Dyktando klasa 3: jak pomóc dziecku uczyć się ortografii?

Dyktando klasa 3 możecie jako rodzice przygotować dziecku samemu. To stary sposób na naukę zasad ortograficznych, których w języku polskim nie brakuje. Jak więc je opracować? I jakie metody mogą pomóc uczniom w nauce trudniejszych słów przed dyktandem?

1. Dyktando klasa 3: u/ó – rz/ż – ch/h

W klasach 1-3 w zakresie ortografii dzieci uczą się:

• rozróżniania liter, głosek, znaków fonetycznych,
• dzielenia wyrazów na sylaby i oddzielania ich w zdaniu oraz poprawnego ich zapisu (zgodnie z elementarnymi zasadami ortografii i interpunkcji),
• pisania z pamięci i ze słuchu,
• przestrzeganie poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych podczas lekcji,
• sprawdzania poprawność zapisu wyrazów przy wykorzystaniu słownika ortograficznego.

To wstęp do tego, by w klasie 4 uczeń pisał poprawnie pod względem ortograficznym oraz stosując reguły pisowni, a także poprawnie używał znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika, cudzysłowu, dwukropka, średnika, nawiasu.

2. Jak wykorzystać tematy bliskie dzieciom (np. hobby, przyroda, podróże) do tworzenia interesujących tekstów na dyktando?

Jednym dzieciom nauka zasad ortografii przychodzi łatwo, inne muszą włożyć w to dużo pracy. To zadanie, które wymaga ciągłego ćwiczenia, powtarzania, utrwalania, przypominania. Warto im w tym pomóc, co wcale nie musi oznaczać, że dziecko będzie musiało codziennie pisać dyktando. 3 klasa to jeszcze dzieci, najlepiej zatem pomóc im opanować reguły ortograficzne przez zabawę.

Godne polecenia są też książki i karty pracy:

• "Ortografia w wierszykach" Tomasza Elbanowskiego
• "Ortografia twardy orzech, ale każdy zgryźć go może!" Elizy Piotrowskiej
• seria "Ortograffiti" wydawnictwa Operon

Możecie też poprosić dziecko, by samodzielnie napisało dyktando, a następnie je sprawdziło. Wiele tego rodzajów testu znajdziecie też w sieci (wystarczy wpisać w wyszukiwarkę dyktando online klasa 3).

3. Jak zorganizować dyktando, aby było zarówno edukacyjne, jak i zabawne dla uczniów?

Warto, by takie dyktando miało ciekawą treść i było tematycznie związane z treściami obecnie poznawanymi w szkole. Jesli więc dzieci omawiają np. legendy polskie, możemy poprosić je o przepisanie ze słuchu dyktanda o historii hejnału z wieży mariackiej:

"Dawno temu w Krakowie, na wieży kościoła Najświętszej Marii Panny, trębacz rano i wieczorem grał hejnał. Wtedy otwierano lub zamykano bramy. Pewnego dnia trębacz spostrzegł nadciągających Tatarów. W tamtych czasach często najeżdżali oni polskie ziemie. Trębacz zaczął dąć w trąbkę, aby ostrzec krakowian przed niebezpieczeństwem. Strzała wypuszczona z łuku Tatarzyna trafiła trębacza w gardło i hejnał się urwał. Strażnicy zdążyli jednak zamknąć bramy. Na pamiątkę tamtego wydarzenia codziennie zwieży mariackiej rozbrzmiewa niedokończony hejnał [źródło: Mirella Hess-Remuszko, Dyktanda dla klasy 3. Teksty do pisania ze słuchu lub z pamięci, WSiP].

Poproście też dziecko, by podkreśliło:

• wyrazy z rz niewymiennym (wydarzenie)
• wyrazy z h (hejnał)
• wyrazy z rz po spółgłoskach (spostrzec, strzała, rozbrzmiewać)
• wielka/mała litera (Kraków, krakowianin, Tatarzy, kościół Najświętszej Marii Panny, wieża mariacka)
• ą/on, ą/om, ę/en (plądrować, dąć, trąbka, trębacz)
• nie z przymiotnikami (niedokończony)

4. Jakie są najczęstsze błędy ortograficzne popełniane przez uczniów klasy trzeciej i jak można je adresować w dyktandach?

Paradoksem jest fakt, że dziś nauka ortografii, choć mamy całe mnóstwo narzędzi, jest trudniejsza niż kiedyś. Obecnie ćwiczeniom ortograficznym w szkole nie poświęca się zbyt dużo uwagi, bo podstawa programowa wymaga zrealizowania również wielu innych tematów. Nauczyciel nie ma możliwości sprawdzania zeszytu każdego z uczniów pod kątem poprawności ortograficznej. Mało też robi się ćwiczeń w formie rebusów, krzyżówek, wierszyków, rymowanek czy tekstów z lukami, które efektywnie utrwalają pisownię wyrazów z trudnościami ortograficznymi.

Stąd też warto towarzyszyć dziecku w nauce ortografii, ale też zachęcać do samodzielnej pracy poprzez:

• regularne wypełnianie kart pracy z zagadkami ortograficznymi,
• czytanie książek (pozwala poszerzać zasób słownictwa, ale też automatycznie uczy ortografii i interpunkcji),
• przepisywanie, np. codziennie kilku zdań z trudnościami ortograficznymi (warto je też podkreślać),
• pisanie listów, kartek, krótkich wiadomości, list zakupów.