Nowe uzależnienie wśród młodzieży powoduje coraz więcej wypadków
Współczesna młodzież nie wyobraża sobie spędzenia nawet jednego dnia bez telefonu komórkowego. Niestety, tak ogromne przywiązanie do urządzeń mobilnych powoduje groźne dla zdrowia i życia uzależnienie nazywane fonoholizmem.
1. Niepokojące nagłówki
"Piorun zabił nastolatka. Kamil rozmawiał przez telefon", "Okaleczona nastolatka ostrzega: NIE PISZCIE SMS-ów za kierownicą!", "Kierowcy i piesi z komórkami powodują coraz więcej wypadków", "Młoda Polka zmarła w Hiszpanii. Spadła, robiąc sobie selfie", "Kierowca pisał SMS-a i omal nie zabił kobiety", "Pisała SMS-a podczas jazdy i wjechała pod tira", "Horror pod Bydgoszczą. Wpadła pod pociąg, bo pisała SMS!", "Wypadek przez SMS-a. 15-latek nie dostrzegł auta", "Zajęta telefonem nie zauważyła dziury i... wpadła do rzeki".
Nagłówki gazet nie pozostawiają wątpliwości – coraz częściej przyczyną śmiertelnych wypadków jest używanie telefonów komórkowych. Towarzyszą nam wszędzie – w pracy, domu, szkole, podczas treningów, randek, spotkań z przyjaciółmi. Niestety, wiele osób przekracza granice racjonalnego korzystania z komórek i stwarza zagrożenie zarówno dla swojego życia, jak i osób znajdujących się w ich otoczeniu.
Według statystyk opublikowanych w kwietniu br. w ramach kampanii społecznej „Nie [przy]dzwoń za kierownicą” realizowanej przez Komendę Główną Policji, już co czwarty wypadek drogowy jest skutkiem korzystania z urządzeń mobilnych podczas prowadzenia auta. Z badań wynika, że ponad 47 proc. ankietowanych kierowców rozmawia przez telefon w czasie jazdy i aż 65 proc. czyta oraz pisze wiadomości tekstowe.
Wśród sprawców wypadków spowodowanych używaniem telefonów komórkowych podczas jazdy znajdują się zarówno dorośli, jak i młodzież.
2. Pokolenie SMS
Coraz częściej ofiarami wypadków z udziałem telefonów komórkowych stają się młodzi ludzie, którzy bez swoich mobilnych urządzeń nie wyobrażają sobie życia. Ogromne przywiązanie do telefonów komórkowych może prowadzić do uzależnienia nazywanego fonoholizmem. Niestety, trudno je wykryć, zwłaszcza jeśli jest się nastolatkiem – wtedy na pomoc powinni przyjść przede wszystkim rodzice i nauczyciele szkół, do których uczęszcza młodzież.
– Kiedy można zacząć się martwić? Oczywiście wtedy, kiedy już po przebudzeniu natychmiast chwytamy telefon komórkowy do ręki, a potem nie rozstajemy się z nim nawet na chwilę. Kiedy odczuwamy lęk i nerwowość, gdy komórki nie ma w pobliżu. Urządzenia takie jak fax, komputer, czy tak jak w tym przypadku telefon komórkowy, powinny być sposobem komunikowania się ze światem, a nie ucieczką przed nim – komentuje Leszek Iwaniak, terapeuta MONAR.
Z badania ,,Młodzież a telefony komórkowe” przeprowadzonego przez TNS OBOP w grupie wiekowej od 12 do 19 lat wynika, że 36 proc. ankietowanych osób nie wyobraża sobie nawet jednego dnia spędzonego bez korzystania z telefonu komórkowego. Analiza została przeprowadzona w 2011 roku, ale eksperci są zgodni, że od tego czasu uzależnienie od telefonów znacznie się pogłębiło.
– Rodzice nie zawsze zauważają, że dziecko może być uzależnione od swojego telefonu, ale powiem coś, co może być dla nich sygnałem do bycia bardziej czujnym. Kiedy prowadzę zajęcia w szkołach i pytam dzieciaki, kto z nich bez bólu i żenady pozbyłby się swojego telefonu na trzy dni, to zaledwie dwie, może trzy osoby podnoszą ręce w górę. To bardzo ważny sygnał – dodaje Iwaniak.
Nie bez powodu pokolenie współczesnych nastolatków zostało nazwane „Pokoleniem SMS” – większość z nich ucieka od kontaktów bezpośrednich w kontakty, które nie wymagają wysiłku takiego jak spotkanie, stawienie się na konkretną godzinę czy rozmowa dłuższa niż trzy linijki tekstu na ekranie telefonu. Zamiast spotykać się i rozmawiać, wysyłają SMS-y, wiadomości na czatach, e-maile – to często ich jedyny sposób komunikacji z rówieśnikami. I kolejny powód do niepokoju.
3. Niewolnicy telefonów komórkowych
– Im wcześniej uświadomimy sobie konsekwencje uzależnienia od telefonów komórkowych, tym większe prawdopodobieństwo, że uda się nam od niego uwolnić. To ważne, aby wiedzieć, że urządzenia mobilne mają nam ułatwić, a nie zastąpić życie – komentuje nadmierne używanie telefonów komórkowych Leszek Iwaniak.
Uzależnienie od komórek ma również wpływ na edukację młodych ludzi. To kolejny problem współczesnych nastolatków. Język SMS to język skrótowy, ograniczony – kiedy wnika do codziennej mowy młodzieży, zaburza zdolność prawidłowego posługiwania się językiem ojczystym. Zwroty takie jak: LOL, BTW, OMG, ZW czy PZDR wszechobecne w komentarzach pozostawionych na forach lub portalach społecznościowych powodują trudności w poprawnym wyrażaniu swoich opinii czy formułowaniu prostych zdań.
Według raportu TNS OBOP większość badanych uważa swój telefon komórkowy za bardzo ważne źródło rozrywki i podtrzymywania kontaktów z rówieśnikami – dla 68 proc. badanych telefon jest narzędziem niezbędnym do bycia na bieżąco ze wszystkimi informacjami. 56 proc. woli kontakt telefoniczny od rzeczywistych spotkań z ludźmi. Innymi ważnymi funkcjami, które zapewnia posiadanie telefonu komórkowego, są: używanie mobilnego internetu, słuchanie muzyki, robienie zdjęć, kręcenie filmów oraz granie w gry. Do codziennego słuchania muzyki z telefonu komórkowego przyznaje się 65 proc. badanych, w gry gra 66 proc. nastolatków, sprawdzanie informacji w internecie to stałe zajęcie 45 proc. ankietowanych, a 92 proc. przebadanych robi swoimi telefonami zdjęcia i nagrywa filmy.
4. Przyczyny i skutki
Badania wskazują również sytuacje, podczas których młodzi ludzie najczęściej korzystają ze swoich mobilnych urządzeń – 60 proc. z nich używa telefonów podczas lekcji, co piąty nastolatek robi to w trakcie klasówek lub sprawdzianów. Korzystanie z telefonów to również nieodłączna czynność podczas wyjść do kina, teatru, mszy w kościele czy spotkań rodzinnych.
Do głównych skutków fonoholizmu możemy zaliczyć także zanik zainteresowań i pasji, problemy w nawiązywaniu rzeczywistych kontaktów oraz zaburzenia funkcji biologicznych. Coraz częściej jednak wśród konsekwencji nadużywania telefonów komórkowych pojawiają się takie, jak utrata zdrowia, a nawet życia.
Śmierć polskiej studentki w Hiszpanii, która spadła w przepaść, robiąc sobie tzw. selfie, wstrząsnęła chyba wszystkimi. Niestety, to nie jedyny przypadek takiego nieodpowiedzialnego zachowania. W mediach wciąż pojawiają się doniesienia o kolejnych nastolatkach, którzy narazili siebie lub innych na niebezpieczeństwo podczas korzystania z telefonów komórkowych.
Zagubiona młodzież szybko zatraca się w świecie oferowanym przez urządzenia mobilne, a „bycie nieobecnym” rozprzestrzenia się w bardzo szybkim tempie. Ta nieobecność to znak, że młody człowiek nie potrafi sobie poradzić w otaczającym go, rzeczywistym świecie.
– Jak w każdym uzależnieniu, np. tym od środków chemicznych takich jak narkotyki, alkohol czy dopalacze, tak samo i w przypadku uzależnienia od substancji niechemicznych – hazardu, komputera czy telefonów komórkowych – chodzi o ucieczkę od rzeczywistości. To jest ten wspólny mianownik we wszystkich rodzajach uzależnień – komentuje Iwaniak.
W przypadku uzależnień behawioralnych młodym ludziom na początku wydaje się, że ich zachowanie nie ma żadnych konsekwencji. Niestety, te konsekwencje są uśpione, ale bardzo groźne.
5. Czy problem dotyczy twojego dziecka?
Istnieje szereg zachowań, które powinny zwrócić uwagę każdego rodzica. Najważniejsze, aby dostrzec je stosunkowo szybko i natychmiast reagować. Poniżej znajdziesz sygnały, na które nie możesz pozostać obojętny. Pamiętaj również, że wcale nie chodzi o to, aby zabronić swojemu dziecku całkowitego korzystania z telefonu komórkowego, ale żeby nauczyć je posługiwać się nim w racjonalny sposób.
Jeśli twoje dziecko wykazuje większość zachowań, które znajdziesz poniżej, nie czekaj, tylko mu pomóż:
- nigdy nie wyłącza swojego telefonu,
- często wysyła wiadomości tekstowe podczas spaceru, powrotu do domu, w drodze do szkoły etc.,
- odbiera lub wykonuje telefon w miejscach lub sytuacjach, w których należy zachować ciszę,
- publikuje posty na portalach społecznościowych w trakcie zajęć lekcyjnych,
- zabiera telefon ze sobą pod prysznic i do toalety,
- nosi ze sobą dodatkową baterię lub wszędzie zabiera ładowarkę,
- nie spotyka się z przyjaciółmi, ale często wysyła do nich wiadomości SMS,
- używa telefonu nawet podczas oglądania telewizji,
- budzi się w nocy i sprawdza najnowsze informacje na portalach społecznościowych.
Martwisz się zachowaniem swojego nastoletniego dziecka? Podziel się swoimi obawami na naszym forum.
