Anemia w ciąży – czym skutkuje i jak jej zapobiec?
Na anemię, czyli stan obniżonego poziomu hemoglobiny we krwi narażone są szczególnie kobiety w ciąży. Najczęściej wynika ona z niedoboru żelaza. W czasie ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest znacznie większe niż normalnie. Jeśli go nie uzupełnimy, narazimy się na groźne powikłania. Aby ich uniknąć, warto ustalić źródło niedoboru żelaza. Może nim być np. celiakia – genetycznie uwarunkowana, trwała nietolerancja glutenu.
1. Celiakia powoduje zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych
I w konsekwencji niedobory istotnych dla przyszłej mamy witamin i minerałów. Powstają one nawet wtedy, gdy ciężarna zdrowo się odżywia i stosuje suplementację. Co ciekawe, celiakia jest chorobą, która często pozostaje uśpiona, a ciąża może ją uaktywnić, podobnie zresztą jak silny stres, infekcja czy operacja chirurgiczna.
2. Celiakia – choroba ma swój początek w jelicie cienkim
Na skutek trwałej nietolerancji glutenu znikają z niego kosmki jelitowe – te elementy w przewodzie pokarmowym człowieka, które odpowiadają za wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu. Kosmki są niszczone przez przeciwciała, które wytwarzają się po zjedzeniu produktu z glutenem, czyli białka zbożowego, którego osoba chora nie toleruje. Skutkuje to zaburzeniami wchłaniania i w rezultacie niedoborem wielu składników pokarmowych. W organizmie matki chorej na celiakię zaczyna brakować m.in. wapnia, żelaza, witamin z grupy B i kwasu foliowego.
Niedobór pierwszego ze składników może być przyczyną nadciśnienia tętniczego, skurczów i zaburzeń układu hormonalnego. Zbyt mała ilość żelaza, witaminy B i kwasu foliowego prowadzi z kolei do niedokrwistości, czyli inaczej anemii. Charakteryzuje ją zbyt niski poziom czerwonych krwinek. Tymczasem to właśnie one zaopatrują w tlen wszystkie organy wewnętrzne, również macicę i jajniki. Celiakia i związana z nią anemia może więc utrudnić kobiecie poczęcie dziecka. Trwała nietolerancja glutenu obniża płodność kobiety nawet o 40%. Na tym jednak nie koniec problemów zdrowotnych.
Nawet jeśli takiej kobiecie uda się począć dziecko, to choroba może spowodować zaburzenia w jego rozwoju. Dzieci, których matki w czasie ciąży nie leczyły celiakii częściej rodzą się przed terminem i mają niską masę ciała. Celiakia zwiększa też niestety ryzyko poronienia – wynosi ono 15-20%.
3. Osłabienie, bladość, spadek odporności – objawy, które mogą świadczyć o anemii
Kobiety z anemią często odczuwają zmęczenie, senność i spadek koncentracji. Mogą mieć bóle i zawroty głowy oraz problem z wypadaniem włosów i kruchymi paznokciami. Kolejnym objawem anemii w ciąży może być bladość skóry i błon śluzowych, pieczenie języka lub też wygładzenie jego powierzchni oraz przyspieszony puls. Wszystkie te dolegliwości bardzo często towarzyszą anemii, a jej źródłem może być właśnie celiakia. Zwłaszcza jeśli oprócz ww. objawów występują jeszcze bóle brzucha, wymioty, nudności, uporczywa biegunka na przemian z zaparciami czy wzdęcia. Jak możemy się dowiedzieć, czy za tymi problemami kryje się celiakia? Wykonując badanie genetyczne.
4. Test DNA – za jego pomocą można szybko rozpoznać celiakię
I uchronić siebie oraz przyszłe dziecko przed skutkami nieleczonej choroby. Nie ma jednego uniwersalnego badania w kierunku celiakii. Chcąc ją zdiagnozować, w pierwszej kolejności sięgamy najczęściej po testy serologiczne (przy celiakii w organizmie chorego wytwarzają się określone przeciwciała). Jednak badania te mogą dać wynik fałszywie ujemny, np. gdy stosujemy już dietę bezglutenową lub celiakia uaktywniła nam się niedawno. W tej sytuacji diagnostykę lepiej zacząć od testu DNA, który jako jedyny potrafi na 100% wykluczyć trwałą nietolerancję glutenu. Wykonuje się go z wymazu z policzka, a cała analiza twa nie dłużej niż kilkanaście dni. Na czym polega to badanie?
To musisz wiedzieć:
5. Test DNA wykrywa geny związane z celiakią
Chodzi o geny HLA-DQ2 i DQ8. Ich obecność oznacza, że przyczyną anemii rzeczywiście może być celiakia. Wtedy dopiero warto sprawdzić poziom przeciwciał. Jeśli jest on podwyższony, wówczas ostatecznie potwierdza się celiakię (nawet bez wykonywania biopsji). Brak ww. genów pozwala natomiast całkowicie ją wykluczyć, ponieważ ich występowanie jest konieczne do rozwinięcia się tej choroby. W tym przypadku przyczyny anemii trzeba szukać gdzie indziej, bo na pewno nie jest nią celiakia.
6. Celiakia wywołała u Ciebie anemię? Pozbędziesz się jej rezygnując z glutenu w diecie
Jedynym skutecznym lekarstwem na celiakię jest ścisła dieta bezglutenowa. Po wyeliminowaniu glutenu z diety, a więc m.in. wszystkich produktów zawierających. żyto, pszenicę, jęczmień i owies, jelito regeneruje się. Z czasem znów zaczyna wchłaniać składniki odżywcze, włącznie z żelazem i kwasem foliowym, tak potrzebnym wszystkim kobietom w ciąży. Tym sposobem przyszła mama ma szansę szybko pozbyć się anemii. Gdy choroba nie jest bardzo zaawansowana, pierwsze efekty w postaci poprawy samopoczucia można zauważyć nawet po kilku tygodniach. Dieta bezglutenowa powinna być jednak prowadzona w konsultacji z dietetykiem i nie można jej przerywać, ponieważ celiakia jest chorobą, z której nigdy się nie wyrasta.