Telewizja dla dzieci
Telewizja dla dzieci staje się dominującym sposobem na spędzanie wolnego czasu. Telewizor to dla rodziców wygodna alternatywa, gdyż w czasie, kiedy maluch gapi się bezwiednie w ekran, oni mogą odpocząć albo zająć się swoimi obowiązkami. Psycholodzy i pedagodzy od dawna trąbią na alarm, że telewizja nie może pełnić w życiu rodziny roli opiekunki do dzieci. Do oglądania telewizji trzeba podejść odpowiedzialnie. Podobnie, jak nie pozwala się szkrabom jeść tego, na co tylko mają ochotę, analogicznie powinno się selekcjonować programy telewizyjne dla najmłodszych. Co dzieci mogą oglądać w telewizji?
1. Wpływ telewizji na dzieci
Telewizja może oddziaływać na dzieci zarówno w sposób pozytywny, jak i negatywny. Odpowiednio dawkowane media uczą zachowań społecznych, rozwijają zainteresowania szkrabów, dostarczają rozrywki, kształtują umiejętności poznawcze i szkolne, ale z drugiej strony telewizja epatuje agresją, uczy przemocy i kształtuje negatywne zachowania. Z tego też względu rodzice powinni bacznie się przyglądać, co ich pociechy oglądają w telewizji. Wiadomo, że w dobie XXI wieku nikt nie wyobraża sobie życia bez telewizora. W niektórych domach zdarza się tak, że każdy z domowników ma swój własny odbiornik telewizyjny. Badania pokazują, że maluchy poniżej piątego roku życia spędzają przed ekranem telewizora około 1,5 godziny dziennie, a 40% dzieci ma swój własny telewizor w pokoju, mogąc bez ograniczeń oglądać programy telewizyjne i samodzielnie decydować o tym, co oglądają.
Dzieci długo oglądające telewizor mają kłopoty ze wzrokiem, wady postawy, są pobudzone emocjonalnie, gdyż przeżywają wewnętrznie akty okrucieństwa prezentowane w mediach. Ponadto, telewizja zabiera czas, który można by było przeznaczyć na ciekawsze i bardziej rozwijające formy rozrywki, jak: spacer, rysowanie, czytanie bajek czy basen. Nie warto całkowicie rezygnować z obecności telewizji w życiu dziecka, ale trzeba umiejętnie dobierać treści, jakie może oglądać mała pociecha. Telewizja powinna być dodatkiem do rozwoju dziecka, a nie głównym „stymulatorem”. Trzeba też pamiętać, że telewizja, w tym wiele bajek dla małych dzieci, nie tylko prezentuje przemoc – bitwy, ciosy, kopanie, czarne charaktery, przezwiska, wyśmiewanie się – ale także wpływa na kształtowanie się konsumpcyjnego stylu życia. Oglądanie telewizji to zajęcie bierne. Dziecko, tkwiąc godzinami w bezruchu przed telewizorem, może szybko stać się otyłe. Ponadto, reklamy hołdują konsumpcji niezdrowego jedzenia, jak chipsy czy słodycze. Jak zatem w sposób odpowiedzialny pozwolić dziecku na oglądanie telewizji?
2. Zasady oglądania telewizji dla dzieci
Maluchy poniżej drugiego roku życia powinny mieć maksymalnie ograniczony dostęp do telewizji. Pierwsze lata życia wymagają do prawidłowego rozwoju dziecka głównie interakcji społecznych. Małym dzieciom (dwu- i trzylatkom) można puścić krótką bajeczkę o niezbyt skomplikowanej treści, która odwołuje się fabułą do codzienności, np. Teletubisie, Krecika, Smerfy czy Kubusia Puchatka. Czterolatki i pięciolatki zainteresują się już programem edukacyjnym, w którym są wierszyki, scenki teatralne, piosenki, rebusy. Sześciolatek potrafi już skupić uwagę na pełnometrażowym filmie animowanym. Można też powoli zachęcać dzieci do oglądania programów przyrodniczych, np. na Animal Planet. Dla rozrywki można wyświetlić maluchom bajkę emitowaną na Disney Channel czy Cartoon Network. Warto jednak mieć świadomość, że mimo iż są to stacje typowo dziecięce, nie wszystkie propozycje filmów są dla dziecka wartościowe. O czym pamiętać, pozwalając dziecku na oglądanie telewizji?
- Na początku trzeba ustalić zasady, jakie obowiązują każdego domownika odnośnie do korzystania z telewizora.
- Nie wolno oglądać telewizji dzieciom w trakcie odrabiania lekcji czy spożywania posiłków.
- Każdy z domowników powinien mieć prawo wyboru jednego programu, który będzie oglądany w ciągu dnia czy tygodnia.
- Podczas przerwy na reklamy warto wskazywać maluchom, co jest dobre, a co nie, co bezpieczne, a co zagrażające.
- Najlepiej oglądać telewizję razem z dzieckiem, rozmawiać na temat fabuły bajki i bohaterów, pomóc oddzielić maluchom fikcję od rzeczywistości.
- Lepiej zrezygnować z telewizji przed pójściem spać. Korzystniej jest przeczytać bajkę na dobranoc.
- Nie wolno wstawiać telewizora do pokoju dziecka, gdyż nie ma się kontroli nad oglądanymi przez dziecko programami.
- Czas na oglądanie telewizji w ciągu dnia nie powinien przekraczać godziny, najwyżej dwóch.
- Dziecko powinno oglądać programy adresowane do jego grupy wiekowej.
- Nie można traktować telewizji jako metody wychowawczej – bajka w nagrodę, brak bajki za karę. W ten sposób telewizja jeszcze bardziej staje się atrakcyjna dla maluchów.
Warto, by rodzice mieli świadomość, że swoim zachowaniem sami modelują zachowania dzieci. Jeżeli tata po powrocie z pracy grodziami leży na kanapie, gapiąc się w ekran, nie oczekujmy, że nasza pociecha dobrowolnie zrezygnuje z telewizji. Skoro tata tak robi, to dlaczego ja nie mogę? Jeżeli zaproponujemy maluchom alternatywne formy spędzania wolnego czasu, np.: gry rodzinne, wyjazd do lasu, wyprawę do zoo, plac zabaw, piaskownicę, malowanie, sport, to szkrabom będzie łatwiej zrezygnować z biernego oglądania telewizji.