Wzrost samobójstw wśród nastolatków. Wszystko przez tajemniczą grę

Internet i media społecznościowe mają ogromny wpływ na młodych ludzi. Przykładem jest popularność tajemniczej gry o nazwie "Niebieski wieloryb". Eksperci ostrzegają, że z pozoru niewinna zabawa inicjuje samobójstwa wśród nastolatków. Z danych podanych przez "Nowaja Gazieta" wynika, że z tego powodu życie odebrało sobie już 130 osób w Rosji.

Skąd nazwa "Niebieski wieloryb"? To nawiązanie do zachowań tych ssaków. Zdarza się, że wieloryby wypływają na ląd i popełniają grupowe samobójstwa.

Część teorii mówi o tym, że zmierzają na plaże z poczucia samotności. Naukowcy podejrzewają jednak, że wypływają one na mielizny w celu odpoczynku, bądź robią to przez działanie pierwotnych instynktów, które mówią im, że znajdą schronienie na lądzie.

Opinią publiczną wstrząsnęły ostatnio historie dwóch młodych Rosjanek, które popełniły samobójstwa w związku z modną w internecie zabawą. Na czym właściwie polega nowa gra nastolatków?

1. Trzy etapy gry

Tajemnicza grupa, w której prowadzona jest gra funkcjonuje na VK, czyli rosyjskim serwisie społecznościowym. Jej ogólnym założeniem jest wykonywanie poszczególnych zadań przez 50 dni.

W grze istnieją trzy stopnie wtajemnicza użytkowników. Pierwszy to „Morze Wielorybów”. W tym czasie młodzi ludzie, którzy najczęściej są pozbawieni wiary w siebie i pełni kompleksów, są przekonywani przez administratora grupy o bezsensie życia.

Po przejściu pierwszej części i wykazaniu swojej wiarygodności, uczestnicy przechodzą na kolejny stopień. Drugi etap to przejście do grupy zamkniętej. Tam znajdują się jedynie wybrani, którym można zaufać. Młodzi ludzie dostają kolejne zadania - zwykle mają namówić do samobójstwa inne nastolatki.

Osoby, które wspólnie zadecydują, że chcą skończyć ze swoim życiem, trafiają na trzeci stopień. W tym etapie tajemnicza osoba ukryta po drugiej stronie komputera namawia zdesperowanych nastolatków do wspólnego planowania odebrania sobie życie. To jednak nie wszystko.

2. Zadania do wykonania

Guru stosuje liczne psychologiczne metody, by pogrążeni w depresji nastolatkowie na pewno nie zrezygnowali z ostatniego zadania. Wysyła im ukryte przesłania po łacinie lub po hebrajsku i pseudofilozoficzne życiowe prawdy, które są cytatami z Biblii, Koranu i Tory.

Wszystkie wiadomości dostają o godzinie 4:20, ponieważ wtedy istnieje najmniejsze prawdopodobieństwo, że ktoś może ich obserwować. Do godziny 6:00 mają wykonać wszystkie powierzone im wyzwania, a następnie - jak gdyby nigdy nic - pójść spać. Jednym z takich zadań jest np. wycięcie sobie na przedramieniu kształtu wieloryba lub rozsyłanie depresyjnych wiadomości i filmów do osób w obrębie grupy.

Po upływie kilkudziesięciu dni (kiedy zbliża się 50 doba), muszą wspólnie zaplanować datę swojej śmierci. Przekonywani są, że samobójstwo jest prawdziwym aktem odwagi, bo przecież życie na takim świecie jest całkowicie bez sensu i nie prowadzi do niczego oprócz śmierci. Niektórzy z uczestników gry decydują się na transmisje swoich samobójstw w internecie.

3. Kolejne ofiary manipulacji

Rosyjska policja wie o grze od 2016 roku. Wtedy aresztowano nawet domniemanego założyciela „Niebieskiego Wieloryba” - 21-letniego Filipa Budeikina.

Policja wiąże aż 130 przypadków samobójstw rosyjskich nastolatków właśnie z tą grą. Od początku 2017 roku pojawiają się kolejne incydenty. Wszystkie podejrzane grupy są nieustannie obserwowane przez policję, nie wszystkich jednak udaje im się namierzyć i uratować.

W zeszłym tygodniu samobójstwa pod wpływem grupy „Niebieski Wieloryb” popełniły dwie dziewczyny: 15-letnia Yulia Konstantinova i 16-letnia Veronika Volkova. Jak podaje "The Siberian Times", skoczyły z dachu 14-piętrowego budynku mieszkalnego.

Dziewczyny na swoich portalach w mediach społecznościowych umieszczały liczne fotografie wielorybów, a także publikowały wiele niepokojących postów, np. „Ten świat nie jest dla nas” lub „Jesteśmy dziećmi zmarłego pokolenia”. W ich zeszytach szkolnych można było znaleć także wiele rysunków przedstawiających wieloryby.

Z danych Prokuratury Generalnej wynika, że przyczynami samobójstw nastolatków w Rosji są najczęściej konflikty rodzinne, problemy w szkole, konflikty z kolegami, a także przemoc. Z raportu ONZ wynika, że zwiększenie liczby samobójstw wiąże się również z kryzysem gospodarczym i gwałtownymi zmianami społecznymi.

Poprzedni wzrost liczby samobójstw w Rosji odnotowano w latach 1987-1994. Od 2013 roku widać wyraźną tendencję wzrostową.

4. Okiem psychologa

Dlaczego młodzi ludzie poszukują takich miejsc?

- Kluby i pokoje samobójców są bardzo popularne wśród nastolatków. Okres dojrzewania wiąże się z wieloma problemami, poczuciem bezsensowności, kompleksami, lękami i zaniżonym poczuciem wartości. W takich miejscach dzielenie się swoimi problemami jest o wiele łatwiejsze niż w życiu realnym. Wzajemnie się nakręcają i wspierają w podjęciu decyzji - tak działają mechanizmy psychologiczne. To niezwykle niebezpieczne zjawisko - wyjaśnia WP parenting psycholog Anna Siudem.

- Nastolatkowie coraz częściej nie są w stanie rozwiązywać swoich problemów w świecie rzeczywistym, więc w większości przypadków uciekają z nimi do cyberprzestrzeni, gdzie mogą pozostać anonimowi i dać ujście swoim emocjom. Wiąże się to również z tym, że współcześnie młodzi ludzie bardzo często mają problemy w nawiązywaniu kontaktów w codziennym, realnym życiu - dodaje ekspertka.

Czy najbliższe osoby mogą pomóc? - W takiej sytuacji bardzo ważne jest, by rodzice zwracali szczególną uwagę na to, co robią ich dzieci. Obserwacje te nie powinny ograniczać się tylko do przyglądania się dziecku w domu czy szkole, ale również sieci. Szczególnie kiedy obserwuje się wzrost samobójstw wśród młodych. Według badań psychologicznych, z depresją w Polsce może zmagać się nawet 50 proc. nastolatków, inne badania mówią, że zmaga się z nią co czwarta młoda osoba – mówi Anna Siudem.

5. Dlaczego to robią?

Najczęstsze przyczyny samobójstw wśród ludzi młodych to:

• dysfunkcje i niestabilność rodziny (nadużywanie alkoholu przez jednego z rodziców, przemoc, brak zrozumienia ze strony opiekunów, rozwód),
• niepowodzenia szkolne,
• rozstanie z osoba bliską, rozpad związku,
• konflikty z prawem,
• rozczarowanie wynikami w nauce,
• chęć zemsty,
• niechciana ciąża.

Samobójstwom młodych osób w dużej mierze sprzyjają środki masowego przekazu. Na poczatku 2017 roku świat obiegła informacja o 12-letniej Katelyn Nicole Davis, która na portalu społecznościowym przyznała, że była wykorzystywana seksualnie i z tego powodu chce odebrać sobie życie. Chwilę później popełniła samobójstwo, wieszając się na drzewie za swoim domem. Kamera rejestrowała wszystko od początku do końca.

Socjolog David Philips z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego twierdzi, że człowiek, który dowiaduje się ze środków masowego przekazu o samobójstwie, może dojść do wniosku, że to bardzo dobry sposób rozwiązania problemu. Wynika z tego, że nagłośnienie samobójstwa, nawet osób anonimowych, może przyczynić się do wywołania fali zamachów.