Bakterie w moczu u dzieci – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Bakterie w moczu u dzieci pojawiają się z wielu powodów, a patologii mogą towarzyszyć różne objawy. Ponieważ infekcjom dróg moczowych można zapobiegać, warto wiedzieć, co robić, a czego unikać, by nie doszło do zakażenia. Nie mniej ważne jest, by trzymać rękę na pulsie, a w razie pojawienia się niepokojących symptomów podjąć działania pozwalające zdiagnozować i wyleczyć chorobę.

1. Bakterie w moczu u dzieci – skąd się biorą?

Bakterie w moczu u dzieci oznaczają ryzyko wystąpienia zakażenia układu moczowego (ZUM). W sytuacji, gdy stan zapalny dotyczy pęcherza i cewki moczowej, mówi się o zapaleniu dolnych dróg moczowych. Gdy patologia dotyczy nerek, mówi się o zapaleniu górnych dróg moczowych (rozpoznaje się odmiedniczkowe zapalenie nerek).

Najczęstszą drogą zakażenia jest droga wstępująca, przez cewkę moczową, pęcherz i moczowody do nerek. Do zainfekowania organizmu rzadziej dochodzi poprzez krew. Jak do tego dochodzi?

Specjaliści wskazują na różne sytuacje i czynniki, które sprzyjają obecności bakterii w moczu dziecka. To przede wszystkim nieodpowiednia bądź niedostateczna higiena okolic intymnych. Dotyczy to zarówno zbyt rzadkiej zmiany pieluchy u niemowlaków i nieco starszych maluchów, jak i podmywania krocza. Trzeba wiedzieć, że jedyny właściwy kierunek w przypadku dziewczynek to ruch od przodu ku tylnej części krocza. Dlaczego to ważne?

Zobacz film: "Cyfrowe drogowskazy ze Stacją Galaxy i Samsung: część 2"

Zdarza się, że najbardziej rozpowszechniona bakteria, odpowiadającą za zakażenia układu moczowego, to jest Escherichia coli, czyli pałeczka okrężnicy bytująca w układzie pokarmowym, z odbytu przedostaje się do układu moczowego (z uwagi na odległość odbytu do cewki moczowej do ZUM predysponowane są dziewczynki).

Bakterie w moczu u dzieci pojawiają się także częściej u osób, które mają wady wrodzone układu moczowego lub zmagają się zaburzeniami, takimi jak na przykład refluks pęcherzowo-moczowodowy.

2. Bakterie w moczu u dzieci – objawy

Jakie są objawy obecności bakterii w moczu u dziecka? To zależy nie tylko od zaawansowania choroby, ale i wieku dziecka. U noworodka i niemowlaka, ze względu na ograniczone możliwości komunikacyjne, zakażenie układu moczowego można podejrzewać, gdy obserwuje się u dziecka płaczliwość, rozdrażnienie, ale i gorączkę bez typowych symptomów infekcji układu oddechowego.

Na co mogą skarżyć się starsze dzieci? Objawy infekcji dróg moczowych u dzieci to:

• bolesne oddawanie moczu,
• pieczenie okolicy ujścia cewki moczowej podczas oddawania moczu,
• bolesne parcie na mocz, częste parcie na mocz (częstomocz), co wiąże się zarówno z dyskomfortem, mimowolnym oddawaniem moczu (moczenie), jak i częstym korzystaniem z toalety,
• stan podgorączkowy i gorączka o niejasnej przyczynie,
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak wymioty czy biegunka, brak łaknienia,
• ból podbrzusza, tkliwość brzucha, kolka jelitowa.

Gdy pojawia się ból zlokalizowany w dolnej części pleców czy z boku, w okolicy lędźwiowej, mocz staje się mętny, ciemniejszy i wydziela zapach amoniaku, prawdopodobnie bakterie zajęły nerki.

Symptomy zakażenia nie pojawiają się zawsze. Bakterie w moczu u dziecka bez objawów to bakteriomocz. Z uwagi na brak symptomów, patologię rozpoznaje się w badaniu moczu.

3. Bakterie w moczu u dziecka – norma i badanie, leczenie

Bakterie w moczu u dziecka może wykryć badanie ogólne moczu (analizowana jest ocena ciężaru właściwego, obecności białka, leukocytów, erytrocytów lub innych nieprawidłowych składników).

Co oznacza wynik: nieliczne bakterie w moczu u dziecka, liczne bakterie w moczu u dziecka czy bardzo liczne bakterie w moczu u dziecka? Jaka jest dopuszczalna ilość bakterii na 1 ml moczu? Za normę uznaje się wynik od 0-130/ul (czyli od 0 do 24 w polu widzenia). Większa ilość wskazuje na zakażenie układu moczowego.

Aby ustalić, jaki rodzaj patogenów kolonizuje układ moczowy dziecka, wykonuje się badanie bakteriologiczne, to jest posiew moczu z antybiogramem, który pozwala na wykrycie bakterii i ich identyfikację oraz wskazanie, na jaki antybiotyk patogen jest wrażliwy bądź nie.

Aby pobrać mocz do badania, w przypadku noworodków i niemowląt wokół ujścia cewki moczowej przykleja się specjalne woreczki, do których spływa ciecz. Starsze dzieci powinny nasikać do jałowego pojemniczka: rano, po przebudzeniu, ze środkowego strumienia, po podmyciu się.

Leczenie infekcji dróg moczowych opiera się na antybiotykoterapii (cefuroksym, amoksycylina z klawulanianem). W tym czasie nie wolno zapominać o przyjmowaniu probiotyków.

Lżejsze postaci ZUM lub stany zapalne pęcherza można leczyć doustnie kotrimoksazolem, trimetoprimem lub furazydyną. Wymiotujące lub odwodnione dzieci powinny być leczone w szpitalu. Terapia ZUM trwa zwykle tydzień.

4. Profilaktyka infekcji dróg moczowych

Infekcjom dróg moczowych u dzieci można zapobiegać. Bardzo ważne jest, by:

• dokładnie i prawidłowo myć okolice intymne,
• oczyszczać miejsca intymne zawsze po skorzystaniu z toalety,
• codziennie zmieniać bieliznę,
• nie wstrzymywać moczu, opróżniać pęcherz moczowy do końca,
• dużo pić w ciągu dnia (najlepiej sprawdza się niegazowana woda),
• unikać zaparć.

Jeżeli często dochodzi do nawrotów infekcji dróg moczowych, warto skonsultować się z lekarzem i wdrożyć bardziej wnikliwą diagnostykę. Ryzyko nawrotów ZUM, a co za tym idzie także przewlekłej choroby nerek i niewydolności narządów, zmniejsza specjalistyczne leczenie urologiczne.