dwanaście obszarów DNA odpowiada za wiek, w którym mamy nasze pierwsze dziecko i rozmiar naszej rodziny

Naukowcy zidentyfikowali 12 konkretnych obszarów sekwencji DNA, które są mocno związane z wiekiem, w

przeczytaj artykuł

3. Jaką rolę pełni kod genetyczny człowieka?

Godną uwagi kwestią w przypadku kodu genetycznego jest dziedziczenie. Nowe nici informacji genetycznej tworzone w czasie podziałów komórkowych na zasadzie replikacji (kopiowania). Jeśli w tym procesie pojawią się błędy, skutkuje to mutacjami, czasem powodując groźne dla organizmu konsekwencje.

W kodzie genetycznym zapisane są między innymi takie informacje, jak:

  • głos;
  • kolor skóry;
  • kolor oczu;
  • wzrost;
  • kolor włosów,

ale także informacje niezwykle ważne dla organizmu. Jedną z nich jest dziedziczenie lub tendencja do zapadania na niektóre choroby. Czasem są to choroby wrodzone, a zdarza się, że w naszych genach zapisana jest skłonność do zachorowania na określony typ nowotworu.

Badanie DNA
Badanie DNA

Badanie DNA jest najdokładniejszym sposobem weryfikacji spornego ojcostwa. Za jego pomocą możliwe jest

zobacz galerię

Mają świadomość, że osoby z bliskiej rodziny chorowały na tego typu chorobę, możemy poddać się badaniom genetycznym i określić prawdopodobieństwo zachorowania na tę właśnie chorobę.

Dzięki takiej wiedzy, poddając się regularnie badaniom profilaktycznym, możemy ustrzec się przed nimi lub w porę dostrzec, aby leczenie było skuteczne. Bardzo wiele chorób, także o podłożu genetycznym jesteśmy w stanie wyleczyć, odpowiednio wcześnie takie leczenie wdrażając.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze