Alergia pokarmowa u dzieci - przyczyny, nietolerancja, reakcje alergiczne, diagnoza i leczenie

Alergia pokarmowa u dzieci to coraz częstszy problem. Najbardziej powszechne jest uczulenie na mleko, jaja, soję, pszenicę, orzechy oraz skorupiaki. Rodzice alergików powinni wiedzieć, jak przebiega reakcja alergiczna – dzięki temu są w stanie zapewnić dziecku szybką opiekę lekarską. Ponadto konieczne jest ułożenie jadłospisu dziecka w taki sposób, by nie miało ono styczności z alergenem i jednocześnie nie zmagało się z niedoborem składników odżywczych.

1. Alergia pokarmowa u dzieci - przyczyny

W wystąpieniu alergii u dziecka dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Jeśli w rodzinie dziecka były przypadki uczuleń, zaleca się, by przez pierwsze pół roku życia niemowlak karmiony był wyłącznie mlekiem matki. Kobiety karmiące piersią powinny ograniczyć spożycie jaj i mleka krowiego, a także unikać orzechów. Jeżeli żaden z członków rodziny nie ma alergii, rezygnacja z tych produktów nie jest wskazana.

W orzechach oraz rybach znajdują się bowiem cenne kwasy omega-3, które mogą ochronić dziecko przed alergiami. Spożywanie mleka z piersi matki zmniejsza ryzyko alergii pokarmowej u dzieci, ponieważ zawiera ono stosunkowo niewiele alergenów. Ponadto wraz z mlekiem mamy dziecko zyskuje odporność i ochronę przed stanami zapalnymi oraz infekcjami.

Do alergii pokarmowej u dziecka może również przyczynić się palenie papierosów w czasie ciąży. Większe ryzyko alergii pokarmowej u dzieci wiąże się także ze stycznością z zanieczyszczonym powietrzem. Pojawienie się reakcji alergicznej na pokarm może być konsekwencją przebytej choroby żołądka lub jelit. Jeśli wyściółka jelit została w niektórych miejscach podrażniona, może dojść do wchłaniania dużych części białka. Te fragmenty białka mogą wywołać reakcję alergiczną.

2. Alergia pokarmowa u dzieci - nietolerancja

Zobacz film: "Cyfrowe drogowskazy ze Stacją Galaxy i Samsung: część 1"

Organizm dziecka dotkniętego alergią pokarmową traktuje dany produkt spożywczy jak potencjalne zagrożenie. Układ odpornościowy alergika wytwarza przeciwciała, które mają zwalczyć alergen pokarmowy – substancję wywołującą reakcję alergiczną. Kiedy dziecko ma ponowny kontakt z danym produktem, organizm wydziela histaminy – chroniące go związki chemiczne.

Substancje te przyczyniają się do wystąpienia typowych dla alergii pokarmowej u dziecka objawów ze strony układu oddechowego, pokarmowego, skóry oraz układu krążenia. Są to: katar, świerzbiąca wysypka, łaskotanie języka, ust lub gardła, obrzęk, ból brzucha oraz świszczący oddech. Wiele osób myli alergię pokarmową z nietolerancją niektórych produktów spożywczych.

Objawy nietolerancji pokarmowej to: odbijanie, niestrawność, gazy, luźne stolce, bóle głowy, poddenerwowanie oraz uczucie gorąca. Nietolerancja pokarmowa znacznie różni się od alergii. Przede wszystkim nie obejmuje reakcji układu odpornościowego, może być spowodowana niezdolnością człowieka do trawienia niektórych substancji, na przykład laktozy, i jakkolwiek powoduje dyskomfort, rzadko jest groźna dla życia.

3. Alergia pokarmowa u dzieci - reakcje alergiczne

Organizm alergika może reagować na alergeny pokarmowe w różny sposób. Niektóre reakcje alergiczne są bardzo łagodne i dotykają tylko jednej części ciała, czego przykładem jest pokrzywka na skórze. Inne mogą być jednak poważniejsze i bardziej rozległe. Reakcja alergiczna może wystąpić w ciągu kilku minut lub godzin od spożycia alergenu.

Po zjedzeniu danego produktu spożywczego mogą pojawić się następujące objawy:

• na skórze: pokrzywka, wysypka, zaczerwienienie i obrzęk twarzy lub kończyn, świerzbienie oraz obrzęk ust i języka,
• ze strony przewodu pokarmowego: ból brzucha, nudności, wymioty lub biegunka,
• ze strony dróg oddechowych: katar, zatkany nos, kichanie, kaszel, świszczący oddech, krótki oddech,
• ze strony układu sercowo-naczyniowego – zawroty głowy i omdlenia.

Poważna reakcja alergiczna nosi miano wstrząsu anafilaktycznego i objawia się symptomami ze strony dwóch lub więcej układów w ciele człowieka. Wstrząs anafilaktyczny stanowi poważne zagrożenie dla życia alergika. Oprócz wyżej wymienionych objawów może pojawić się obrzęk dróg oddechowych, poważne trudności z oddychaniem, spadek ciśnienia krwi, utrata przytomności, a nawet śmierć.

4. Alergia pokarmowa u dzieci - leczenie i diagnoza

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko ma alergię pokarmową, skontaktuj się z lekarzem. Z pewnością spyta się o objawy u malucha, częstotliwość ich występowania, przypadki alergii w rodzinie oraz czas, jaki upływa między spożyciem danego produktu a pojawieniem się pierwszych niepokojących symptomów. Lekarz spróbuje ustalić, czy objawy u dziecka nie są spowodowane innymi chorobami, na przykład celiakią.

Jeżeli pediatra sądzi, że maluch ma alergię pokarmową, zwykle zaleca konsultację u alergologa. Specjalista przeprowadzi wywiad lekarski, zbada dziecko i zleci wykonanie dodatkowych badań, by móc postawić diagnozę. Jedno z takich badań to test skórny. Polega on na umieszczeniu na skórze dziecka płynnych ekstraktów z alergenów pokarmowych, nakłuciu skóry oraz sprawdzeniu, czy w ciągu 15 minut pojawiły się czerwonawe wypukłe krostki.

Ponadto wykonuje się badanie krwi, które pomaga ustalić, czy w organizmie dziecka znajdują się przeciwciała konkretnych produktów spożywczych. Jeżeli mimo przeprowadzonych badań nie ma pewności, że dziecko ma alergię, alergolog może zalecić spożywanie w obecności lekarza coraz większych ilości danego produktu. Takie badanie można wykonywać jedynie w gabinecie alergologa lub szpitalu, gdzie w razie silnej reakcji alergicznej istnieje możliwość udzielenia dziecku natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Niestety, nie ma leku na alergię pokarmową. Leczenie ogranicza się zwykle do unikania alergenu oraz wszystkich produktów spożywczych, które go zawierają. Obecnie na opakowaniach produktów zawarte są szczegółowe informacje na temat ich składu. Wystarczy poświęcić chwilę na przeczytanie etykiety, by dowiedzieć się, czy dany produkt zawiera mleko, jaja, ryby, skorupiaki, orzechy, pszenicę lub soję.

W leczeniu alergii pokarmowej wykorzystuje się również leki przeciwhistaminowe, które pomagają w łagodzeniu niektórych objawów alergii pokarmowej u dzieci: pokrzywki, kataru oraz bólu brzucha. Jeśli dziecko ma świszczący oddech lub ataki astmy na tle alergii pokarmowej, lekarz zaleca zwykle stosowanie leku rozszerzającego oskrzela.

Jeżeli jednak dziecko doświadcza ataku astmy, niekiedy konieczne jest podanie mu epinefryny i wezwanie karetki, na wypadek gdyby objawy astmy były częścią wstrząsu anafilaktycznego. Epinefryna jest często stosowana w leczeniu ciężkich reakcji alergicznych. Jeżeli dziecko ma poważną alergię pokarmową, lekarz może zalecić korzystanie z penów z epinefryną w sytuacjach zagrożenia życia.