Czytanie dzieciom bajek
Czytanie dzieciom bajek ma niezmiernie istotny wpływ na rozwój umysłu i osobowości dziecka. Czytanie w dobie XXI wieku jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Dlaczego? Ze względu na szybką dezaktualizację danych, szybkie przyrastanie nowych informacji oraz swoistą „lawinę informacyjną”, jaką serwują nam media. Niestety, dzieci XXI wieku wychowują się w kulturze telewizyjnej, która nie tylko nie rozwija u maluchów myślenia i koncentracji uwagi, ale dodatkowo znieczula na agresję i wywołuje u niejednego małego widza lęki i niepokoje. Wydaje się, że sięganie po książki naszych babć czy mam jest staroświeckie. Badania naukowe potwierdzają jednak, że czytanie dzieciom bajek ma zbawienny wpływ na psychikę malucha i stymuluje rozwój poznawczy szkraba.
1. Telewizja a książka
Wydaje się, że telewizja i kolorowe media wyparły książki. Programy telewizyjne są obecne w życiu dzieci już od najmłodszych lat. Co dziecko traci, oglądając jedynie kreskówki na ekranie telewizora, a któremu w ogóle nie czyta się książeczek? Maluch ma szansę oglądać gotowe obrazy, ale nie stymuluje go to w ogóle do działania twórczego, gdyż nie musi sobie niczego wyobrażać. W przypadku czytania bajek dziecko ma szansę uruchomić kreatywność i wyobrazić sobie to, co czyta mu rodzic. W głowie szkraba powstają różne obrazy – mrocznego lasu, rycerza, księżniczki, czarownicy czy domku na kurzej nóżce. Nawet wtedy, gdy czytana książka jest ilustrowana, dziecko ma szansę modyfikować obrazy i na ich bazie tworzyć własne wyobrażenia. W ten sposób kształtuje się i rozwija kreatywność oraz twórcze myślenie.
Czytanie bajek dzieciom wpływa pozytywnie na rozwój koncentracji uwagi, gdyż konieczne jest skupienie się przez dłuższy czas na treści czytanego tekstu. Obraz telewizyjny, pełen ruchu, ciągłych zmian i silnych kolorów, wyzwala uwagę mimowolną, natomiast książka wymaga koncentracji nie na formie, a sensie słów. Poprzez czytanie ćwiczy się zatem skupianie uwagi w sposób zamierzony. Ponadto, czytanie bajek stanowi okazję do bliskości między rodzicem a dzieckiem. Jest to nie tylko bliskość fizyczna poprzez przytulenie się, ale także bliskość psychiczna – niewerbalny komunikat, że dziecko jest ważne, kochane, akceptowane i że mamie i tacie zależy na jego poczuciu bezpieczeństwa. Czytanie książeczek to świetny sposób na spędzanie wspólnego czasu wraz z dzieckiem. Zamiast posadzenia malucha przed telewizorem, trzeba wykazać odrobinę więcej wysiłku i cierpliwości podczas czytania lektur.
Czytanie bajek to również czas na wspólne rozmowy i dyskusje na temat przeczytanych przygód czy bohaterów. Książka w sposób naturalny prowokuje dziecko do rozwijania wiedzy o otaczającym je świecie. Dziecko ma szansę rozwijać inteligencję emocjonalną poprzez identyfikowanie i nazywanie cech poszczególnych postaci albo wczuwanie się w ich położenie. Opowiadania pozwalają kształtować moralność szkraba, który ocenia, czy dany czyn był zły, czy dobry. Bajki stanowią też dobrą podstawę dla innych form aktywności i zabaw z dzieckiem – dziecko może rysować sceny opisane w książce, przez co stymuluje rozwój zdolności manualnych, może przedstawiać przygody bohaterów albo opowiadać ich dalsze losy, przez co z kolei rozwija zdolności językowe, mowę oraz wyobraźnię.
Programy w telewizji w „postaci gotowej” są zwykle mało inspirujące, by zachęcić dziecko do aktywności własnej. Telewizja bazuje na odkodowaniu obrazu i odtwarzaniu, a nie na tworzeniu. Bajki, szczególnie te z morałem, umożliwiają przekazanie dzieciom w sposób bezpieczny i zrozumiały norm, wartości i ideałów obowiązujących w danym kręgu kulturowym. Czytanie książek z opowiadaniami z różnych stron świata pozwala ukazać maluchom różnorodność na świecie, uczy tolerancji i wrażliwości na to, co odmienne. Poprzez czytanie modelujemy u dzieci pozytywne postawy i zachowania, zachęcając je w przyszłości do samodzielnego sięgania po książki, a nie tylko do biernego ślęczenia przed telewizorem.
2. Zalety czytania bajek dzieciom
Mimo rozwoju audiowizualnych środków przekazu, książka pozostaje nadal niewyczerpanym źródłem uczenia się przez całe życie. Co zyskuje maluch dzięki czytaniu książeczek?
- Książka oddziałuje na osobowość dziecka.
- Książka pozwala poznawać świat i poszerza krąg doświadczeń.
- Książka umożliwia rozwój uczuć wyższych.
- Książka kształtuje system wartości i postawy moralno-społeczne oraz estetyczne.
- Książka stanowi ciekawy sposób na spędzenie wolnego czasu.
- Czytanie bajek dziecku zapewnia rozwój emocjonalny malucha – dziecko zdobywa umiejętność samooceny, uczy się odróżniać prawdę od kłamstwa, wyzbywa się egoizmu, uwrażliwia się na cierpienia innych, rozwija empatię, kształtuje własne poczucie humoru.
- Książka rozbudza zainteresowania dziecka.
- Książka rozwija wyobraźnię.
- Czytanie bajek umożliwia rozwój komunikacji malucha – wzbogaca słownik, uczy poprawności gramatycznej i stylistycznej wypowiedzi, kształtuje mowę ekspresyjną.
- Książka uczy myślenia i poprawia koncentrację uwagi.
- Czytanie książek dzieciom modeluje u maluchów nawyk czytania i zdobywania informacji.
Powyższy katalog to nie jedyne zalety czytania książek dzieciom. Rodzice powinni zdać sobie sprawę, że czytanie bajek od najmłodszych lat sprzyja harmonijnemu rozwojowi szkraba, a przede wszystkim zapobiega uzależnieniu od telewizora i komputera, które zdają się władać czasem maluchów w XXI wieku.