Adaptacja dziecka w nowej szkole. Jak pomóc maluchowi przejść przez ten proces?
Adaptacja dziecka w nowej szkole polega na przystosowaniu się do nieznanego środowiska i może stanowić dla malucha wyzwanie. Rodzice, którzy posyłają malucha do pierwszej klasy, zazwyczaj martwią się, czy ich dziecku uda się zaaklimatyzować w szkole. Jak pomóc maluchowi przejść przez proces adaptacji w szkole? Jak wspierać dziecko w trudnościach z adaptacją w szkole? Sprawdź!
1. Czym jest adaptacja dzieci w szkole?
Adaptacja szkolna to proces, który polega przystosowaniu się dziecka do nowego środowiska oraz przyjęcia ról narzucanych mu przez nauczycieli i szkołę.
To zdolność przyswojenia sobie obowiązujących w danym środowisku zasad, wejście w grupę oraz budowanie wspólnoty, co wymaga zaangażowania z obu stron - maluch dopasuje się do środowiska, ale jednocześnie na nie wpływa i może w pewien sposób je regulować.
2. Dlaczego adaptacja może stanowić trudność dla dziecka?
Rozpoczęcie edukacji w szkole może być dla niektórych dzieci stresujące i problematyczne. Wiąże się ze zmianą znanego dziecku otoczenia, modyfikacją zasad oraz z wyzwaniami.
Trudności z adaptacją pojawiają się najczęściej przy okazji rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, chociaż mogą występować także na późniejszych etapach edukacji, np. w czasie zmiany szkoły lub klasy.
W szkole dzieci nie tylko zdobywają wiedzę, ale również nabywają umiejętności społeczne: nawiązują relacje, uczą się radzić sobie ze stresującymi sytuacjami i zanim odnajdą się w nowym miejscu i zbudują więzi z innymi dziećmi, często napotykają trudności adaptacyjne.
3. Z czego mogą wynikać trudności adaptacyjne?
Jakie czynniki mogą wpływać na trudności adaptacyjne? Na pewno mają na to wpływ indywidualne cechy charakteru oraz dotychczasowe doświadczenia, jednak tego rodzaju trudności mogą być także skutkiem działania czynników zewnętrznych, takich jak:
- zbyt duża liczba uczniów w klasie oraz w szkole, co powoduje, że w szkole jest duży hałas;
- zbyt wymagający nauczyciel;
- różnica wieku między uczniami;
- odrzucenie dziecka przez grupę;
- demotywujący system kar i nagród;
- zbyt wiele reguł do przestrzegania.
Dzieci, które nie uczęszczały wcześniej do przedszkola i dopiero w szkole mają styczność z obowiązkami, regulaminami i koniecznością współpracy w grupie, mogą mieć z tego powodu trudności.
Jeśli nałoży się na siebie kilka czynników (np. wrażliwość dziecka, a także jego problemy z przystosowaniem się do zasad, które panują w szkole) mogą powstać problemy adaptacyjne. Na tym etapie jesteśmy jednak zwykle w stanie pomóc dziecku we własnym zakresie lub jeśli sytuacja jest trudniejsza, możemy skorzystać z pomocy psychologa lub pedagoga.
4. Jak pomóc dziecku w adaptacji w szkole?
Oto kilka pomysłów, jak pomóc dziecku przejść przez etap adaptacji w pierwszej klasie lub podczas zmiany klasy lub szkoły:
- przed rozpoczęciem nauki w szkole zapoznaj się z ofertą zajęć adaptacyjnych, jeśli szkoła takie organizuje;
- rozmawiaj z dzieckiem o szkole, zadawaj pytania i słuchaj jego obaw oraz pytań, to pomoże mu lepiej zrozumieć, co go czeka;
- stwórz rytuały poranne, które pomogą dziecku rozpocząć dzień w szkole w spokojny sposób, np. wspólne śniadanie czy przytulanie przed wyjściem;
- Twoje podejście ma ogromne znaczenie - bądź pozytywny wobec szkoły i zachęcaj dziecko do poznawania nowego środowiska;
- dziecko potrzebuje poczucia bezpieczeństwa - upewnij się, że wie, że zawsze może na Ciebie liczyć, nawet gdy jest w szkole;
- zauważaj sukcesy dziecka i podkreślaj jego pozytywne cechy;
- rozwijaj hobby malucha poprzez zapisanie go na zajęcia pozalekcyjne;
- organizuj spotkania integracyjne po szkole, np. pozwól dziecku zaprosić kolegów do domu;
- rozmawiaj z dzieckiem o emocjach, również za pomocą książek, w których maluch może się identyfikować z bohaterami i w ten sposób uczyć się rozwiązywać problemy.
