Czytanie książek
Czytanie książek w dobie komputerów i kolorowych mediów nie wydaje się zbyt popularną formą spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież. Już od dawna mówi się o zmierzchu ery druku. Rolę dominującą pełnią środki masowego przekazu, które oddziałują za pomocą obrazu i dźwięku. Jednak książki pozostaną nadal ważnym źródłem informacji o świecie. Zdolność czytania staje się wręcz niezbędna w sytuacji, kiedy codziennie jesteśmy zalewani nowymi informacjami. Jako społeczeństwo informacyjne musimy sprawnie wyszukiwać i selekcjonować istotne wiadomości od tych błahych. Co daje dzieciom czytanie książek i jak zaszczepić maluchom pasję czytelniczą?
1. Czy dzieci czytają książki?
Obserwując na co dzień nasze dzieci, okazuje się bardzo często, że większość wolnego czasu spędzają albo przed telewizorem, albo przed komputerem. Szklany ekran dla wielu szkrabów stał się jedynym źródłem wiedzy o świecie – niestety, wiedzy, która jest płytka, pozbawiona głębszych przeżyć i niewymagająca zaangażowania intelektualnego. Dzieci czytają coraz mniej – to jest fakt bezsprzeczny. Niektórzy uczniowie czytają pod przymusem i to tylko fragmenty lektur zadanych w szkole przez nauczyciela polonistę. Większość wybiera książeczki cienkie i przyjemne albo komiksy. Nierzadko powodem niechęci do czytania książek jest kiepska technika czytania. Kiedy chce się sprawnie i szybko czytać, a przy tym nie stracić nic z przeczytanej treści, najlepiej czytać jak najwięcej w myśl zasady: „Praktyka czyni mistrza”.
Maluchy, które spędzają wiele godzin przed komputerem lub telewizorem, są bardzo często rozkojarzone, nadpobudliwe i agresywne. By wzbogacić osobowość dziecka, wskrzesić w nim pasję czytania, sprowokować do wzruszeń i innych doznań emocjonalnych, a także usprawnić samą technikę czytania, najlepiej obdarować szkraba atrakcyjną i bogato ilustrowaną książką. Dziecko nabywa nawyk czytania, obserwując rodziców. To dom rodzinny staje się pierwszym motywatorem do czytania. Promocji czytelnictwa służą również kampanie społeczne, między innymi akcja „Cała Polska czyta dzieciom”.
2. Walory czytania książek
Umiejętność czytania to jeden z najważniejszych celów realizowanych na pierwszych etapach kształcenia maluchów. Czytanie bowiem umożliwia dzieciom samodzielne zgłębianie wiedzy z różnych dziedzin. Potrzeba kontaktu z książką pojawia się zazwyczaj u większości uczniów klas wczesnoszkolnych. Czytanie jednak jest bardzo złożoną umiejętnością, w którą zaangażowana jest nie tylko analiza i synteza wzrokowa, ale również skomplikowane procesy neurofizjologiczne i językowe. Co daje dzieciom czytanie książek? Szwedzka Akademia Literatury Dziecięcej opracowała listę co najmniej kilkunastu zalet płynących z czytania książek.
- Książka dostarcza różnych przeżyć estetycznych, jak: radość, smutek, podziw, pogarda, lęk czy zachwyt.
- Książka rozwija sferę emocjonalną dziecka – uczy empatii, czyli wczuwania się w stany bohaterów.
- Czytanie książek przez dzieci wzbogaca ich słownictwo, stymuluje rozwój języka oraz uczy precyzyjnie wyrażać własne myśli.
- Książki zaspokajają ciekawość i głód piękna, a także pobudzają fantazję i rozwój wyobraźni.
- Czytanie książek rozwija myślenie i poszerza świadomość. Książki to źródło wiedzy o otaczającym nas świecie.
- Dzięki książkom możliwy jest rozwój poznawczy dzieci. Książka wpływa nie tylko na wrażliwość maluchów, ale też na ich pamięć, spostrzegawczość, zdolność logicznego myślenia itp.
- Książka stawia pytania, które skłaniają do dalszych przemyśleń. Pozwala zrozumieć siebie i innych, buduje tolerancję i zapobiega uprzedzeniom.
- Książka uczy etyki i prowokuje do namysłu w kategoriach moralnych, co było dobre, a co złe.
Jest jeszcze wiele innych zalet książek. Książka może być dobrym „towarzyszem” w samotne wieczory, książka wspiera naukę zasad poprawnej pisowni, książka może być formą rozrywki. Warto pamiętać o tym, że książki można czytać wspólnie. Czytający rodzice modelują nawyk czytania u własnych szkrabów i zarażają pasją czytania. Najważniejszy walor z czytania bajek dzieciom stanowi jednak możliwość zbudowania więzi między dzieckiem i rodzicem. Dziecko czuje się wówczas kochane, ważne i ma poczucie bezpieczeństwa. To podstawa do prawidłowego rozwoju emocjonalnego. Czytanie można rozpocząć jak najwcześniej, nawet wtedy, kiedy dziecko jest jeszcze w łonie mamy. Później łatwiej dziecku zrozumieć praktykę czytania przed snem. Kiedy dziecko jest małe, można czytać mu samemu, zachęcać do czytania prostych książeczek i rozmawiać na temat przeczytanej treści albo zadawać pytania do ilustracji. Kiedy dziecko będzie starsze, być może zaskoczy nas sugestią, byśmy przeczytali ciekawą książkę, o której nawet nie słyszeliśmy.