Trwa ładowanie...

Legendy polskie. Dlaczego warto czytać z dzieckiem legendy polskie?

 Agnieszka Gotówka
06.11.2020 10:23
Legendy najczęściej są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Legendy najczęściej są przekazywane z pokolenia na pokolenie. (GettyImage)

Niemal każdy z nas zna legendę o Warsie i Sawie czy smoku wawelskim. Uczyliśmy się o nich w szkole, często też czytamy je naszym pociechom. I słusznie zresztą, bo dzięki nim dzieci zdobywają wiedzę na temat historii Polski.

spis treści

1. Czym jest legenda?

Legenda to opowieść o postaci lub postaciach historycznych. Najczęściej była przekazywana w formie ustnej z pokolenia na pokolenie, by ostatecznie zostać utrwaloną na piśmie.

Opowiada o władcach kraju, wojownikach, świętych, ale też o zwykłych ludziach, którzy wyróżniali się sprytem, przebiegłością i odwagą. Czy to oznacza, że legendy polskie należy traktować jako źródło historyczne? Niekoniecznie.

W legendach bowiem bardzo często występują nierealne lub magiczne motywy. Realne są natomiast postaci, wydarzenia lub topografia.

2. Najpopularniejsze legendy polskie

Zobacz film: "Wysokie oceny za wszelką cenę"

Niemal każdy Polak potrafi wymienić co najmniej trzy legendy polskie. Najczęściej po raz pierwszy słyszymy o nich już we wczesnym dzieciństwie.

W pierwszej kolejności opowiadają nam je rodzice, następnie więcej na ich temat dowiadujemy się w przedszkolu lub w pierwszych klasach szkoły podstawowej. Nie bez przyczyny zresztą. Stanowią one punkt wyjścia do wprowadzenia historycznego, pozwalają też lepiej zapamiętać fakty związane z kulturą i tradycją naszego kraju.

Do najpopularniejszych legend polskich opowiadanych dzieciom należą:

  • Legenda o smoku wawelskim;
  • Legenda Warsie i Sawie;
  • Legenda o trzech braciach: Cechu, Lechu i Rusie;
  • Legenda o Bazyliszku;
  • Legenda o Panu Twardowskim.

Najbardziej znane legendy polskie związane są z miastami, które uważane są za kolebkę polskości. To choćby legenda o myszach, które zjadły Popiela, Władcę Polan z IX wieku. Jej akcja rozgrywa się w Kruszwicy, gdzie do dziś stoi Mysia Wieża. To właśnie w niej gryzonie miały zjeść złego władcę. O tej legendzie wspomina Gall Anonim w „Kronice polskiej”.

A jak mają się do tego fakty? Mysia Wieża, zlokalizowana na Półwyspie Rzępowskim jeziora Gopło, została wybudowana w XIV wieku i stanowiła element zamku w Kruszwicy. A zatem Popiel nie mógł w nim mieszkać. Zdaniem badaczy legenda stanowi symboliczną spuściznę kultury praindoeuropejskiej.

Z kolei najstarsza polska legenda nawiązuje do tematu gościnności. Opowiada o Piaście, który z okazji postrzyżyn syna zorganizował skromną ucztę. Niespodziewanie zjawili się na niej dwa wędrowcy, wcześniej wypędzeni przez bogatego Popiela.

Piast zaprosił ich do stołu, a kiedy zabrakło jedzenia i picia, mężczyźni w cudowny sposób mieli dokonać cudu ich rozmnożenia. Osobiście też dokonali postrzyżyn Zimowita, syna Popiela, który objął władzę nad państwem Polan po obaleniu Popiela.

3. Legenda czy baśń?

Legenda bywa mylona z mitem. Nie są to gatunki tożsame. W pierwszym przypadku bohaterami są postaci historyczne, w drugim – bogowie. Nie należy też mylić legendy z baśnią i bajką, które – w przeciwieństwie do legendy – kończą się morałem.

O legendach warto też mówić w kontekście małej Ojczyzny. Wiele z nich bowiem dotyczy określonego regionu Polski, np. małopolski (legenda o królu Kraku) lub świętokrzyskiego (legenda o czarownicach z Łysej Góry).

Warto, by w biblioteczce pociechy znalazły się legendy polskie. Przyczynią się w znaczący sposób do rozwoju dziecka. Napisane prostym językiem są nie tylko ciekawą lekturą, ale mogą też stanowić punkt wyjścia do rozmów o historii Polski oraz wartościach, jakimi należy się kierować w życiu.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze