Przysłówek. Co to za część mowy? Jak tworzyć i stopniować przysłówki?

Przysłówek to nieodmienna część mowy. Najczęściej określa czynności i stany. Odpowiada na liczne pytania, z których najważniejsze to: jak? gdzie? kiedy? Uczniu, koniecznie je zapamiętaj!

1. Co to jest przysłówek i jakie ma funkcje?

Za pomocą przysłówka określa się czas, miejsce i sposób wykonania czynności. Ta jedna z najważniejszych form gramatycznych dpowiada na pytania: jak?, w jaki sposób?, gdzie?, skąd?, dokąd?, którędy?, kiedy?, jak długo?, jak bardzo?, ile razy?, odkąd?. Przykłady przysłówków to: całkiem, dziś, zawsze, jutro, bardzo, blisko, ciepło, wyraźnie, pięknie.

2. Jak powstają przysłówki?

Przysłówki tworzy się najczęściej od przymiotników poprzez dodanie końcówki –e lub –o, np. wesoły (przymiotnik) – wesoło (przysłówek), zgrabny (przymiotnik) – zgrabne (przysłówek). Nazywa się je wówczas przysłówkami odprzymiotnikowymi.

Warto również wiedzieć, że w zdaniu przysłówek jest okolicznikiem, np. Kasia biegnie szybko (jak?, okolicznik sposobu); Wyzdrowiałem wczoraj (kiedy? okolicznik czasu); Toruń jest blisko Bydgoszczy (gdzie? okolicznik miejsca). Może też pełnić funkcję orzecznika, np. Miło było Cię spotkać.

Warto zapamiętać, że przysłówek najczęściej określa czasownik, np. Idź prosto, przymiotnik, np. Była bardzo smutna lub imiesłów przymiotnikowy, np. Poczęstujcie się świeżo upieczonymi bułeczkami.

3. Stopniowanie przysłówków - zasady

Okazuje się, że z przysłówkiem mamy nie lada problemy - i to nie tylko uczniowie, ale również dorośli! Trudność sprawia nam przede wszystkim zlokalizowanie przysłówka w zdaniu. Poza tym, jest to nieodmienna część mowy. Oznacza to, że nie odmienia się jej przez przypadki, osoby, liczby i czasy. Przysłówki jednak ulegają stopniowaniu. Wyróżnia się stopień równy, wyższy i najwyższy. Oto kilka przykładów:

• ładnie (stopień równy), ładniej (stopień wyższy), najładniej (stopień najwyższy)

• źle (stopień równy), gorzej (stopień wyższy), najgorzej (stopień najwyższy)

• starannie (stopień równy), mniej starannie (stopień wyższy), najmniej starannie (stopień najwyższy)

Warto zapamiętać, że stopniowaniu ulegają przysłówki odprzymiotnikowe, czyli utworzone od przymiotników (przypominamy – te również można stopniować!).

4. Pisownia "nie" z przysłówkiem**

Wiele problemów nastręcza również pisownia partykuły "nie" z przysłówkiem. Tu zasad jest bowiem kilka.

Jeśli przysłówek utworzony jest od przymiotnika, wówczas partykułę "nie" jako wykładnik zaprzeczenia piszemy łącznie, np. niedrogi, niemiły, nietrudny. Bez znaczenia w tym wypadku jest, jaką funkcję pełnią te przysłówki w zdaniu.

Z kolei partykułę "nie" zapisujemy osobno przed przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników, np. nie bardzo, nie dziś, nie tylko, nie wczoraj, nie zaraz. Od tej zasady są jednak wyjątki, np. niebawem. Problematyczny jest też zapis przysłówka nieraz, którego pisownia – rozdzielna lub rozłączna – uzależniona jest od kontekstu. Jeśli akcent pada na wyraz nie-, w znaczeniu często, przysłówek nieraz zapisujemy łącznie. Jeśli akcentujemy wyraz raz, pisownia jest rozdzielna. By zapamiętać tę trudną regułę, warto utrwalić sobie dwa przykłady: Nieraz Ci o tym mówiłem. Jeszcze nie raz Ci o tym opowiem.

Do wyjaśnienia pozostaje również pisownia partykuły "nie" z przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym. Zapisuje się je rozłącznie, np. nie lepiej, nie najlepiej.

Zapamiętanie wszystkich reguł związanych z przysłówkiem nie jest prostym zadaniem. Jednak zdobytą wiedzę najlepiej utrwalać wykonując regularne ćwiczenia. Ich przeróżne formy znajdziemy choćby w internecie.

Zobacz także: Jak napisać rozprawkę? Instrukcja krok po kroku i przydatne rady

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl