Trwa ładowanie...

Osteoporoza u dzieci – przyczyny, rozpoznanie i profilaktyka

Choć wydaje się, że osteoporoza dotyczy jedynie osób starszych, coraz więcej młodych ludzi zmaga się z tą chorobą. Badania przeprowadzone w łódzkich gimnazjach wykazały, że blisko 40 proc. uczniów ma obniżoną jakość tkanki kostnej. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest zwiększona podatność kości na złamania.

Zobacz film: "Dlaczego warto jeść mięso?"

1. Rodzaj osteoporozy ma znacznie

Ze względu na przyczynę rozwoju choroby osteoporozę dzieli się na pierwotną i wtórną.

U ludzi młodych najczęściej ma się do czynienia z osteoporozą pierwotną o nieznanej etiologii. U dotychczas zdrowych osób daje się wówczas zauważyć nagły ubytek masy kości, co objawia się bólem kostnym kończyn i kręgosłupa.

Wraz z postępem choroby pojawić się mogą zaburzenia chodu, osłabienie siły mięśniowej, zniekształcenia kończyn i zahamowanie wzrostu.

Z kolei za osteoporozę wtórną odpowiadać mogą choroby przewlekłe, które trwają dłużej niż 6 tygodni, jak również schorzenia neurologiczne w przebiegu których pacjent jest unieruchomiony przez dłuższy czas.

Zagrożenie osteoporozą w tym przypadku niesie ze sobą również stosowanie leków, m.in. moczopędnych, przeciwpadaczkowych, hormonów nadnerczy, heparyny. Niebezpieczna jest również częsta antybiotykoterapia (dotyczy to zwłaszcza tetracyklin stosowanych doustnie).

W diecie dziecka nie może zabraknąć produktów bogatych w wapń
W diecie dziecka nie może zabraknąć produktów bogatych w wapń (123RF)

2. Przyczyny osteoporozy u dzieci

W rozwoju masy kostnej daje się zauważyć trzy okresy:

  • okres wzrostu – do 17.-18. roku życia, gęstość kości zwiększa się z 0,8 g/cm2 do 1,1-1,2 g/cm2,
  • okres konsolidacji – (20.-35. rok życia) – zmiany w kościach są niewielkie,
  • okres inwolucji (> 45. roku życia) – zmniejsza się gęstość kości, zwłaszcza u kobiet.

Bardzo ważny jest okres wzrostu, kiedy to styl życia i odpowiednia dieta mają ogromny wpływ na stan tkanki kostnej.

Największy problem stanowi zbyt mała podaż wapnia, którego zapotrzebowanie dobowe u dzieci do 10. roku życia wynosi 800 mg, a u młodzieży i osób dorosłych – 1000 mg. Najczęściej pokrywane jest jedynie w 50 proc.

Wypróbuj 11 przepisów na dania bogate w wapń
Wypróbuj 11 przepisów na dania bogate w wapń [11 zdjęć]

Sardynki są małe, jednak to giganty, jeśli chodzi o wapń, tłuszcze przyjazne sercu oraz intensywny smak.

zobacz galerię

Niezwykle istotne jest również zachowanie właściwej proporcji wapnia do fosforu (1:1). Nadmiar fosforu utrudnia bowiem wchłanianie wapnia. O przedawkowanie tego pierwiastka jednak bardzo łatwo, bo aż 30 proc. spożywanego fosforu to dodatki do żywności (fosforany i polifosforany), które znaleźć można w wyrobach czekoladowych, gazowanych napojach, zupach w proszku, serkach topionych.

Niezwykle ważną rolę we wchłanianiu wapnia pełni witamina D3. Jest to witamina endogenna, która syntetyzuje się pod wpływem promieniowania słonecznego. Można ją również dostarczyć organizmowi wraz z pożywieniem (w witaminę tę obfitują ryby). W okresie zimowym w wielu przypadkach konieczna jest jej suplementacja.

Do zaburzenia wchłaniania wapnia prowadzą niedobory białkowe.

Zwiększona ilość przypadków osteoporozy u dzieci wynika również z faktu, że kości ludzi młodych są dzisiaj nieprzystosowane do obciążenia. To powoduje ich demineralizację i osłabienie. Młodzież nie jest aktywna fizycznie, co ogranicza ich sprawność ruchową. To z kolei zwiększa ryzyko złamań.

3. Objawy osteoporozy u dzieci

Pediatrzy wskazują, że coraz częściej przychodzi im podejrzewać osteoporozę u dzieci. Objawy choroby są nieco inne niż u osób w podeszłym wieku. W przypadku ludzi młodych symptomem wiodącym jest ból kostny (zwłaszcza stóp i kręgosłupa w odcinku piersiowym i lędźwiowym) i mięśniowy, który najczęściej pojawia się po wysiłku fizycznym.

U pacjentów objawem osteoporozy jest również zaburzenie chodu (jest on asymetryczny). Obecne są również wady postawy, trudne do skorygowania (najczęściej są to: spłycenie lordozy szyjnej, lędźwiowej i skrzywienie boczne kręgosłupa).

Na osteoporozę u dzieci wskazywać mogą ponadto: przykurcze stawowe, skrócenie długości tułowia, asymetria długości kończyn, obniżenie wysokości ciała i złamania patologiczne.

Wraz z postępem choroby dojść może do obniżenia ogólnej sprawności i pojawienia się problemów z oddychaniem (w efekcie deformacji szkieletu).

Diagnozę stawia się w oparciu o wynik badania densytometrycznego.

Leczenie osteoporozy u dzieci w znacznym stopniu opiera się na modyfikacji diety. Musi ona dostarczać organizmowi odpowiednią ilość wapnia i witaminy D. 

Codzienny jadłospis powinien uwzględniać mleko i jego przetwory.

Ważna jest również ekspozycja na promieniowanie słoneczne, a w okresie jesienno-zimowym suplementacja witaminą D.

Gdy dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na istotne dla kości składniki, wówczas konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego (polega ono na uzupełnianiu niedoborów wapnia, witaminy D i C, magnezu i cynku). Niezbędna jest także aktywność fizyczna, jak również rehabilitacja (kinezyterapia, fizjoterapia).

W niektórych przypadkach obligatoryjne jest uzupełnienie niedoborów hormonalnych (hormonu wzrostu, testosteronu, estrogenów).

4. Jak zapobiec osteoporozie w młodym wieku?

Zasada jest prosta – racjonalna dieta i odpowiednia ilość ruchu, zwłaszcza na świeżym powietrzu. To właśnie te czynniki w znacznym stopniu zapobiegają rozwojowi osteoporozy.

Odpowiedni tryb życia w dzieciństwie jest w stanie także zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby w wieku dojrzałym. To niezwykle ważne ze wglądu na fakt, że osteoporozę u osób dorosłych diagnozuje się coraz częściej (w Polsce choruje 2,5 mln kobiet i 0,5 mln mężczyzn).

Dr n. med. Szymon Kujawiak
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze
Szukaj innego lekarza
Komentarze
Wysyłając opinię akceptujesz regulamin zamieszczania opinii w serwisie. Grupa Wirtualna Polska Media SA z siedzibą w Warszawie jest administratorem twoich danych osobowych dla celów związanych z korzystaniem z serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania.