Znieczulenie przy cesarskim cięciu
Znieczulenie stosowane przy cesarskim cięciu to obecnie najczęściej znieczulenie zewnątrzoponowe i/lub podpajęczynówkowe. Znieczulenie ogólne do cesarki to dzisiaj ostateczność. Mimo zastosowania znieczulenia, możesz być świadoma przebiegu porodu i od razu zobaczyć swoje dziecko po jego przyjściu na świat. Od tego, jaki rodzaj znieczulenia zostanie użyty do cesarskiego cięcia, zależy twoje samopoczucie po zabiegu i tempo powracania do formy po porodzie. Decyzja o wyborze znieczulenia do cesarki należy wyłącznie do lekarza. Warto jednak zapoznać się z zasadami działania i skutkami wszystkich typów znieczulenia, jakie mogą być wykorzystane do cesarskiego cięcia.
1. Znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe
Podczas cesarskiego cięcia najczęściej wykonuje się zarówno znieczulenie zewnątrzoponowe, jak i podpajęczynówkowe. Znieczulenie podpajęczynówkowe jest formą znieczulenia regionalnego, które wywołuje przerwanie przewodnictwa nerwowego. Podaje się je bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego znajdującego się w worku oponowym otaczającym rdzeń kręgowy poprzez wykonanie punkcji lędźwiowej. Tuż przed cesarskim cięciem kobieta zostaje znieczulona podpajęczynówkowo. Zaraz potem zostaje jej założony zewnątrzoponowy cewnik. Dzięki znieczuleniu podpajęczynówkowemu i zewnątrzoponowemu, pacjentka nie czuje bólu podczas operacji i może być łagodnie znieczulona również przez kilka godzin po cesarskim cięciu.
Na kilkanaście minut przed cesarskim cięciem anestezjolog znieczula miejsce na plecach, gdzie zostaje wkłuta igła. Kobieta może poczuć lekki chłód w okolicy wkłucia. Pacjentkę prosi się o pochylenie do przodu i wygięcie pleców w tzw. koci grzbiet. W takiej pozycji musi zostać przez kilkanaście sekund i nie ruszać się, by anestezjolog mógł precyzyjnie wprowadzić znieczulenie do przestrzeni między ścianą kostną kanału kręgowego a oponą twardą otaczającą rdzeń kręgowy. Znieczulanie zewnątrzoponowe trwa tylko chwilę. Tuż po nim kobieta może położyć się na plecach. Po kilkunastu minutach ujrzy swoje dziecko. Zaletą znieczulenia zewnątrzoponowego i podpajęczynówkowego jest zachowanie przez kobietę pełnej świadomości w czasie porodu i możliwość zobaczenia noworodka zaraz po wyjęciu z brzucha.
Znieczulenie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe działa bardzo szybko. Już po chwili od ukłucia pacjentka odczuwa drętwienie od pasa w dół. Nie jest w stanie poruszyć nogami i nie odczuwa bólu cięcia ani wyjmowania dziecka z macicy. Po porodzie z zastosowaniem znieczulenia zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego przez pewien czas może utrzymywać się ból głowy albo mdłości. Niektóre kobiety obawiają się użycia znieczulenia zewnątrzoponowego, ze względu na dziwne uczucie „utraty nóg”. Nie można poruszać kończynami dolnymi i ma się niekomfortowe wrażenie paraliżu ciała od pasa w dół.
2. Znieczulenie ogólne przy cesarskim cięciu
Znieczulenie ogólne, tzw. narkoza, kiedyś było jedynym sposobem uśmierzania bólu podczas operacji chirurgicznych. Teraz znieczulenie ogólne do cesarki to ostateczność. Kobieta nie musi być całkowicie uśpiona i może aktywnie uczestniczyć w porodzie. Znieczulenie ogólne polega na wprowadzeniu drogą dożylną silnych środków uśmierzających ból. Pacjentka śpi, nic nie czuje ani nic nie słyszy. Oddycha za pomocą specjalnej mieszaniny gazów, które wprowadzane są do tchawicy przez rurkę. Czasami na nozdrza i usta nakładana jest specjalna maska tlenowa.
Przy znieczuleniu ogólnym kobieta nie może oddychać samodzielnie, ponieważ zostaje zniesione napięcie mięśniowe. Pacjentka musi być zatem podłączona do respiratora. Jeśli lekarz uzna za konieczne zastosowanie do cesarskiego cięcia znieczulenia ogólnego, zaraz po zastrzyku kobieta odczuwa suchość w gardle i kołatanie serca. Dolegliwości te odczuwane są bardzo krótko, ponieważ już po dziesięciu sekundach od iniekcji leków pacjentka zasypia. Dziecko zostaje wyjęte z brzucha kobiety bardzo szybko, m.in. dlatego, że środki znieczulające mogą przeniknąć przez łożysko do organizmu płodu.
Zaletą narkozy jest jej błyskawiczne działanie. W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka, dzięki znieczuleniu ogólnemu możliwa jest natychmiastowa pomoc. Dzisiaj znieczulenie ogólne do cesarskiego cięcia stosuje się tylko w nagłych przypadkach albo wtedy, gdy nie można podać pacjentce znieczulenia zewnątrzoponowego.
3. Samopoczucie po ustępowaniu środków znieczulających
Gdy po cesarskim cięciu mija znieczulenie, kobieta na pewno zacznie za nim tęsknić. Pierwsze dni po zabiegu cesarskiego cięcia mogą być bowiem bardzo bolesne, nawet pomimo podawania środków przeciwbólowych. Oprócz rany na podbrzuszu, kobieta może odczuwać silne bóle głowy, mdłości, a po zastosowaniu znieczulenia zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego – nieprzyjemne drętwienie nóg. Niektóre pacjentki skarżą się również na bóle pleców w okolicy wkłucia lędźwiowego. Bóle pleców po znieczuleniu zewnątrzoponowym nie są najczęściej oznaką nieprawidłowości, lecz jedynie niepożądanym objawem znieczulenia i mijają zwykle po kilku dniach.
Po znieczuleniu ogólnym kobietę mogą początkowo dręczyć mdłości, odruchy wymiotne, a czasami także wymioty. Po intubacji gardło może być podrażnione i bolesne. Trudności może sprawiać jedzenie oraz połykanie. Po narkozie kobieta może czuć się osłabiona i śpiąca (może mieć niskie ciśnienie krwi). Aby oczyścić organizm, warto głęboko oddychać i starannie wydychać powietrze. Właściwe oddychanie pomaga w usuwaniu wydzieliny, która zalega w płucach po zastosowaniu narkozy.
Joanna Krocz