Wypalenie rodzicielskie - czym jest, jak się objawia?
Wypalenie rodzicielskie to stan, w którym rodzice doświadczają stałego zmęczenia emocjonalnego, fizycznego i psychicznego związanego z pełnieniem funkcji rodzicielskiej. Zjawisko to jest podobne do wypalenia zawodowego, jednak dotyczy rodziców. Jakie są przyczyny i objawy wypalenia rodzicielskiego? Jak zapobiegać wypaleniu rodzicielskiemu?
1. Czym jest wypalenie rodzicielskie?
Współczesne rodzicielstwo stawia przed rodzicami mnóstwo trudności, które często mogą przytłaczać. Razem z pięknem rodzicielstwa pojawiają się także wyzwania, które mogą prowadzić do wypalenia rodzicielskiego.
Rola rodzica może być wyczerpująca, rodzice mogą odczuwać brak satysfakcji, przez co odsuwają się od dzieci. Nie lubią spędzać z nimi czasu, coraz mniej angażują się w życie dzieci, choć to nie oznacza, że przestają je kochać.
Rodzice odczuwają zmęczenie wymaganiami związanymi z wychowaniem pociech, a także tymi, które stawia im życie oraz praca. Często dystansują się emocjonalnie od dzieci, nie odczuwają radości z bycia rodzicem.
Wypaleni rodzice nie uchylają się od odpowiedzialności za dziecko i mają świadomość konieczności wykonywania czynności pielęgnacyjnych oraz opiekuńczych, jednak nie angażują się w nie.
2. Przyczyny wypalenia rodzicielskiego
Co może powodować wypalenie rodzicielskie? Oto najważniejsze czynniki:
- opieka nad dzieckiem wymagającym szczególnego wsparcia (np. dzieckiem wysoko wrażliwym lub z problemami zdrowotnymi);
- wiek dziecka;
- samodzielne macierzyństwo/tacierzyństwo;
- perfekcjonizm;
- rodziny jednopokoleniowe;
- trudna sytuacja materialna;
- słabe zdrowie fizyczne rodzica;
- skłonność do zamartwiania się;
- obciążenia psychologiczne;
- trudności w byciu w relacji;
- podwyższona potrzeba kontroli;
- porównywanie się z innymi rodzicami, wypadającymi lepiej od nas.
3. Wypalenie rodzicielskie - objawy
Główne objawy wypalenia rodzicielskiego mogą obejmować:
- zmęczenie emocjonalne - rodzice odczuwają silny stres, lęk, poczucie winy, a także utratę motywacji w związku z pełnieniem obowiązków rodzicielskich;
- poczucie bezradności - rodzice mogą mieć poczucie, że nie są w stanie sprostać wymaganiom stawianym przez rodzicielstwo;
- brak satysfakcji z rodzicielstwa - pomimo wkładu wysiłku i czasu, rodzice mogą odczuwać brak satysfakcji z pełnienia tej roli;
- izolacja społeczna - osoby doświadczające wypalenia rodzicielskiego mogą unikać społeczności, czując się odizolowane od innych rodziców czy przyjaciół;
- problemy z koncentracją i pamięcią - wypalenie rodzicielskie może wpływać na funkcje poznawcze;
- zmęczenie fizyczne - rodzice mogą doświadczać przewlekłego zmęczenia fizycznego związane z codziennymi obowiązkami opiekuńczymi.
4. Wypalenie rodzicielskie - jak radzić sobie radzić?
Jak możemy poradzić sobie z wypaleniem rodzicielskim? Oto kilka czynników, które mogą pomóc przezwyciężyć ten stan:
- obecność drugiego rodzica;
- dziadkowie lub dodatkowy opiekun, który wspiera nas w opiece nad dzieckiem;
- zgoda na własny brak perfekcjonizmu:
- zadbanie o siebie, swój dobrostan psychiczny i fizyczny: o odpowiednią ilość snu, odpoczynku i jedzenia;
- znajomość siebie, tego, co nas obciąża emocjonalnie, społecznie, poznawczo i biologicznie;
- własna terapia;
- stosowanie technik relaksacji;
- pozytywne podejście do rodzicielstwa;
- przynależność do grup wsparcia.
