Jak napisać rozprawkę? Instrukcja krok po kroku i przydatne rady

Jak napisać rozprawkę? To pytanie spędza sen z powiek wielu uczniom, szczególnie ze starszych klas szkół podstawowych i liceów. To właśnie wtedy uczniowie ćwiczą non stop tę formę, gdyż najprawopodobniej pojawi się ona na egzaminie kończącym szkołę.

1. Czym jest rozprawka?

Rozprawka to – najogólniej rzecz ujmując – uproszczona forma rozprawy naukowej. Jest bardzo popularna w starszych klasach szkoły podstawowej, ale również w liceum, bo to w końcu jedna z podstawowych form szkolnych wypracowań. Jej celem jest przeanalizowanie konkretnego problemu i refleksja nad nim. Podczas pisania rozprawki zadaniem ucznia jest próba odpowiedzi na zadane przez siebie pytania w kontekście głównego tematu, które pozwolą na skonstruowanie określonych wniosków. Uczeń dąży do rozwiązania problemu, zapisuje swój tok rozumowania.

Rozprawka to niełatwa forma wypowiedzi. Wymaga uważności, skupienia, analizowania informacji i umiejętnego wyciągania wniosków. Powinna charakteryzować się konsekwencją i logicznym tokiem rozumowania. Dlatego wielu uczniom napisanie rozprawki może sprawić problem. Podpowiadamy kilka rad, które mogą ułatwić to zadanie.

2. Teza i hipoteza, czyli rozprawka i jej drogi rozumowania

W przypadku rozprawki mamy dwie możliwości. Możemy postawić:

• tezę – jesteśmy przekonani co do sposobu rozwiązania danego problemu; przedstawiamy gotową odpowiedź, by następnie przytoczyć na jej obronę argumenty, np. Staś Tarkowski był bohaterem,

• hipotezę – jeśli nie znamy rozwiązania problemu albo nie jesteśmy co do niego przekonani; przedstawiamy swoje wątpliwości, a następnie przywołujemy argumenty na poparcie naszych wątpliwości.

Warto pamiętać, że teza ma zawsze charakter zdania orzekającego. Jesteśmy przekonani o swojej racji. Przyjmujemy dedukcyjny tok rozumowania. Idziemy zatem od ogółu do szczegółu. Z kolei hipoteza wyraża przypuszczenie. Tok myślenia ma charakter indukcyjny, co polega na stopniowej analizie szczegółowych zagadnień. Ich suma przybliży nas do rozwiązania problemu.

Uczeń piszący rozprawkę jest niczym detektyw w powieści kryminalnej! Albo od razu wie, kto popełnił przestępstwo i musi tylko zebrać odpowiednie dowody, by mu udowodnić winę, albo nie. Jednak w tym drugim przypadku widzi ślady, które pomogą mu dotrzeć do sprawcy.

3. Istota problemu, czyli temat rozprawki

Uczniowi zadawany jest temat rozprawki, w którym zawarty jest jakiś problem. Może mieć on formę pytania (np. Stanisław Wokulski – romantyk czy pozytywista?), postać zdania orzekającego (np. Ballada Adama Mickiewicza "Romantyczność" jako utwór programowy) lub może narzucać tezę, którą należy uzasadnić (np. Przekonaj swojego rówieśnika o aktualności filozofii życia wyrażonej przez Jana Kochanowskiego w "Pieśniach").

4. Podstawą dobre argumenty!

Argument, którego użyje uczeń, aby przekonać do swoich tez i hipotez nauczyciela, powinien być przede wszystkim adekwatny do tematu, ale też przemyślany i logiczny. Może to być dobrze dobrany cytat z utworu lub opinia czy osąd jakiegoś autorytetu, np. pisarza, znawcy literatury.

5. Jak napisać rozprawkę?

W końcu przechodzimy do samego pisania. Rozprawka składa się z trzech podstawowych części: wstępu, rozwinięcia i zakończenia.

Wstęp powinien obejmować jeden akapit. Stawiamy w nim tezę lub hipotezę. Możemy też zaznaczyć, jaką drogą chcemy podążać analizując postawiony w temacie problem. Uwaga: choć wstęp powinien być krótki i treściwy, poświęćmy na niego dużo czasu. To niejako wizytówka naszej pracy. Naszym zadaniem jest zainteresować czytelnika od pierwszych zdań.

Zasadniczą i najważniejszą częścią rozprawki jest rozwinięcie, w którym przytaczamy argumenty (jeden akapit to jeden argument). Ich układ powinien być logiczny i konsekwentny, np. można je uporządkować od najmocniejszego do najsłabszego lub odwrotnie.

Z kolei zakończenie to podsumowanie naszych rozważań. Na końcu pracy stwierdzamy, czy teza okazała się słuszna. Zakończenie powinno zajmować podobną objętość pracy co wstęp.

6. Rozprawka – przykłady słownictwa, którego warto użyć

Przed przystawieniem do pisania rozprawki warto zapisać sobie, co chcemy zawrzeć w poszczególnych częściach pracy. Sformułujmy też tezę oraz argumenty.

Warto też zapamiętać kilka przydatnych wyrażeń i zwrotów, np. po pierwsze, po drugie, moim zdaniem, jestem zdania, teraz przejdę do omówienia, na wstępie, reasumując, z całą pewnością mogę stwierdzić, że, to pozwala wyciągnąć wniosek, moje zdanie najlepiej potwierdza słowa, oto co na ten temat mówi.

Zapamiętując tych kilka ważnych zasad, sztukę pisania rozprawek można opanować do perfekcji! Jedyne, co może nas zaskoczyć, to temat!

Zobacz także: Jak napisać charakterystykę?

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl