Karmienie piersią niemowlaka
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia najważniejsze dla prawidłowego rozwoju niemowlęcia jest karmienie piersią w pierwszych sześciu miesiącach życia i kontynuowanie tego karmienia przez kolejne sześć miesięcy. Pierwsze karmienie powinno nastąpić najpóźniej w godzinę po porodzie i nie później niż w 6–8 godzin po porodach zabiegowych.
Pokarm kobiecy ma optymalne wartości odżywcze zarówno dla dzieci urodzonych o czasie, jak i wcześniaków. Karmienie piersią niemowląt zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy oraz ułatwia dziecku proces adaptacyjny. Wraz z mlekiem matki dziecko otrzymuje wiele ważnych składników odżywczych, takich jak: białka, tłuszcze i węglowodany (cukry), które służą do budowy komórek, wspomagają funkcjonowanie organizmu, zapewniają mineralizację kośćca i odpowiadają za rozwój psychomotoryczny.
1. Zalety karmienia piersią
- Skład mleka jest idealnie dopasowany do potrzeb dziecka, zmienia się wraz z przyrostem jego wagi, wzrostu oraz etapem rozwoju.
- Mleko kobiece zabezpiecza przed infekcjami, zawiera łatwo przyswajalne białko i przeciwciała.
- Mleko kobiece chroni przed alergią.
- Mleko kobiece jest zawsze sterylne i ma odpowiednią temperaturę.
- Zapewnia dobry rozwój układu nerwowego, pozwalając na lepszy rozwój intelektualny dzieci.
- Formuje żuchwę i służy profilaktyce wad zgryzu.
- Karmienie przyspiesza obkurczanie się macicy po porodzie i jej powrót do stanu sprzed ciąży.
- Zapewnia dziecku bliskość i poczucie bezpieczeństwa, umożliwiając prawidłowy rozwój uczuciowy.
2. Mleko matki
Mleko kobiece różni się od mleka krowiego przede wszystkim zawartością białek serwatki. Uczestniczą one w obronie noworodka i niemowlęcia przed infekcjami, są dobrze przyswajalne, przez co żołądek niemowlęcia karmionego piersią jest łatwiej opróżniany. Tłuszcze stanowią około 50% wartości energetycznej mleka kobiecego. Zawarte w nich kwasy tłuszczowe są niepowtarzalne i nie występują w mleku krowim. Są one bardzo istotne dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego i narządu wzroku oraz dla wzrostu organizmu niemowlęcia.
Laktoza jest podstawowym cukrem (węglowodanem) zawartym w mleku kobiecym. Jest rozkładana w jelicie cienkim przez enzym zwany laktazą. Enzym ten pojawia się dość późno i nawet u noworodków urodzonych o czasie laktoza nie jest „skutecznie" rozkładana w jelicie. Dzięki temu w jelitach noworodków i niemowląt mogą rozwijać się pałeczki kwasu mlekowego, które mają korzystny wpływ, hamując rozwój bakterii chorobotwórczych oraz ułatwiając wchłanianie soli wapnia i fosforanów, co ma znaczenie w zapobieganiu krzywicy niemowlęcej. Ze względu na optymalną zawartość w mleku kobiecym witamin, soli mineralnych oraz pierwiastków śladowych, aż do 4–6 miesiąca nie ma potrzeby stosowania u niemowlęcia karmionego naturalnie żadnych dodatków ww. rodzaju preparatów.
Często spotykamy się z opinią, że matce karmiącej wolno jeść niewiele pokarmów, ponieważ „wszystko” może zaszkodzić niemowlęciu. Restrykcyjna dieta nie będzie sprzyjać tworzeniu się pełnowartościowego pokarmu, co może doprowadzić do niedoborów kaloryczno-białkowych.
3. Kontrowersje wokół diety matki karmiacej
- Czosnek, cebula
Zdania są podzielone: niektórzy twierdzą, że mleko matki może zmienić smak i malec nie będzie wykazywał apetytu, a inni natomiast, że to jedynie matka przechodzi zapachem czosnku czy cebuli.
- Kapusta, kalafior, groch, fasola
Mogą powodować wzdęcia i boleści brzucha u dziecka. Spróbuj wprowadzić je stopniowo do diety, gdy dziecko skończy 2–3 miesiące i obserwuj jego reakcję na te produkty.
- Orzechy, owoce cytrusowe
Mogą powodować alergię. Podobnie jak truskawki i poziomki. Jeśli jednak w Waszej rodzinie nie ma alergików, spróbuj wprowadzić te owoce, ale nie wcześniej niż gdy dziecko skończy 2–3 miesiące. Zrezygnuj, gdy pojawią się oznaki uczulenia.
- Owoce pestkowe
Morele, wiśnie, czereśnie, brzoskwinie czy śliwki mogą być przyczyną kolki. Podobnie jak cytrusy wprowadzaj je stopniowo, a gdy zauważysz u dziecka niepokój – zrezygnuj.
Wypijaj 1,5–2 l płynów dziennie. Najlepsze napoje to: woda mineralna niegazowana, soki owocowe i warzywne (zacznij od jabłkowego i marchewkowego), następnie wprowadzaj inne, herbaty owocowe, wybieraj soki niezawierające konserwantów. Nie przesadzaj z mlekiem, bowiem często powoduje alergie. Nie pij dużych ilości mocnej kawy i herbaty (jedna filiżanka niezbyt mocnej nie powinna zaszkodzić maluchowi).
- Mleko i jego przetwory
Mleko jest silnym alergenem i często powoduje uczulenia u niemowląt. Staraj się początkowo ograniczać jego spożycie do 2 szklanek dziennie, wliczając w to jogurty, twarożki, sery, kefiry. Jeżeli nic dziecku się nie dzieje, nie musisz ściśle przestrzegać tych ilości, zwłaszcza że produkty mleczne są doskonałym źródłem wapnia.
- Napoje gazowane, coca-cola
„Bąbelki” mogą być przyczyną kolki u dziecka. Zrezygnuj z napoi gazowanych, zwłaszcza takich jak cola, która zawiera jedynie puste kalorie i kofeinę.
Alkohol przenika do mleka matki. Wódka i inne wysokoprocentowe trunki są więc zabronione.
Pamiętajmy, że mleko kobiece nie ma sobie równych i nie da się zastąpić żadnym innym mlekiem wyprodukowanym metodą przemysłową. Prawie każda kobieta może karmić naturalnie. Przeciwwskazaniami do karmienia piersią ze strony matki są choroby przewlekłe (np. gruźlica, nowotwór, choroby psychiczne), brak pokarmu, silikonowe implanty piersi oraz konieczność przyjmowania przez matkę leków uznanych za szkodliwe dla niemowląt; ze strony dziecka natomiast wrodzone choroby metaboliczne (galaktozemia), wrodzona nietolerancja laktozy, rozszczepy warg i podniebienia oraz niektóre wady serca.