Dwujęzyczność dziecka. Jak wychować dwujęzyczne dziecko?
Obecnie coraz częściej możemy spotkać dwujęzyczne dzieci. Dobra znajomość języków obcych to cenny kapitał, który z pewnością w przyszłości zaprocentuje. Jakie są korzyści z dwujęzyczności? Jak wychować dziecko dwujęzyczne?
1. Co oznacza termin "dwujęzyczne dziecko"?
Trudno jest jednoznaczne zdefiniować dwujęzyczność. Możemy wyróżnić jej dwa rodzaje:
- dwujęzyczność równoczesna, symultaniczna - występuje, gdy drugi język jest wprowadzony przed 3. rokiem życia, najczęściej dzieje się tak wtedy, gdy rodzice posługują się różnymi językami lub gdy dziecko spędza dużo czasu z osobą, która mówi w innym języku;
- dwujęzyczność sekwencyjna - w tym przypadku maluch poznaje drugi język nieco później niż pierwszy; zwykle występuje w przypadku dzieci emigrantów - rodzice posługują się ojczystym językiem, a dziecko szybko poznaje drugi język poprzez uczęszczanie do placówek edukacyjnych i kontakt z innymi mieszkańcami danego kraju.
2. Korzyści z dwujęzyczności dzieci
Możliwość posługiwania się kilkoma językami nie tylko umożliwia komunikację z obcokrajowcami. To również:
- większa zaradność życiowa dziecka;
- poznawanie swoich korzeni oraz kultury rodzica;
- lepsze zrozumienie innych dzieci dwujęzycznych;
- łatwość w nawiązywaniu kontaktu z rodziną, która mieszka za granicą;
- bardziej rozbudowana wyobraźnia dziecka;
- radość z możliwości posługiwania się innym językiem, poza ojczystym, poszukiwania nowych słów, synonimów itp.;
- poprawianie pamięci i jej zasobów;
- łatwiejszy start w przyszłość, większe możliwości wyboru szkoły, studiów i pracy w dorosłości;
- umiejętność wczuwania się w mentalność ludzi, którzy żyją w innym kraju.
3. Jak wychować dwujęzyczne dziecko?
Dr Barbara Zurer Pearson - pracownik naukowy University of Massachussetts w Amherst w USA, która jest autorką znanego poradnika dla rodziców na temat wychowania dwujęzycznego dziecka, podaje warunki, które powinny być spełnione, by maluch mógł osiągnąć dwujęzyczność:
- zapewnienie dziecku kontaktu z językiem;
- wykształcenie pozytywnego nastawienia do poznawanego języka.
Rodzice często zastanawiają się, jak długo w ciągu dnia dziecko powinno mieć kontakt z drugim językiem. Z badań wynika, że co najmniej 20 proc. czasu w ciągu doby, jednak im więcej, tym lepsze efekty.
Osiągnięcie dwujęzyczności nienatywnej wymaga dużych nakładów pracy oraz konsekwencji, jednak jest możliwe. Jakie sa strategie, które pozwalają osiągnąć dwujęzyczność u dzieci mieszkających w Polsce? Oto one:
- OPOL (ang. one parent, one language - jeden rodzic, jeden język) - strategia polega na tym, że jeśli jeden z rodziców biegle posługuje się językiem obcym, zwraca się do malucha jedynie w nim, najlepiej od urodzenia dziecka; metoda ta, jeśli jest wdrażana konsekwentnie i bez żadnych wyjątków jest bardzo skuteczna; warto połączyć ją z elementami innej strategii, czyli:
- T&P (ang. time and place - czas i miejsce) - metoda dobra dla rodziców, którzy nie do końca biegle posługują się językiem obcym, polega na wykorzystywaniu każdej okazji do zapewnienia dziecku kontaktu z nim, np. poprzez wysłanie dziecka na obóz językowy, zapisanie do dwujęzycznego przedszkola, wspólne czytanie i oglądanie bajek w języku obcym, w zabawie czy w czasie wykonywania codziennych czynności.
4. Na co należy uważać, wychowując dwujęzyczne dziecko?
Metoda T&P wydaje się mniej wymagająca niż OPOL, jednak obydwie wymagają ogromnej konsekwencji. Warto uważać, aby nie wpaść w następujące pułapki:
- zbyt późne rozpoczęcie nauki - najlepsze efekty przyniesie rozpoczęcie oswajania malucha z językiem obcym między 2. a 3. rokiem życia, w tym wieku dzieci najłatwiej opanowują intonację, dźwięki i melodię;
- brak wspomnianej wyżej konsekwencji - np. jeśli postanowiliście, że dziecko ogląda bajki tylko w danym języku, powinniście konsekwentnie się tego trzymać, ponadto dla dobrych efektów nie można pozwalać na zbyt długie przerwy w kontakcie z językiem (np. w czasie wakacji, ferii);
- niedocenianie wysiłku dziecka - chwal dziecko za najmniejsze sukcesy, pozwól na popełnianie błędów i wspieraj dziecko w nauce tak jak w przypadku nauki języka ojczystego.
Pamiętajmy, że nierealne oczekiwania i zbyt duża presja wywierana na dziecko mogą skutecznie zniechęcić je do nauki języka obcego.
