Zabieg Kristellera. Czy w Polsce jest legalny?
Bywa niebezpieczny i choć oficjalnie nie zaleca się go stosować, zabieg Kristellera bywa jeszcze wykonywany u rodzącej. Na czym polega i jakie niesie ze sobą konsekwencje?
1. Co to jest zabieg Kristellera?
Zabieg Kristellera znany jest również pod innymi nazwami: rękoczyn Kristellera i chwyt Kristellera. Polega na ucisku dna miednicy w czasie rodzenia się główki i barków płodu, by skrócić drugą fazę porodu. Jest manewrem bardzo kontrowersyjnym i obecnie bardzo rzadko stosowanym.
2. Zabieg Kristellera – kiedy się go stosuje?
Po raz pierwszy zabieg Kristellera został opisany w 1867 r. przez niemieckiego ginekologa-położnika, Samuela Kristellera. Od tego czasu bywa stosowany w szpitalach niemal na całym świecie.
Celem zabiegu Kristellera jest wzmożenie siły wydalającej mięśnia macicy. Wykonuje się go wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:
- jest pełne rozwarcie ujścia zewnętrznego szyjki macicy;
- stan po pęknięciupęcherza płodowego;
- główka znajduje się w dnie miednicy (wypełnia całą próżnię i silnie napiera na mięśnie dna miednicy) lub jest w wychodzie miednicy;
- eutroficzny płód (masa ciała dziecka odpowiada wiekowi ciążowemu);
- nie ma ryzyka dystocji barkowej;
- prawidłowa budowa miednicy mniejszej i kanału rodnego.
Zabieg powinien być zsynchronizowany z czynnością skurczową macicy. W jego przebiegu doświadczony położnik oburącz uciska dłońmi okolicę dna macicy w jej podłużnej osi, w kierunku dna miednicy.
Manewr trwa kilka sekund. W razie potrzeby może zostać powtórzony po kilku minutach.
3. Czy zabieg Kristellera jest dozwolony w polskich szpitalach?
Stanowisko lekarzy w kwestii zabiegu Kristellera nie jest jednoznaczne. Opisywany manewr położniczy bywa uważany za kontrowersyjny i niebezpieczny, ale są specjaliści, według których jego zastosowanie bywa uzasadnione i nie powinno się go administracyjnie zabraniać (były takie propozycje).
Eksperci Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego są zdania, że rękoczyn Kristellera nie jest zalecany, ale nie jest też zabroniony, więc jego wykonanie może być dopuszczalne w uzasadnionych przypadkach. Specjaliści zaznaczają jednak, że stosować rękoczyn Kristellera powinni wyłącznie doświadczeni położnicy.
4. Powikłania zabiegu Kristellera
Zabieg Kristellera wiąże się ze stosunkowo wysokim ryzykiem powikłań zarówno dla matki, jak i dziecka. U kobiety może doprowadzić do:
- przedwczesnego odklejenia łożyska;
- uszkodzenia szyjki macicy i krocza;
- pęknięcia macicy;
- pęknięcia wątroby i żeber;
- krwotoku.
Długa jest też lista powikłań, jakie mogą wystąpić u dziecka, jeśli zabieg Kristellera zostanie źle wykonany. Są wśród nich:
- złamania kości;
- uszkodzenie splotu ramiennego;
- zwiększone ryzyko wystąpienia dystocji barkowej, zwłaszcza w przypadkach makrosomii płodu;
- niższa punktacja w skali Apgar;
- niedotlenienie;
- krwawienia wewnątrzczaszkowe;
- niepełnosprawność w wyniku doznanych urazów okołoporodowych;
- śmierć.
5. Zabieg Kristellera w sądzie
W polskich sądach sporo jest spraw, które dotyczą użycia chwytu Kristellera w czasie porodu. W zdecydowanej większości przypadków mają one związek z komplikacjami, do jakich doszło w wyniku zastosowania omawianego zabiegu.
Kobieta ma prawo zanotować w swoim planie porodu, z którym zgłasza się do szpitala, brak zgody na wykonanie chwytu Kristellera. Nie oznacza to jednak, że lekarz go nie zastosuje w sytuacji, gdy uzna to za konieczne.
