Orzeczenie imienne - czym jest? Z jakich części się składa?
Orzeczenie imienne to część zdania, wyrażona czasownikiem w formie osobowej, informująca nas o czynnościach wykonywanych przez podmiot, lub o stanach lub procesach, którym ktoś lub coś podlega. Jak zbudowane jest orzeczenie imienne? Jak je rozpoznać w zdaniu?
1. Czym jest orzeczenie imienne?
Orzeczenie imienne (inaczej nazywane orzeczeniem złożonym) to jeden z rodzajów orzeczenia. Składa się z orzecznika o charakterze imiennym i łącznika, który jest elementem czasownikowym, występującym w zgodzie z podmiotem.
2. Czym jest łącznik w orzeczeniu imiennym?
Zwykle łącznik jest osobową formą czasowników: "być", "stać się", "zostać", "zrobić się", "wydawać się", "posłużyć za", a także formy niedokonane: "bywać", "zostawać", stawać się".
Przykłady łączników w orzeczeniu imiennym:
- "Po dwudziestej drugiej zostało ich tylko ośmiu.";
- "Kiedyś miewała lepszy humor.";
- "Zegar okazał się zepsuty.";
- "Kiedyś będę adwokatem.";
- "To brzmi ciekawie."
3. Czym jest orzecznik w orzeczeniu imiennym?
W roli orzecznika mogą występować różne części mowy (jeśli są odmienne, w mianowniku lub dopełniaczu):
- rzeczownik;
- przymiotnik;
- liczebnik;
- imiesłowy przymiotnikowe;
- zaimek rzeczowny;
- przysłówek;
- wyrażenie przyimkowe.
Przykłady orzeczników w orzeczeniu imiennym:
- "To brzmi niewiarygodnie.";
- "W tym momencie stałaś się moją żoną.";
- "Jego obraz zdawał się mieć głębię."
- "Wtedy wyglądała na szczęśliwą."
- "To zaczyna być męczące".
Warto zapamiętać, że wyrazy zakończone na -to, -no często pojawiają się w zdaniach bezpodmiotowych jako orzeczenie. Jeśli nauczymy się na pamięć połączeń łącznika z innymi częściami mowy, które mogą wystąpić jako orzecznik, z łatwością rozpoznamy orzeczenie imienne w całości.
