Budowa nerki ludzkiej. Funkcje i choroby nerek
Nerka to jeden z najważniejszych narządów w ludzkim ciele. Zwykle kojarzy się z produkcją moczu, jednak bierze udział w wielu innych, równie ważnych dla organizmu procesach. Jaka jest budowa nerki, jakie jeszcze funkcje pełni? Jakie są najczęstsze choroby nerek? Sprawdź!
1. Charakterystyka nerek
Nerki są narządem parzystym, kształtem przypominającym ziarno fasoli, o ciemnobrązowej barwie, spowodowanej dużą ilością zawartej w nich krwi. Znajdują się w jamie brzusznej, w przestrzeni zaotrzewnej, po obu stronach kręgosłupa, pod wątrobą i za żołądkiem.
Zlokalizowane są na wysokości dwóch ostatnich kręgów piersiowych oraz trzech pierwszych kręgów lędźwiowych. Lewa zwykle jest większa od prawej i znajduje się wyżej od niej. Pojedyncza nerka waży od 120 g do 200 g.
2. Zewnętrzna budowa nerki
Budowa nerki nie należy do najprostszych. Możemy w niej wyróżnić dwie powierzchnie: przednią i tylną; dwa brzegi: boczny i przyśrodkowy oraz dwa końce: biegun górny i dolny.
Ważne są przede wszystkim brzegi - w okolicy brzegu przyśrodkowego znajduje się zagłębienie, które tworzy wnękę nerki. W miejscu tym dochodzi tętnica nerkowa, która doprowadza do niej krew.
We wnęce tej zlokalizowana jest również żyła nerkowa, która odprowadza z nerki krew, oraz włókna nerwowe, naczynia chłonne i moczowód. Nerkę otacza kilka osłonek. W samym środku znajduje się tak zwana torebka włóknista, tuż nad nią zaś torebka tłuszczowa. Najbardziej zewnętrzną osłonką jest powięź nerkowa.
W bliskim sąsiedztwie nerek znajduje się m.in. wątroba, pęcherzyk żółciowy, śledziona i żołądek. Bezpośrednio połączone z nimi są natomiast nadnercza (gruczoły nadnerczowe), które znajdują się obok górnych biegunów nerek.
3. Wewnętrzna budowa nerek
Wewnętrznie nerka składa się z dwóch części i są to:
- rdzeń nerek (część wewnętrzna);
- kora nerek (część zewnętrzna).
W obrębie rdzenia nerek występują piramidy nerkowe o stożkowym kształcie, a każda z nich kończy się brodawką nerkową (tam zlokalizowane są ujścia, tzw. cewki zbiorcze).
Podstawową jednostką czynnościową i strukturalną tego narządu jest nefron. W pojedynczej nerce znajduje się od 1 - 1,5 mln tych jednostek. Składa się on głównie z cewki (kanalika) nerkowego oraz kłębuszka nerkowego.
Kłębuszek nerkowy zbudowany jest z sieci naczyń włosowatych, w których mają miejsce podstawowe zadania nerki, czyli filtrowanie przepływającej przez nie krwi.
W skład kłębuszków nerkowych wchodzą:
- błona podstawna;
- podocyty;
- komórki śródbłonka;
- mezangium (element podporowy kłębuszka nerkowego);
- komórki nabłonka ściennego.
W skład kanaliku nerkowego (cewki) wchodzą:
- kanalik kręty proksymalny;
- kanalik kręty dystalny;
- pętla Henlego z jej składowymi.
Powstały w nefronie filtrat przechodzi z kanalika dystalnego do cewek zbiorczych, następnie mocz przepływa do miedniczek nerkowych, po czym trafia do moczowodu. W obydwu nerkach znajdują się pojedyncze moczowody, które finalnie uchodzą do pęcherza moczowego.
4. Funkcje nerek
Sprawnie działające nerki to warunek zdrowia. Ich upośledzenie może stanowić zagrożenie dla życia, a całkowity brak nerki, bez wprowadzenia odpowiedniego leczenia prowadzi nieuchronnie do śmierci.
Funkcje, jakie pełnią nerki to między innymi:
- funkcja wydalnicza;
- regulacja objętości płynów ustrojowych i osmolarności;
- usuwanie wraz z moczem szkodliwych produktów przemiany materii;
- wpływ na ciśnienie tętnicze;
- wpływ na układ kostny poprzez produkcję aktywnej postaci witaminy D3.
5. Choroby nerek
Najczęściej spotykane choroby nerek to:
- kłębuszkowe zapalenie nerek;
- kamica nerkowa;
- odmiedniczkowe zapalenie nerek;
- nefropatia cukrzycowa;
- wielotorbielowatość nerek;
- nadciśnienie nerkopochodne;
- ropień nerki;
- nowotwory nerek;
- nefropatia toczniowa;
- niewydolność nerek (ostra lub przewlekła).
