Wymienniki węglowodanowe pozwalają kobietom w ciąży cierpiącym na cukrzycę urozmaicać dietę. Dieta w cukrzycy ciążowej nie musi być monotonna, jeśli tylko sięgniesz po substytucyjne produkty spożywcze o podobnym indeksie glikemicznym. Wymiennik węglowodanowy to termin używany w diabetologii służący do porównywania ze sobą produktów, które zawierają taką samą ilość węglowodanów i powodują podobny wzrost glikemii we krwi. Jeden wymiennik węglowodanowy (1 WW) to jakieś 10-12 g przyswajalnych węglowodanów zawartych w określonej ilości pożywienia, co odpowiada 50-70 kcal. Np. 1 WW zawarty jest w średniej wielkości ziemniaku oraz w kromce razowego chleba o masie 20 g.
Przez dietetyków i specjalistów ds. żywienia zostały opracowane specjalne tabele z wymiennikami węglowodanowymi, które pomagają osobom z cukrzycą urozmaicać dietę. Podane w tabeli ilości wymienników węglowodanowych, możliwe do spożycia przez chorego, np. 2 WW – pozostawiają do wyboru albo dwa średniej wielkości ziemniaki, albo dwie kromki razowego chleba. Poniżej znajdziesz tabele wymienników węglowodanowych określonych grup produktów spożywczych.
1.1. Słodycze
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Baton czekoladowy
16 g
1/3 batona
Czekolada
15 g
1/6 tabliczki o wadze 100 g
Lody śmietankowe
25 g
1 gałka
Miód
15 g
1 łyżeczka
Tort orzechowy
20 g
mała porcja
1.2. Pieczywo i ciasto
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Chleb biały
20 g
1 kromka
Chleb razowy
25 g
1 kromka o grubości 0,5 cm
Chleb pszenny mieszany
20 g
1 średnia kromka
Chleb tostowy
25 g
1 kromka
Chleb graham
20 g
1 średnia kromka
Pieczywo chrupkie
15 g
1,5 kromki
Pączki
25 g
½ sztuki
Ciasto drożdżowe
30 g
1 mała porcja
Ciasto biszkoptowe
30 g
1 mała porcja
Paluszki
15 g
15 sztuk
Krakersy
15 g
3 sztuki
1.3. Produkty zbożowe
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Mąka pszenna
15 g
1 łyżka stołowa
Mąka żytnia
20 g
1,5 płaskiej łyżki stołowej
Mąka kukurydziana
20 g
1,5 płaskiej łyżki stołowej
Kasza jęczmienna
20 g
1 płaska łyżka stołowa
Kasza gryczana
16 g
1 płaska łyżka stołowa
Ryż suchy
20 g
2 łyżki stołowe
Płatki owsiane
25 g
4 łyżki stołowe
Płatki kukurydziane
15 g
3 czubate łyżki stołowe
Makaron gotowany
40 g
1 mała porcja
1.4. Produkty mleczne
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Mleko 2,0%
250 ml
1 szklanka
Mleko 3,2%
250 ml
1 szklanka
Śmietana 18%
250 ml
1 szklanka
Jogurt light
175 ml
1 porcja
Kefir 1,5%
250 ml
1 szklanka
Mleko skondensowane
100 ml
½ szklanki
Mleko w proszku
20 g
4 łyżeczki
Twaróg
330 g
12 łyżek
Serek homogenizowany
250 ml
1 kubeczek
1.5. Owoce i przetwory owocowe
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Jabłko
100 g
1 średnie
Gruszka
100 g
1 mała
Truskawki
160 g
10 sztuk
Pomarańcza
140 g
1 średnia
Brzoskwinie
100 g
1 sztuka
Banany
70 g
1/3 sztuki
Grejpfrut
125 g
½ sztuki
Cytryna
300 g
2 sztuki
Mandarynki
150 g
2 sztuki
Czereśnie
90 g
20 sztuk
Maliny
140 g
1 szklanka
Porzeczki czarne
160 g
1 szklanka
Arbuz
160 g
1 porcja
Sok jabłkowy
100 ml
½ szklanki
Sok pomarańczowy
110 ml
½ szklanki
Dżem niskosłodzony
20 g
2 łyżeczki
Dżem wysokosłodzony
10 g
1 łyżeczka
1.6. Warzywa
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Pomidory
400 g
5 średnich sztuk
Ogórki
500 g
5 średnich sztuk
Marchew
100 g
2 średnie sztuki
Groszek konserwowy
80 g
1/3 małej puszki
Kalafior
500 g
1 średnia sztuka
Cebula
120 g
2 sztuki
Papryka
125 g
1 sztuka
Sałata
1000 g
5 średnich główek
Rzodkiewka
500 g
50 sztuk
Buraki
160 g
2 średnie sztuki
Por
200 g
2 średnie sztuki
Seler
160 g
½ sztuki
Szpinak
170 g
2 porcje
Kapusta biała/czerwona
200 g
6 liści
Kukurydza konserwowa
60 g
1/6 dużej puszki
1.7. Ziemniaki i produkty ziemniaczane
Nazwa produktu
Ilość zawierająca 1 WW
Miara produktu
Ziemniaki
65 g
1 średni
Chipsy
30 g
1 opakowanie
Frytki
30 g
6 średnich sztuk
2. Stosowanie wymienników węglowodanowych
Wymienniki węglowodanowe w prosty sposób pozwalają zastępować określone porcje jednych produktów żywieniowych odpowiednimi porcjami innych, dostarczających tyle samo węglowodanów. Najlepiej wymieniać produkty z tej samej grupy żywieniowej, np. jedne owoce zastępować innymi owocami. Na opakowaniach wielu produktów podawana jest zawartość składników odżywczych. Na jej podstawie można obliczyć ilość zjedzonych WW. Inaczej jest w przypadku żywności kupowanej „na sztuki” lub „na wagę”. To właśnie dla niej zostały opracowane tabele wymienników węglowodanowych.
SYSTEM WYMIENNIKÓW WĘGLOWODANOWYCH 1 WW = 10-12 g węglowodanów 1 WW podwyższa poziom cukru we krwi o 30-50 mg% 1 jednostka insuliny obniża poziom cukru we krwi o 30-50 mg%
Stosowanie systemu wymienników węglowodanowych jest bardzo istotne dla tych kobiet w ciąży, które samodzielnie wyliczają sobie dawkę insuliny do posiłku.
