Socjoterapia. Na czym polega? Wskazania, cele, metody i zajęcia socjoterapeutyczne

Socjoterapia ma na celu pomoc pacjentom z problemami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania. To uznana na świecie metoda terapii zajęciowej, która w wielu przypadkach okazuje się bardzo pomocna. Socjoterapia - co to jest? Jakie są cele socjoterapii? Kiedy się ją stosuje?

1. Czym jest socjoterapia?

Socjoterapia - co to jest? To forma oddziaływania terapeutycznego, która polega na wykorzystaniu interakcji społecznych, środowiska społecznego oraz pozytywnego oddziaływania grupy ludzi.

Socjoterapia jest formą psychoterapii, na której grupowe sesje doradcze mają miejsce pod nadzorem i kierunkiem psychologa.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

Grupy terapeutyczne mogą różnić się wielkością, jednak liczba uczestników nie jest czynnikiem determinującym w czasie ustalania grupowej sesji terapeutycznej. Najważniejsze jest to, aby zebrane osoby borykały się z podobnymi problemami i doświadczeniami.

Zajęcia socjoterapeutyczne skierowane są przede wszystkim do dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania oraz emocjonalnymi, borykających się z chorobami psychicznymi, do niepełnosprawnych, cierpiących na zaburzenia osobowości i wykluczonych. Terapia indywidualna zaś dedykowana jest osobom uzależnionym, samotnym i starszym.

2. Cele socjoterapii

W czasie socjoterapii, która przybiera formę terapii zajęciowej, dąży się do osiągnięcia trzech celów: terapeutycznego, edukacyjnego oraz rozwojowego. Pacjent ma nauczyć się zasad funkcjonowania społeczeństwie, rozpoznawania swoich emocji i odpowiedniego reagowania na nie oraz poznać mechanizmy uzależnienia.

Terapia ma pomóc w podniesieniu własnej wartości oraz nauczyć pełnienia określonych ról społecznych. Osoba uczestnicząca w socjoterapii ma możliwość nauczenia się siebie na nowo: może ćwiczyć asertywność i komunikację z innymi.

Odreagowuje też swoją frustrację, co pomaga radzić sobie z emocjami (rozpoznawać je i odpowiednio wyrażać). Osiągniecie tych celów jest możliwe dlatego, że socjoterapia odbywa się w przyjaznej atmosferze, opartej na szacunku i akceptacji.

Mimo, iż celem większości sesji terapeutycznych jest pomoc jednostkom w uzyskaniu poczucia bezpieczeństwa, autonomii i kontroli nad swoim życiem, cele socjoterapii są nieco inne, niż te, który terapeuta chce osiągnąć w terapii indywidualnej.

Socjoterapia jest najkorzystniejsza dla osób, które pracują nad problemami dotykającymi wielu ludzi. Zwykle zalecana jest jako element większej strategii terapeutycznej, aby zachęcić do tworzenia więzi z innymi, dzielenia się swoimi problemami i do radzenia sobie w życiu.

Zajęcia socjoterapeutyczne - cele:

• udzielanie pomocy przy problemach emocjonalnych poprzez pozytywne sprzężenie zwrotne;
• pomaganie jednostkom w rozpoznawaniu niewłaściwych zachowań;
• oferowanie jednostkom wsparcia w postaci środowiska rówieśników, mających doświadczenia życiowe;
• minimalizowanie poczucia samotności i wyobcowania poprzez łączenie jednostek o wspólnych wzorach emocjonalnych i doświadczeniach.

3. Zajęcia socjoterapeutyczne w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Socjoterapia często kierowana do dzieci oraz młodzieży, a techniki socjoterapii traktowane są jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci w szkołach i przedszkolach. Zajęcia z socjoterapii prowadzone są w celu niwelowania problemów emocjonalnych oraz trudności w funkcjonowaniu społecznym.

Socjoterapia dla dzieci prowadzona jest przede wszystkim dla maluchów zaniedbanych wychowawczo, także pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych. Metody socjoterapii wspierają również pracę z dziećmi autystycznymi, pozwalając im przyswoić sobie wzorce zachowań i norm społecznych.

Często zajęcia tego rodzaju prowadzone są w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych i terapii odwykowej. To też często spotykana forma terapii w szpitalach psychiatrycznych, miejskich ośrodkach pomocy społecznej i w więzieniach.

4. Zajęcia socjoterapeutyczne w przedszkolu

Socjoterapia w przedszkolu - czy jest potrzebna? Odpowiedź brzmi: tak! Na socjoterapeutyczne formy pomocy mogą, a nawet powinny uczęszczać maluchy ze zdiagnozowanymi zaburzeniami, takimi jak:

• nadpobudliwość ruchowa;
• niska samoocena;
• agresja;
• zahamowania;
• lęk przed relacjami z rówieśnikami;
• nieśmiałość.

Terapia ta ma za zadanie wspomagać dzieci w rozwoju oraz rozumieniu i przyjmowaniu rzeczywistości poprzez realizację celów rozwojowych, terapeutycznych i edukacyjnych.

Socjoterapia w przedszkolu głównie polega na tym, że maluchy biorą udział w różnych sytuacjach społecznych, ucząc się w tym czasie odpowiednich zachowań. Dzięki nim odreagowują napięcia emocjonalne, a także ułatwiają przyswajanie społecznie akceptowanych umiejętności.

4.1. Socjoterapia - przykładowe zajęcia w przedszkolu

Maluchy w czasie ćwiczeń takich zachowań zaspokajają również osobiste potrzeby emocjonalne i społeczne, rozwijają także swoje zainteresowania.

W czasie zajęć socjoterapeuta uczy dzieci, jak stawiać granice, być asertywnym czy przełamywać swoją nieśmiałość. Maluchy uczą się, jak radzić sobie ze stresem w kryzysowych sytuacjach, jak w społecznie akceptowalny sposób wyrażać uczucia i emocje, a także samodzielnie podejmować decyzje oraz brać za nie odpowiedzialność.

5. Zajęcia socjoterapeutyczne w szkole

Zajęcia socjoterapeutyczne w szkole mogą pomóc nieśmiałym, zalęknionym dzieciom, które borykają się ze szkolną fobią. Pomoc obejmuje także dzieci z zaburzeniami zachowania, mające problemy z nauką i w funkcjonowaniu społecznym.

Zajęcia z socjoterapii dla dzieci mają przede wszystkim wspierać rozwój emocjonalny i społeczny dzieci i młodzieży. Zajęcia socjoterapeutyczne w szkole podstawowej mogą już na tym wczesnym etapie edukacji zapobiec rodzącym się problemom i ułatwić dzieciom późniejszy start w dorosłe życie.

Czy możliwa jest socjoterapia indywidualna? Socjoterapia z założenia prowadzona jest w grupach, ponieważ ma na celu nabywanie umiejętności społecznych, wyeliminowanie niepożądanych zachowań i naukę wyrażania emocji, dlatego też nie są możliwe indywidualne zajęcia socjoterapeutyczne.

6. Kto może prowadzić socjoterapię?

Zajęcia socjoterapeutyczne - kto może prowadzić? Z pewnością nie jest to praca dla każdego. Kandydat powinien charakteryzować się wachlarzem cech, które pozwolą mu dotrzeć do podopiecznych, aby skutecznie udzielić im pomocy.

Socjoterapeuta powinien:

• wykazywać się empatią;
• być wrażliwym na potrzeby innych;
• być wyrozumiały, spostrzegawczy i cierpliwy;
• wzbudzać zaufanie;
• być zaangażowany w swoją pracę;
• być odpowiedzialny, komunikatywny i kreatywny;
• wzbudzać autorytet;
• być odporny na stres;
• panować nad grupą;
• posiadać umiejętność rozwiązywania konfliktów.

6.1. Socjoterapia - praca

Wyżej wymienione umiejętności to jednak nie wszystko. Aby zostać socjoterapeutą, kandydat powinien mieć odpowiednie wykształcenie, np. pedagogiczne o specjalizacji socjoterapia, pedagogika resocjalizacyjna lub specjalność pokrewna.

Osoby, które ukończyły inne kierunki studiów, powinny dodatkowo ukończyć studia podyplomowe lub kursy zawodowe w zakresie resocjalizacji, lub socjoterapii. Ważne, aby osoba ubiegająca się o to stanowisko miała uprawnienia pedagogiczne.

7. Metody stosowane w socjoterapii

W czasie sesji socjoterapeutycznych wykorzystuje się takie techniki pracy z grupą jak:

• trening interpersonalny – jego celem jest poprawa stosunków międzyludzkich,
• ludoterapia – nauka poprzez zabawę (metoda często wykorzystywana w pracy z dziećmi),
• trening umiejętności społecznych – pacjenci uczą się m.in. rozwiązywać konflikty międzyludzkie, aktywnie słuchać rozmówcy, ale też stawiać własne granice,
• trening samoobsługi – jest bardzo pomocny osobom niepełnosprawnym, np. niewidomym. Pomaga budować niezależność oraz samowystarczalność.

8. Zalety socjoterapii

Socjoterapia pozwala uczyć zachowań społecznych, co jest bardzo trudne podczas sesji indywidualnych. Zmiany zachowań zachodzą też szybciej w grupie niż podczas spotkań sam na sam z terapeutą.

Praca wśród innych osób pozwala również dostrzec między nimi podobieństwa i daje poczucie przynależności.