Edukacja wczesnoszkolna w Polsce. Na czym polega, jakie są jej cele?
Edukacja wczesnoszkolna to pierwszy etap edukacji dzieci w szkole podstawowej. Na tym poziomie uczą się dzieci w wieku 7-10 lat. Czym jest edukacja wczesnoszkolna? Jakie są jej cele? Jak oceniane są dzieci na tym etapie nauczania? Na czym polega rola nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej?
1. Czym jest edukacja wczesnoszkolna?
Edukacja wczesnoszkolna (kształcenie zintegrowane, nauczanie elementarne, nauczanie początkowe) to pierwszy etap nauczania, obejmujący klasy I - III szkoły podstawowej, czyli najmłodszych uczniów.
Zajęcia zwykle prowadzone są przez jednego nauczyciela, który jest także wychowawcą klasy. Edukacja wczesnoszkolna jest realizowana w szkołach państwowych oraz niepublicznych.
2. Jak wygląda nauczanie początkowe?
Edukacja wczesnoszkolna to złożony i wieloetapowy proces, który wprowadza ucznia do dalszych etapów nauki. Jest rozłożony na trzy lata nauki, dzięki czemu dziecko ma wystarczająco dużo czasu, aby oswoić się ze szkołą i nauczyć niezbędnych podstaw, takich jak pisanie, czytanie i liczenie.
Wiadomości, które dziecko zdobywa w pierwszej klasie, są powtarzane i pogłębiane w klasie drugiej i trzeciej i stanowią punkt wyjścia do nauki w klasach IV -VIII. Proces nauki na tym etapie powinien przebiegać łagodnie i stopniowo, z uwzględnieniem i poszanowaniem indywidualności poszczególnych uczniów.
Zintegrowany charakter zajęć łączy treści poszczególnych działów edukacji w jedną całość i daje uczniom możliwość kreowania świata na własnych zasadach.
3. Jakie są cele edukacji wczesnoszkolnej?
Cele edukacji początkowej to m.in.:
- nauka prawidłowego czytania, pisania i liczenia;
- biegłość w znajomości języka w pisaniu oraz mówieniu i czytaniu;
- zwracanie uwagi na właściwą wymowę;
- pogłębianie wiedzy o środowisku;
- kontakt z przyrodą, naturą;
- zachęcanie do nauki i do różnych form edukacji w szkole i poza nią;
- nauka tolerancji;
- pogłębianie zainteresowań i hobby dziecka, zgodnie z jego pasjami;
- poszerzanie wiedzy poprzez wykorzystanie książek i źródeł multimedialnych;
- poszerzanie zainteresowań związanych ze zdrowym trybem życia i aktywnością fizyczną.
Mówiąc ogólnie, celem jest wszechstronny rozwój dziecka: fizyczny, intelektualny, emocjonalny, duchowy, estetyczny, psychiczny, który przygotuje dziecko do życia w dorosłym świecie.
4. Jak oceniane są dzieci w klasach I - III?
Oceny uczniów na etapie początkowym mają charakter opisowy i dotyczą ogólnego rozwoju oraz postępów w nauce.
Wyróżniamy trzy rodzaje oceniania uczniów w edukacji wczesnoszkolnej:
- oceny bieżące - wystawiane każdorazowo podczas zajęć; potwierdzają zdobyte umiejętności i wskazują na ewentualne niedociągnięcia;
- oceny okresowe - wystawiane po I semestrze nauki i na koniec roku szkolnego, są informacją ogólną dla dziecka i rodziców, jakie postępy uczeń zrobił w nauce; oceniane jest również zachowanie;
- oceny końcowe - wystawiane po ukończeniu I etapu edukacji, stanowią podsumowanie kompetencji i osiągnięć ucznia, głównie pod względem umiejętności pisania, czytania, mówienia, liczenia, dbałości o środowisko, kontaktów społecznych, aktywności fizycznej oraz zachowania.
5. Rola nauczyciela w edukacji wczesnoszkolnej
Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej powinien być wykwalifikowanym specjalistą i mieć wykształcenie potwierdzające możliwość wykonywania tego zawodu. Powinien być przyjazny, miły zaangażowany i kontaktowy, a dobro swoich uczniów stawiać na pierwszym miejscu. Powinien wzbudzać zaufanie dzieci, a także wspierać je w realizowaniu pasji.
Nauczyciel nauczania zaintegrowanego, biorąc pod uwagę mniejszą zdolność koncentracji u najmłodszych uczniów, powinien mieć przewidziane różne aktywności, aby np. od wysiłku umysłowego (czytanie, liczenie), płynnie przejść do np. edukacji muzycznej lub plastycznej.
Powinien organizować również zajęcia wyrównawcze dla uczniów, którzy nie w pełni przyswoili materiał z powodu zaległości lub zaburzeń takich jak np. dysleksja czy dysgrafia.
6. Dlaczego edukacja wczesnoszkolna jest ważna?
Nauczanie dzieci w początkowych latach edukacji jest bardzo ważne, choć także wymagające. To czas, kiedy dzieci uczą się dużo szybciej, niż w późniejszych latach, a ich umysł jest niezwykle chłonny i z łatwością przyswaja duże partie materiału.
Edukacja ta pobudza wyobraźnię i chęć do działania. Dziecko otrzymuje możliwość pełnego przeżywania dzieciństwa i czerpania z niego radości w zgodzie ze zdrowym trybem życia, środowiskiem, przyrodą, prawidłowym odżywianiem się oraz komunikacją z innymi ludźmi.
Jeśli dobrze i mądrze wykorzystamy czas edukacji wczesnoszkolnej, to w przyszłości nasze dziecko stanie się otwartym, mądrym, aktywnym i zdolnym człowiekiem, gotowym do podejmowania wyzwań.
Jeśli na tym etapie pojawią się trudności, warto na nie jak najszybciej reagować i zapobiegać skutkom. Wiedza, którą w tym wieku zdobywają dzieci, jest konieczna, aby przejść na kolejne etapy edukacji i uczniowie powinni ją przyswoić.
