Teatr grecki - najważniejsze informacje i przedstawiciele

Teatr grecki to fundament europejskiej kultury. Narodził się w starożytnej Grecji ok. VIII w. p.n.e. Wywodzi się z misteriów dionizyjskich. Kto jest jego przedstawicielem? Jakim przeobrażeniom ulegał na przestrzeni wieków? Przeczytajcie!

1. Teatr grecki – początki dramatu europejskiego

W trakcie misteriów dionizyjskich starożytni Grecy hucznie się bawili. Śpiewali też tzw. dytyramby, czyli pieśni pochwalne na cześć boga Dionizosa. To właśnie one, według Arystotelesa, dały początek tragedii antycznej.

Z czasem dytyramby zaczęły być intonowane przez przewodnika chóru (koryfeusza), następnie dołączył do niego aktor, który prowadził dialog z chórem.

Na przestrzeni wieków teatr grecki ewoluował: wprowadzono maski, na scenie pojawił się kolejny aktor, rozszerzono tematykę pieśni (tragedie powstawały w oparciu o mity).

2. Najważniejsze informacje o teatrze greckim

Przestawiamy najistotniejsze informacje dotyczące teatru greckiego w pigułce. Przydadzą się one nie tylko uczniom, ale też rodzicom, którzy chcą przypomnieć sobie wiedzę z zakresu antyku, by pomóc swojemu dziecku w nauce. Taka swobodna rozmowa na temat greckiego teatru może pomóc przyswoić wiedzę.

• Drugiego aktora na scenę wprowadził Ajschylos, trzeciego – Sofokles, autor „Antygony” i „Króla Edypa”.
• Największy rozkwit antycznego teatru przypadł na V w. p. n. e.
• Aktorzy na twarzach mieli maski, a na nogach koturny po to, aby widzowie z dalszych rzędów mieli szanse cokolwiek zobaczyć.
• W ciągu jednego dnia wystawiano cztery sztuki jednego aktora (trzy tragedie i jeden dramat satyrowy).
• Najważniejsi przedstawiciele teatru greckiego to: Ajschylos, Sofokles, Eurypides i Arystofanes.
• Teatr grecki zbudowany był na planie koła (orchestra), w którego centrum znajdował się ołtarz. Wycinek koła zajmował budynek wyłącznie dla aktorów.
• Autor greckiej sztuki byl jednocześnie reżyserem, choreografem, scenografem i aktorem.
• Na początku treścią przedstawień były mity greckie. Z czasem zaczęto podejmować również inne tematy, m.in. zagadnienia moralne, dotyczące ówczesnej sytuacji politycznej, sensu życia czy ludzkich postaw.

3. Reguły tragedii antycznej

• mimesis (naśladownictwo rzeczywistości w sztuce)
• katharsis (oczyszczenie uczuć widza)
• konflikt tragiczny
• ironia tragiczna (zamaskowana, nieoczywista drwina)
• wina tragiczna
• fatum
• hybris (rodowa pycha, duma)
• mit jako źródło fabuły
• reguła trzech jedności (miejsca, czasu i akcji)
• zasada trzech aktorów
• kompozycja (ekspozycja, węzeł dramatyczny, perypetia, kult kulminacyjny, katastrofa)

4. Przedstawiciele greckiego teatru

4.1. Ajschylos (525-456 p.n.e.)

• arystokrata, uczestnik bitwy pod Maratonem
• autor ok. 70 tragedii
• uznawany za wieszcza, moralnego reformatora
• w swoich sztukach skupiał się na istocie konfliktu, która prowadziła do tragicznego rozwiązania
• do dziś zachowało się jego 7 utworów, m.in. "Prometeusz w okowach"

4.2. Sofokles (496-406 p.n.e.)

• syn bogatego wytwórcy broni
• do dziś zachowało się jego 7 utworów (wiadomo, że napisał ich ponad 100)
• swoje sztuki opierał na mitologii
• bohaterowie jego sztuk to bohaterowie o silnym charakterze, w pełni odpowiedzialni za swoje czyny
• interesował go człowiek ze swoimi marzeniami, pragnieniami, namiętnościami
• autor m.in. "Króla Edypa", "Antygony", "Elektry", "Filokteta"

4.3. Eurypides (480-407/6 p.n.e.)

• pozostawił po sobie 18 dramatów (napisał ich ok. 90)
• bazował na mitach, ale niekiedy zmieniał je według potrzeb sztuki
• interesowały go wartości moralne
• w jego utworach pojawiali się ludzie prości, ubodzy, niewolnicy
• wprowadził monologii, które odsłaniały przeżycia bohaterów
• autor m.in. "Dzieci Heraklesa", "Hekabe" i "Ijona".