Urlopy macierzyńskie w pigułce
Urlop macierzyński należy się kobiecie, która jest zatrudniona w oparciu o umowę o pracę.
Każda mama, która urodziła dziecko może skorzystać z podstawowego wymiaru urlopu macierzyńskiego, czyli z 20 tygodni. W tym sześć tygodni kobieta może wykorzystać jeszcze przed datą porodu. Ważne jest również to, że z 14 z 20 tygodni powinna skorzystać mama dziecka. Ojciec ma prawo do 6 tygodni świadczenia.
Pojęcia urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego często są mylone lub stosowane zamiennie. Znaczą jednak zupełnie co innego. Urlop macierzyński to przerwa w pracy. Natomiast zasiłek macierzyński – świadczenie pieniężne wypłacane kobiecie będącej na urlopie macierzyńskim.
Młodzi rodzice często nie mają pojęcia, jakie przysługują im prawa związane z urodzeniem i opieką nad dzieckiem oraz urlopem macierzyńskim i wychowawczym. I chociaż przepisy zmieniają się co chwila, to w 2015 roku obowiązują te same, korzystne dla rodziców, co w roku ubiegłym. Oznacza to, że oboje rodziców może przez dłuższy czas uczestniczyć w opiece nad nowo narodzonym dzieckiem. Na jak długie urlopy mogą liczyć rodzice?
1. Urlop macierzyński i tacierzyński
Świeżo upieczeni rodzice mają prawo do urlopu macierzyńskiego, który trwać może 20 tygodni, z czego 14 tygodni zarezerwowanych jest tylko dla młodej mamy. Pozostałymi 6 tygodniami rodzice mogą podzielić się między sobą. Należy jednak pamiętać, aby wniosek o taki urlop złożyć co najmniej na 14 dni przed datą planowanego porodu.
Dodatkowo można wydłużyć urlop o kolejne 6 tygodni, z których może skorzystać zarówno mama, jak i tata. To tak zwany dodatkowy urlop macierzyński.
Jeśli chcemy być z dzieckiem aż do ukończenia przez niego pierwszego roku życia, możemy skorzystać z prawa do 26-tygodniowego urlopu rodzicielskiego dostępnego dla obojga rodziców. Można go też podzielić na trzy części i korzystać z niego na przemian z partnerem, jednak żadna z części urlopu nie może być krótsza niż 8 tygodni, tak więc mama może wziąć 10 tygodni, potem tata 8, a mama znowu 10, ale można też dopasować inną, dogodną dla siebie konfigurację.
Po połączeniu wszystkich możliwości urlopu, możemy zostać z dzieckiem 52 tygodnie od daty jego narodzin. Pamiętajmy jednak, że warunkiem do uzyskania urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego jest zatrudnienie rodzica na umowę o pracę, a nie umowę zlecenie lub umowę o dzieło. W sytuacji, gdy młoda mama prowadzi własną działalność gospodarczą, mężczyzna nie ma prawa ani do urlopu macierzyńskiego, ani rodzicielskiego.
2. Urlop wychowawczy
Każdy, kto przez okres co najmniej 6 miesięcy zatrudniony jest w miejscu pracy, ma prawo do uzyskania bezpłatnego urlopu wychowawczego. Maksymalnie może on trwać nawet 3 lata, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 5. roku życia. Podobnie jak w wypadku urlopu rodzicielskiego, może on zostać podzielony między oboje rodziców na 5 części.
3. Urlop tylko dla taty
Obojętnie, czy tata będzie dzielił się urlopem macierzyńskim i rodzicielskim z mamą, przysługują mu także dodatkowe dni wolne od pracy. Zanim dziecko ukończy pierwszy rok życia, młody tata ma prawo do 2-tygodniowego urlopu tacierzyńskiego, włączając w ten czas soboty i niedziele. Warto jednak wiedzieć, że wniosek o taki urlop powinien zostać zgłoszony do pracodawcy na co najmniej 7 dni przed planowanym rozpoczęciem wolnego.
Warto wiedzieć, że każda mama ma obowiązek złożenia u pracodawcy wniosku o urlop macierzyński w ciągu 14 dni od daty porodu. Urlop macierzyński, trwający 20 tygodni jest obowiązkowy i nie można z niego zrezygnować, a jeżeli ojciec się go zrzeknie, należy to zaznaczyć we wniosku. Należy koniecznie przestrzegać dat składania wniosków o dany urlop – w przeciwnym razie przysługujące nam wolne dni mogą przepaść niewykorzystane.
Specjalnie dla młodych rodziców Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej uruchomiło specjalny portal, na którym znajdą oni niezbędne przepisy, porady i odpowiedzi na wiele nurtujących pytań.
