Psychoza poporodowa
Psychoza poporodowa to termin często stosowany zamiennie z takimi pojęciami, jak „baby blues” albo depresja poporodowa. Nie jest to jednak zgodne z prawdą, bowiem każdy z tych terminów oznacza coś innego. Dokładniej psychoza poporodowa jest określana przez Międzynarodową Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako „psychoza okołoporodowa bliżej nieokreślona” (F53.1). Jak objawiają się zaburzenia psychotyczne po porodzie? Jak leczyć psychozę poporodową? Kto jest szczególnie narażony na ten rodzaj zaburzenia psychicznego?
1. Depresja poporodowa a psychoza poporodowa
Przeciętny człowiek utożsamia depresję poporodową z psychozą poporodową. Są to jednak dwa zupełnie różne zaburzenia. Depresja poporodowa należy do zaburzeń afektywnych i objawia się znacznym spadkiem samopoczucia, problemami ze snem, poczuciem chronicznego zmęczenia kobiety, płaczliwością, lękiem, rozdrażnieniem, smutkiem, poczuciem winy, że jest się wyrodną matką, zaburzeniami odżywiania się, prokrastynacją – patologicznym zaniedbywaniem obowiązków, niedbaniem o dom i higienę osobistą, niezdolnością cieszenia się z faktu posiadania potomstwa, pesymizmem itp. Objawy chorobowe trwają zwykle dłużej niż krótkotrwały syndrom baby blues, spowodowany wahaniami hormonów w organizmie kobiety. Baby blues zwykle nie wymaga leczenia farmakologicznego ani psychologicznego. To chwilowy spadek samopoczucia świeżo upieczonej matki, która obawia się nowej roli i obowiązków macierzyńskich. Depresja poporodowa zwykle musi być leczona farmakologiczne, gdyż objawy chorobowe są zbyt nasilone i zbyt mocno upośledzają normalne funkcjonowanie kobiety, uniemożliwiając opiekę nad maleństwem. Psychoza poporodowa pojawia się najczęściej nie później niż przed drugim miesiącem po porodzie. Choroba ta dotyczy 1-2 rodzących na 1000 przypadków. Jak objawia się psychoza poporodowa?
- Najczęściej rozpoczyna się od kłopotów ze snem i bezsenności.
- Potem dochodzi uczucie silnego niepokoju i zagubienia.
- Kobieta przejawia nieuzasadnioną podejrzliwość wobec innych osób.
- Daje się zaobserwować dziwne zamiany w zachowaniu i w sferze emocjonalnej.
- Kobieta może nie akceptować noworodka, odrzucać dziecko, odmawiać opieki nad nim albo w ogóle zaprzeczać, że jest jego matką.
- Pojawiają się też ataki paniki, koszmary nocne, pobudzenie psychoruchowe.
- Notuje się też różne objawy psychotyczne, jak omamy, urojenia o różnej treści, myśli natrętne, pseudohalucynacje.
Do tej pory wśród psychiatrów trwa spór nad genezą psychozy poporodowej. Specjaliści zastanawiają się, czy jest to rodzaj zaburzeń afektywnych z objawami psychotycznymi, odmiana schizofrenii, czy typ zaburzeń psychoorganicznych. W przeważającej części przypadków psychoza poporodowa przypomina obrazem klinicznym depresję albo manię, w przebiegu których pojawiają się urojenia i omamy.
2. Przyczyny i leczenie psychozy poporodowej
Narodziny dziecka zawsze są jakimś rodzajem rewolucji w życiu człowieka. Trudno z dnia na dzień przyzwyczaić się do szeregu zmian, jakie pojawiają się wraz z narodzinami maluszka. Które panie są najbardziej narażone na psychozę poporodową? Te, u których przed ciążą stwierdzono zaburzenia nastroju, u których w rodzinach wystąpiły przypadki zaburzeń psychicznych, które rodzą po raz pierwszy albo podczas wcześniejszych porodów cierpiały na psychozę poporodową. Prawdopodobieństwo zachorowania na psychozę poporodową wzrasta też w przypadku kobiet, które rodziły poprzez cesarskie cięcie lub przeżyły okołoporodową śmierć dziecka lub różne powikłana położnicze. Psychoza poporodowa wymaga leczenia specjalistycznego, niejednokrotnie hospitalizacji matki z dzieckiem na oddziale psychiatrycznym. Leczenie tego rodzaju psychozy opiera się na farmakoterapii – podawaniu leków przeciwpsychotycznych, przeciwdepresyjnych lub/i stabilizatorów nastroju. Zwykle choroba mija po trzech miesiącach od rozpoczęcia leczenia farmakologicznego.