Dysplazja oskrzelowo-płucna
Dysplazja oskrzelowo-płucna to inaczej przewlekła choroba płuc pojawiająca się w okresie okołoporodowym u wcześniaków. Jest ona zazwyczaj skutkiem długotrwałej tlenoterapii i sztucznej wentylacji przedwcześnie urodzonego noworodka z ZZO (zespołem zaburzeń oddychania). Narażone na to zaburzenie są wcześniaki, których płuca są jeszcze niedostatecznie rozwinięte i których długotrwale leczy się za pomocą tlenoterapii i wspomagania oddychania. Im mniejsze i wcześniej urodzone dziecko i im dłuższe leczenie, tym większe ryzyko wystąpienia dysplazji oskrzelowo-płucnej.
1. Przyczyny dysplazji oskrzelowo-płucnej
Przewlekła choroba płuc to ryzyko niedostatecznej dojrzałości płuc oraz leczenia tej niedojrzałości za pomocą tlenu i wspomagania oddychania. Dysplazja oskrzelowo-płucna pojawia się u wcześniaków z płucami jeszcze niedojrzałymi do samodzielnego oddychania. Zaburzenia oddychania i krążenia wcześniaków nazywane są zespołem zaburzeń oddychania. Dziecko nie oddycha samodzielnie, jest więc poddawane tlenoterapii i sztucznej wentylacji. Im dłużej trwa takie leczenie, tym większe ryzyko pojawienia się dysplazji oskrzelowo-płucnej. Długotrwałe wspomaganie oddychania dziecka zwiększa uszkodzenia płuc ze względu na toksyczne działanie tlenu na tkanki, wysokie ciśnienie stosowane przy tego typu leczeniu oraz niedobory energetyczne (dziecko w czasie leczenia nie może być karmione doustnie).
Zdarzają się także zakażenia układu oddechowego, które pogarszają stan dziecka. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększają przecieki w płucach lub przetrwały przewód tętniczy. Uszkodzenia początkowo dotyczą rzęsek w drogach oddechowych dziecka, by po jakimś czasie rozwinąć się w martwicę tkanki nabłonkowej oraz uszkodzenia pęcherzyków płucnych. Około 2-3 doby po urodzeniu może pojawić się także śródmiąższowe zwłóknienie płuc.
2. Objawy przewlekłej choroby płuc
U dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną pojawia się zbyt wysoki poziom dwutlenku węgla we krwi, co wynika z utrudnionej wymiany gazowej. Obserwujemy wzmożony wysiłek oddechowy, przyspieszenie akcji serca i częstości oddechów oraz skurcze oskrzeli, w których produkowany jest nadmiar śluzu. Pojawiają się nawracające zapalenia płuc, a z czasem dochodzi do prawokomorowej niewydolności serca. Dla pewności diagnozy można zastosować badanie rentgenowskie płuc, które potwierdzi obecność lub brak przewlekłej choroby płuc.
Dziecko z przewlekłą chorobą płuc musi być długoterminowo leczone za pomocą tlenoterapii. Stosuje się odżywianie wysokokaloryczne i ogranicza ilość podawanych płynów. Stan dziecka poprawią leki moczopędne i rozszerzające oskrzela. Konieczna jest ciągła obserwacja noworodka w celu wczesnego wykrycia i zapobiegania infekcjom płuc i kontrolowania drożności dróg oddechowych. U dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną istnieje większe ryzyko zaburzeń rozwoju motorycznego, retinopatii wcześniaków oraz chorób słuchu, dlatego konieczne są regularne badania także po zakończeniu leczenia. Dzieci po przewlekłej chorobie płuc częściej cierpią na niewydolność oddechową i astmę oskrzelową. Po wypisie ze szpitala priorytetem jest ochrona dziecka przed zakażeniem dróg oddechowych.