Zaburzenia wzrostu u dzieci
Za zaburzenia wzrostu przyjmuje się wszelkie problemy zdrowotne, które uniemożliwiają dziecku przyrost długości i masy ciała. Następstwem powyższych zaburzeń może być opóźnienie prawidłowego rozwoju fizycznego, dojrzewania płciowego i ostatecznie niski wzrost u nastolatków.
Do zaburzeń wzrostu mogą prowadzić przewlekłe zakażenia, zaburzenia metabolizmu, choroby układu nerwowego, nerek, przewodu pokarmowego, płuc i innych narządów, ponadto choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego – nadczynność i niedoczynność, nadmiar lub niedobór pewnych określonych hormonów.
Przysadka mózgowa, wydziela wiele ważnych hormonów, m.in. hormon wzrostu. Jej uszkodzenie lub niedoczynność może być powodem niedoborem wzrostu, a w skrajnych, nieleczonych przypadkach nawet karłowatością przysadkową.
Kolejnym hormonem biorącym odpowiedzialność za wzrost jest hormon tarczycy i w przypadku niedoczynności tarczycywrodzonej, dziecku oprócz upośledzenia umysłowego zagraża tak zwana karłowatość tarczycowa.
1. Jak rozpoznać niskorosłość?
Zwykle pierwszym sygnałem, po którym rozpoznajemy u dziecka takie zaburzenia są porównania wagi i wzrostu do siatek centylowych. Jeśli dziecko nie mieści się w określonych normach lekarz opiekujący się dzieckiem powinien skierować dziecko na badania i konsultację endykronologiczną.
W pierwszej kolejności należy wykonać badania laboratoryjne, dzięki którym można wykryć nieprawidłowości hormonalne i chromosomalne, a także wykluczyć choroby przewlekłe. Następnym etapem jest wykonanie rentgenogramów kości dla oceny tak zwanego wieku kostnego, czyli stopnia dojrzałości układu kostnego i zachodzących w nim procesów.
Badania obrazowe głowy i rezonans magnetyczny służą uwidocznieniu i ocenie przysadki mózgowej i mózgu pod kątem ewentualnych patologii. Do oceny przysadki czasem wykonuje się test stymulacji. Dziecko otrzymuje leki pobudzające przysadkę do wydzielania hormonu wzrostu, po czym w odpowiednich odstępach czasu pobiera się szereg próbek krwi, wykonuje morfologięi oznacza w nich stężenie hormonu wzrostu.
2. Jak leczyć zaburzenia wzrostu?
Im wcześniej ustali się rozpoznanie i rozpocznie leczenie, tym większe szanse na to, by dziecko osiągnęło wzrost zbliżony do przeciętnej. W przypadku chorób przewlekłych, już samo leczenie tej choroby może doprowadzić do poprawy wzrostu. W przypadku niedoczynności tarczycy, podobnie. Im wcześniej dziecko dostanie brakujący hormon, tym większe szanse na prawidłowy rozwój i wzrost.
Gdy powodem zaburzeń jest niedobór hormonu wzrostu, a przy okazji występowanie paru innych nieprawidłowości, typu przewlekła niewydolność nerek i zespół Turnera, poprawę przynosi podawanie dziecku hormonu wzrostu w iniekcjach. Niestety, terapia tym hormonem to długie lata leczenia i duże koszty.
Pamiętajmy, że wczesne rozpoznanie choroby i wcześnie podjęte leczenie to duża szansa dla dziecka na jego prawidłowy wzrost i rozwój w przyszłości. Gdy powodem niskorosłości jest uwarunkowanie genetyczne i każda z chorób prowadząca do tego stanu, często dzieciom potrzebna jest pomoc psychologa.
Taki stan może być powodem do drwin ze strony kolegów w szkole i z podwórka, i dziecku trudno się z tym uporać. Ważne jest wsparcie rodziców i rodziny.
Anna Liszewska