"Chłopi" - streszczenie szczegółowe tomu I
Wśród lekur w szkole średniej są "Chłopi". Streszczenie powieści Władysława Reymonta może okazać się bardzo pomocne w przygotowaniu do egzaminu dojrzałości. O czym traktuje to obszerne dzieło epoki Młodej Polski?
Akcja powieści rozgrywa się we wsi Lipce, leżącej w pobliżu Tymowa. Miejscowość nie jest wymysłem autora, istnieje naprawdę. Znajduje się w pobliżu Krosnowic i Skierniewic. To tam młody Reymont pracował na kolei. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że losy bohaterów powieści nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Powieść składa się z czterech tomów, z których każdy zatytułowany jest określoną porą roku. Akcja rozpoczyna się we wrześniu, a kończy w lipcu. Rytm pracy i życia społecznego wyznacza natura oraz kulturowe i religijne obrzędy, obyczaje oraz święta. Są one bardzo ważnym elementem struktury powieści.
1. "Chłopi" - streszczenie i bohaterowie
Akcja powieści rozpoczyna się w momencie, kiedy Agata wyrusza na żebry. Mieszkańcy wsi są w tym czasie zajęci wykopkami ziemniaków. U Borynów, która to rodzina zajmuje bardzo ważne miejsce w powieści, padła krowa, która została zraniona przez gajowego. Maciej Boryna grozi, że za tę stratę odpowie dwór, z którym zamierza się sądzić.
W pierwszym tomie powieści poznajemy rodzinę Borynów. Dowiadujemy się, że senior rodu - Maciej Boryna, był dwukrotnie żonaty i obecnie jest wdowcem. Często wpada w konflikty z synem Antkiem. Na poczatku utworu oskarża synową, Hankę, o niegospodarność. Jest to człowiek pracowity, wiele wymagający od siebie i innych. Jest mocno przywiązany do ziemi. Wyróżnia się bezwględnością, ale i zaradnością. Jest szanowanym mieszkańcem wsi, z którego zdaniem liczą się inni.
W powieści niezwykle ważny jest kalendarz liturgiczny. Dniem szczególnie ważnym jest niedziela, kiedy to wszyscy mieszkańcy wsi udają się do kościoła. W pierwszym tomie powieści parobek Boryny, Kuba, wręcza księdzu parę złapanych kuropatw. Jego zachowanie budzi zdumienie - Kuba zamiast stać w kruchcie, idzie przed ołatarz, gdzie miejsca zwyczajowo zajmują gospodarze. W niedzielę Maciej Boryna je uroczysty obiad z rodziną syna, jednak w jego trakcie dochodzi do konfliktu. Dzień kończy zabawa w karczmie.
22 października, w dniu świętej Korduli, odbywa się jarmark, na którym pojawiaja się Maciej Boryna oraz jego syn Antek z żoną Hanką. Senior rodu składa pozew w sprawie zranionej krowy. Kupuje też chustkę, by wręczyć ją Jagnie Paczesiównie, młodej dziewczynie, z którą chciałby się ożenić.
W książce pojawiają się odniesienia do prac, jakie wykonywano na wsi. Są one zgodne z porami roku i w znacznym stopniu uzależnione od natury. Jesienią odbywało się zbieranie i kiszenie kapusty, które było też doskonałą okazją do plotkowania i omawiania spraw zwiazanych z życiem wsi.
Maciej Boryna coraz poważniej myśli o ślubie z Jagną. W sprawie swatów do matki dziewczyny, Dominikowej, udaje się Jambroży. Po pewnym czasie dochodzi do zaręczyn, z okazji których w karczmie odbywa sie przyjęcie. Wójt i sołtys omawiają z matką Jagny sprawy majątkowe związane z małżeństwem.
Zapowiedzi Macieja i Jagny pojawiły się w niedzielę poprzedzającą Dzień Zaduszny. W pierwszych dniach listopada mieszkańcy wsi wspominają zmarłych. Zapłatę za wypominki uiszczają Kuba z Witkiem. Odwiedzają też zapomniane mgiły. Kuba dzieli się opowieścią o powstańcach 1963 roku i śmierci swojej matki.
Antek, zazdrosny o Jagnę, kłóci się z ojcem. Źródłem konfliktu jest też ziemia. Między mężczyznami dochodzi do awantury, która kończy się bójką. Senior rodu wygania z domu syna i jego rodzinę. Antek przenosi się do teścia, Bylicy.
Tuż przed zimą odbywa się tradycyjny ślub Jagny z Boryną, w którym udział bierze niemal cała wieś. Kiedy trwa zabawa weselna, chory Kuba umiera. Scena jego śmierci jest niezwykle realistyczna, a przy tym najdramatyczniejsza w powieści.
