Benzoesan sodu - szkodliwość, zastosowanie i właściwości konserwantu E211
Benzoesan sodu (E 211) to drugi po glutaminianie sodu bardzo popularny dodatek do żywności. Znaleźć go można w wielu produktach, również tych dla dzieci. E 211 - co to jest? Jaki ma wpływ na zdrowie i co warto o nim wiedzieć? Sodium benzoate - czy jest szkodliwy?
1. Czym jest benzoesanu sodu?
Benzoesan sodu (E 211, Sodium benzoate, Natrii Benzoas, Natrium Benzoicum) jest solą sodową kwasu benzoesowego. Czym charakteryzuje się e211? Jest to biała, krystaliczna substancja, bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie.
W sprzyjających warunkach przekształca się w kwas benzoesowy. Zastosowanie tego kwasu, podobnie jak benzoesanu, to przede wszystkim konserwanty. Kwas ten, mimo swych właściwości jest używany znacznie rzadziej niż benzoesan sodu, ponieważ słabo rozpuszcza się w wodzie. W produktach dość często benzoesan sodu łączony jest z sorbinianem potasu (E 202).
W postaci anionu benzoesanowego związek ten naturalnie występuje w jagodach, goździkach, cynamonie, żurawinie i grzybach.
2. Benzoesan sodu – właściwości
Sodu benzoesan wykazuje właściwości bakteriostatyczne - hamuje rozwój bakterii, głównie octowych i masłowych, w mniejszym stopniu mlekowych oraz fungistatyczne - hamuje rozwój grzybów (głównie pleśni i drożdży).
Warto zwrócić uwagę na to, że siła działania benzoesanu sodu jest zależna także od innych składników produktu. Silniej działa, gdy znajduje się w środowisku kwaśnym obok cukru, soli, kwasu sorbowego, dwutlenku węgla czy dwutlenku siarki.
Właściwości takie sprawiają, że bardzo dobrze sprawdza się benzosesan sodu - konserwant w przetworach warzywnych i owocowych, konserwach rybnych, słodkich (ale nie tylko) napojach gazowanych, sosach, serach, margarynach, słodzie oraz wielu innych.
Bezpieczna dopuszczalna ilość w produktach spożywczych określana jest przez specjalnie wytyczone normy.
Przeczytaj również:
3. Wpływ benzoesanu sodu na zdrowie
Sodium benzoate - szkodliwość: bezpieczna dawka benzoesanu sodu została określona na 5 mg/kg masy ciała. Żadna z instytucji nie uznała, że jest to konserwant szkodliwy dla zdrowia. Najwięcej badań w tym zakresie przeprowadzono jednak w latach 60. i 70. XX wieku. Jest więc bardzo prawdopodobne, że współczesne metody diagnostyczne dałyby inne wyniki, nieco mniej optymistyczne.
Dobra wiadomość jest taka, że benzoesan sodu nie kumuluje się w organizmie i stosunkowo szybko jest z niego wydalany. I to chyba jedyna jego "zaleta".
4. Benzoesan sodu - działania niepożądane po spożyciu
Benzoesan sodu, jak wiele innych substancji, może wywoływać niepożądane reakcje po jego spożyciu.
- Benzoesan sodu sprzyja reakcjom alergicznym oraz nasilaniu objawów chorobowych przy astmie aspirynowej. Jest to astma z nadwrażliwością na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne. Związek ten ponadto działa drażniąco na śluzówkę żołądka, może więc wywoływać dolegliwości bólowe u osób leczących się na wrzody – mówi WP parenting Patrizia Polańska, dietetyk.
Dr Peter Piper, biolog molekularny z Uniwersytetu w Sheffield, przekonuje, że spożywanie produktów, w których obecnych jest benzoesan sodu, w dłuższej perspektywie może wywołać poważne konsekwencje. Jego zdaniem konserwant ten uszkadza materiał genetyczny oraz mitochondria w komórkach organizmu. A to czyni go jedną z przyczyn rozwoju chorób niszczących układ neurologiczny, np. choroby Parkinsona. Dr Peter Piper zaznaczył jednak, że swoje tezy opiera na badaniach przeprowadzonych na drożdżach, nie na ludziach.
Przeczytaj również:
5. Szkodliwy duet: benzoesan sodu i witamina C
Benzoesan sodu - szkodliwość: o ile sam benzoesan sodu może nie wywołać poważnych konsekwencji dla naszego organizmu, o tyle niebezpieczne są związki, które powstają w czasie reakcji chemicznych z jego udziałem.
- Benzoesan sodu w połączeniu z witaminą C (E 300, kwas askorbinowy) może tworzyć rakotwórczy benzen. A obie te substancje można spotkać w napojach gazowanych - podpowiada Patrizia Polańska, dietetyk.
I dodaje: - Badania opublikowane w 2007 r. dla Food Standarts Agency z Wielkiej Brytanii sugerowały, że benzoesan sodu w połączeniu z niektórymi barwnikami azowymi (np. czerwienią koszenilową, tartazyną) może powodować nadpobudliwość u dzieci.
Bardzo trudno jest unikać dodatków do żywności. Konserwanty pozwalają na wydłużenie czasu przydatności do spożycia produktu, umożliwiają jego transport i magazynowanie. Chronią żywność przed namnażaniem się bakterii i grzybów. Tu jednak kończy się lista ich zalet.
Benzoesan sodu - czy jest szkodliwy? Choć nikt dotychczas głośno nie powiedział, że benzoesan sodu jest rakotwórczy, naukowcy coraz śmielej mówią o tym, że lepiej jest go unikać. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, w przypadku których tego rodzaju dodatki do żywności z całą pewnością nie są obojętne.
6. Zastosowanie benzoesanu sodu
Dzięki dobrej rozpuszczalności w wodzie E 211 znajduje szerokie zastosowanie. Znajdziemy benzoesan sodu w kosmetykach, jako konserwant w żywności, lekach, czy też jako czynnik antykorozyjny. Prowadzone są również badania nad zastosowaniem tej substancji w terapii niektórych schorzeń.
Użycie E 211 w produktach takich jak żywność, pasty do zębów, napoje, leki czy kosmetyki jest ściśle uregulowane przez przepisy prawne. Substancję czynną, której prekursorem jest benzoesan sodu - kwas benzoesowy, oznaczamy symbolem E 210.
W przemyśle spożywczym benzoesan sodu stosuje się na masową skalę. Dodaje się go do przetworów owocowych, koncentratu pomidorowego, konserw rybnych, napojów gazowanych, margaryny, dżemów, majonezów, sosów i marynat.
