Jak napisać streszczenie?

Jak napisać streszczenie, aby nie tylko było interesujące, ale faktycznie przekazywało treść książki? Jakich wyrażeń używać? Czym różni się streszczenie w szkole podstawowej od streszczenia pisanego w liceum lub technikum? Przeczytajcie!

1. Jak napisać streszczenie?

Streszczenie to krótkie i zwięzłe przedstawienie utworu literackiego, ale też teatralnego czy filmowego. Obowiązuje tu zasada: minimum słów, maksimum treści. Tę formę wypowiedzi stosuje się po to, by – bez wdawania się w szczegóły – odwzorować kolejne fragmenty pojawiające się w treści streszczanego dzieła. Trzeba jednak pamiętać, by oddać strukturę utworu, jego główne założenia i przedstawione zdarzenia.

W szkole podstawowej uczniowie najczęściej dokonują streszczenia lektur. To bardzo dobre przygotowanie do omówienia tekstu literackiego. Daje ogólne wyobrażenie o utworze, pozwala poznać bohaterów oraz przebieg akcji.

Zdarza się jednak, że uczniowie zamiast po książkę, sięgają po gotowe streszczenia lektur. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że takie opracowanie nigdy nie zastąpi oryginalnego tekstu. Co więcej, mogło zostać źle opracowane, a co za tym idzie – uczeń będzie popełniał błędy merytoryczne. Nauczyciele ponadto szybko orientują się, kto rzeczywiście przeczytał lekturę, a kto sięgnął tylko po jej streszczenie.

Dobre streszczenia lektur przydadzą się natomiast podczas przygotowań do egzaminu ósmoklasisty lub matury. Pozwolą przypomnieć sobie treść utworu, kiedy nie ma już czasu na jego ponowne przeczytanie. Ale uwaga: i w tym wypadku warto sięgnąć po dobre opracowanie, najlepiej przygotowane samodzielnie podczas lekcji.

2. Piszemy streszczenie. O czym trzeba pamiętać?

Streszczenie bywa też określane rozwiniętą formą planu. Przed jego napisaniem warto zresztą go przygotować: takie notatki bardzo pomogą w napisaniu właściwego tekstu.

Pisząc streszczenie, najlepiej jest posługiwać się zdaniami wielokrotnie złożonymi, często imiesłowowymi równoważnikami zdań. Należy jednak pamiętać, by podporządkować całą strukturę składniową głównemu podmiotowi. Warto też sięgnąć po słownictwo oddające następstwo czasowe:

• najpierw,
• na początku,
• następnie,
• potem,
• później,
• w chwilę potem,
• po chwili,
• wkrótce,
• zaraz gdy,
• na koniec,
• wreszcie.

3. Do czego przydaje się streszczenie?

W szkole podstawowej nauczyciele języka polskiego najczęściej wymagają od uczniów umiejętności pisania charakterystyki i rozprawki. Nieczęsto muszą pisać streszczenie. Nie oznacza to jednak, że nie muszą wiedzieć, jak wykorzystać tę formę wypowiedzi.

Ta umiejętność przyda się przy zbieraniu materiałów do pisania wypracowań czy powtórki rozleglejszych partii materiałów. Jest też bardzo ważna w szkole średniej, kiedy to nauczyciel bardzo często prowadzi zajęcia w formie wykładu. Uczeń musi wówczas notować najważniejsze informacje, a tym samym streszczać to, co zostało przedstawione podczas lekcji. To też świetny trening przed studiami, kiedy to słuchacz musi notować to, co wykładowca mówi podczas wykładów.

Na uczelniach wyższych streszcza się również artykuły naukowe, których zrozumienie bywa niekiedy trudniejsze, ale jest często niezbędne, by uzyskać pozytywny wynik egzaminu końcowego.

W liceum i technikum warto na bieżąco przygotowywać streszczenia lektur. Dobrze zrobione notatki są bardzo przydatne podczas przygotowań do matury.

4. Streszczenie artykułu naukowego

Z artykułami naukowymi, publikowanymi m.in. w czasopismach specjalistycznych, uczniowie najczęściej zapoznają się po raz pierwszy w szkole średniej. Wymagane jest ich streszczenie, by móc odnaleźć najważniejsze jego założenia.

Tego rodzaju teksty posiadają już streszczenie, jednak najczęściej w języku obcym. To ukłon w stronę osób, które nie znają języka oryginału, ale chcieliby dotrzeć do przedstawionych w artykule tez.

Na początku tekstu można też spotkać abstrakt pisany w języku oryginału. To swego rodzaju streszczenie, które – choć bardzo krótkie – niesie informację o głównych założeniach pracy i wynikach przeprowadzonych badań.