Rzadka kupka u niemowlaka - czy może być groźna i jak jej zapobiegać?

Objawami biegunki u dzieci karmionych piersią są luźne stolce, niemalże wodniste. Dziecko oddaje je częściej niż zwykle, czasem może w nich pojawić się domieszka śluzu. Dziecko jest także zazwyczaj niespokojne, źle się czuje i może mieć podwyższoną temperaturę ciała. Biegunka u niemowlaka jest dość niebezpieczna, bo szybko prowadzi do odwodnienia organizmu. Jak rozpoznać biegunkę u dziecka? Wszystko zależy od tego, jak karmisz malucha. Inaczej bowiem objawia się biegunka u dzieci karmionych piersią, a inaczej u maluszków pijących mleka modyfikowane.

1. Jak rozpoznać biegunkę u niemowlaka?

Niemowlę karmione mlekiem mamy wypróżnia się dość często, jego kupki są rzadkie i to całkiem naturalne zjawisko. Jeśli jednak maluszek zaczyna się załatwiać jeszcze częściej (nawet kilkanaście razy na dobę), a ty nie nadążasz z wymianami pieluch, może oznaczać to biegunkę. Stolce są płynne i pieniste, mogą mieć nieprzyjemny zapach i być zmieszane ze śluzem lub krwią.

Rzadką kupkę u niemowlaka karmionego piersią można rozpoznać po wyraźnym zwiększeniu ilości stolców w ciągu doby i rozluźnieniu ich konsystencji. Choć kupki niemowlaka karmionego naturalnie są rzadkie, to przy biegunce stają się jeszcze luźniejsze – wręcz wodniste. Mogą mieć nieprzyjemny zapach, pienić się i być podbarwione śluzem albo nawet krwią.

Ponadto, maluszek jest apatyczny, marudny, często płacze, może boleć go brzuszek, co wyraża poprzez wierzganie nóżkami. Brzuch dziecka jest często wzdęty, maluch zaś nie przejawia zainteresowania zabawkami, nie chce jeść, jest rozdrażniony.

Zobacz film: "Wypróżnianie niemowląt - częstotliwość"

Czasami z biegunką mogą współwystępować wymioty i gorączka. Zwykle zmniejsza się ilość oddawanego moczu.

Niemowlęta karmione mieszankami mlecznymi wypróżniają się zwykle rzadziej w ciągu dnia niż dzieci karmione piersią. Ich stolce są żółtawe i papkowate. Biegunka u niemowląt karmionych mlekim modyfikowanym oznacza częstsze oddawanie stolców niż zazwyczaj, z wyraźnie zmienioną ich konsystencją na płynną lub półpłynną.

W kupkach można zauważyć czasem niestrawione resztki pokarmu, śluz, krew. Już ponad trzy duże, wodniste i „strzelające” kupki dziecka w ciągu dnia powinny wzbudzić niepokój.

2. Jakie są przyczyny biegunek u niemowląt?

Biegunki u niemowląt są niebezpieczne, ze względu na szybką utratę elektrolitów i soli mineralnych z organizmu, co prowadzi do odwodnienia. Odwodnienie u niemowląt skutkuje zapadaniem się ciemiączka oraz zmniejszoną ilością oddawanego moczu.

Rzadka kupka u niemowlaka może być spowodowana różnymi czynnikami. Najczęściej wynika z zatrucia pokarmowego (złe przechowywanie posiłków, podawanie dziecku nieświeżych pokarmów).

Innymi przyczynami biegunek są infekcje przewodu pokarmowego, np. czerwonka bakteryjna, dur brzuszny, salmonelloza, biegunka rotawirusowa, lamblioza.

Należy pamiętać, że biegunka infekcyjna jest często tzw. chorobą brudnych rąk. Zachowanie odpowiedniej higieny chroni przed zachorowaniem.

Czasami biegunka występuje przy chorobach innych niż infekcje układu pokarmowego, np. w przebiegu zapalenia ucha środkowego czy w ostrym zapaleniu dróg moczowych. Niekiedy biegunka pojawia się podczas ząbkowania dziecka.

Biegunka u niemowlęcia może wynikać z alergii czy nietolerancji niektórych składników pokarmowych, np. alergia na krowie mleko, nietolerancja laktozy. Czasami luźne stolce spowodowane są wrodzonymi chorobami, takimi jak celiakia, mukowiscydoza, nieprawidłowe wykształcenie jelita grubego, zaburzenia regulacji hormonalnej i nerwowej.

Niekiedy jest skutkiem dysbakteriozy lub kandydozy, będących powikłaniem przyjmowania niektórych leków, np. antybiotyków, które zaburzają naturalną florę bakteryjną jelit.

Okres trwania biegunki zależy od jej przyczyny, czyli od tego, czy jest to reakcja organizmu na otrzymywane pokarmy, czy też zakażenie pochodzenia bakteryjnego, wirusowego lub pasożytniczego. Niezależnie od przyczyny biegunki, należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza.

3. Czy biegunka u dziecka może powodować powikłania?

Powikłania po biegunce pojawiają się w zależności od przyczyny objawów, nasilenia dolegliwości i wieku dziecka. Im niemowlę młodsze, tym powikłania biegunki cięższe.

W przebiegu ostrych biegunek infekcyjnych maluszek często jest apatyczny, senny, nie chce się bawić, oddaje mało moczu, co oznacza, że pojawiło się najczęstsze powikłanie biegunki – odwodnienie. Dlatego tak ważne przy biegunce u dziecka jest podawanie płynów.

Pierwsze objawy odwodnienia są charakterystyczne i obejmują zapadnięte ciemiączko, suchość w jamie ustnej (język), rzadkie oddawanie moczu, którego barwa jest ciemniejsza, brak produkcji łez, zapadnięte oczodoły, a także wiotkość skóry.

Nie muszą pojawić się wszystkie wymienione symptomy; nawet jeżeli zauważysz jeden z nich zabierz malucha do lekarza. Istnieje ryzyko, że dziecko zostanie zatrzymane w szpitalu, gdzie otrzyma kroplówkę.

Jeśli biegunka przedłuża się, jak w przypadku nietolerancji pokarmów, chorób alergicznych czy chorób wrodzonych, efektem może być wyniszczenie organizmu i zaburzenia rozwojowe.

4. Jak zapobiegać biegunce u niemowląt?

1. Przechowuj odciągnięty pokarm i jedzenie w lodówce w szczelnie zamkniętych pojemnikach.
2. Przestrzegaj zasad higieny przy przygotowywaniu posiłków: myj ręce przed każdym kontaktem z dzieckiem – zwłaszcza przed karmieniem piersią bądź przygotowywaniem mieszanki, myj butelki i naczynia w gorącej wodzie z dodatkiem detergentu, wyparzaj butelki i smoczki.
3. Dokładnie sprawdzaj świeżość podawanych maluchowi potraw.
4. Nie dopuszczaj do kontaktu dziecka z osobami chorymi.
5. Przy stosowaniu u niemowlaka antybiotyków podawaj mu preparaty osłonowe, które zaleca lekarz.
6. Niemowlaka do 6. miesiąca życia zaszczep przeciwko biegunce rotawirusowej.

5. Jak leczyć biegunkę u niemowląt?

U noworodków i niemowląt czynnikiem chroniącym dziecko przed wystąpieniem biegunki jest karmienie piersią. Jeśli u niemowlaka pojawia się ostra biegunka infekcyjna, nie powinno się przerywać karmienia piersią. Należy udać się z dzieckiem do lekarza.

U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym, w przypadku biegunki po konsultacji z lekarzem można zastosować lecznicze mieszanki mleczne (hipoalergiczne, bezglutenowe, bezsacharozowe i bezlaktozowe), mleko zmieszane z papką marchwiową, kleiki ryżowe, białe pieczywo, ugotowane ziemniaki, gotowane mięso z kurczaka, zupkę jarzynową (z przewagą marchwi), tarte, ugotowane jabłko i tarty banan.

Zwykle zmniejsza się ilość jedzenia, a zwiększa ilość picia. Płyny stosowane do doustnego nawadniania to woda mineralna niegazowana, herbatki niesłodzone, roztwory elektrolitów (po konsultacji z lekarzem!). Picie ma przywrócić maluszkowi naturalną aktywność i zwiększyć ilość oddawanego moczu.

Jeśli leczenie dietą i płynami nie przynosi rezultatów, należy udać się z dzieckiem do lekarza. Leki przeciwbakteryjne, m.in. antybiotyki i sulfonamidy, może przepisać wyłącznie lekarz po zdiagnozowaniu choroby.

Jeśli rzadkiej kupce niemowlaka towarzyszą wymioty i/lub gorączka, nie zwlekaj i od razu skonsultuj się z lekarzem! Takie objawy mogą świadczyć o zakażeniu rotawirusami lub o innej infekcji wirusowej. Wskazaniem do kontaktu z lekarzem jest również biegunka trwająca dłużej niż 10 dni.

W przypadku rzadkiej kupki u niemowlaka spowodowanej rotawirusem, wszyscy domownicy powinni pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem, by nie rozprzestrzeniać infekcji dalej. Dokładnie myjąc ręce przeciwdziałamy także pojawieniu się rotawirusów w naszym otoczeniu.

Pamiętaj też, że w czasie biegunki bardzo szybko dochodzi do podrażnienia skóry pośladków. Łatwo zatem o tzw. odparzenia pieluszkowe. Po każdej kupce zmieniaj pieluchę, dokładnie umyj pupę maluszka, a pośladki grubo posmaruj kremem lub maścią przeciw odparzeniom.

Jeśli jednak, mimo twoich starań, na pupie dziecka pojawią się zaognione czerwone grudki, to zgłoś się do pediatry. Ten z pewnością zapisze skuteczną maść na odparzenia.