Macica po porodzie - skurcze połogowe, kiedy do lekarza?

Pierwsze tygodnie po porodzie to trudny czas dla wielu kobiet. Przeżywają one swoistą rewolucję psychofizyczną. Wysiłek porodowy dorównuje biegowi maratończyka. Dlatego potrzeba trochę czasu, by kobiecie wróciły siły witalne, dobre samopoczucie i aby odzyskała ona dawną formę. Kiedy tylko urodzi się łożysko, macica zaczyna się kurczyć. Już od pierwszych chwil po porodzie rana po łożysku zaczyna się goić, a macica się oczyszcza, wydalając resztki tkanek i błon płodowych.

1. Połóg - skurcze połogowe

Macica w okresie połogu, który rozpoczyna się bezpośrednio po porodzie, a kończy się po około 6 tygodniach, powraca do stanu sprzed ciąży. Jej masa zmniejsza się w tym czasie z 1000 g bezpośrednio po porodzie do 50-70 g.

Zmienia się także szyjka macicy po porodzie. Co istotne, rozciągnięta w czasie porodu pochwa nie wraca już do stanu sprzed porodu, jednak napięcie jej tkanek szybko rośnie i wraca do normy.

Karmienie piersią przyśpiesza inwolucję macicy, ponieważ stymulacja brodawek sutkowych uwalnia oksytocynę z przysadki mózgowej i wskutek tego dochodzi do skracania włókien mięśniowych macicy oraz do łatwiejszej jej inwolucji, czyli powrotu do stanu wyjściowego. Kobiety w tym czasie skarżą się na bóle poporodowe, które związane są ze skurczami połogowymi świadczącymi o kurczeniu się macicy. Wyróżniamy 3 rodzaje skurczów połogowych:

Zobacz film: "Jakie są wskazania do wywołania porodu?"

• Stałe napięcie macicy − szczególne w pierwszych dniach połogu, wyczuwa się macicę jako stale napiętą lub/i twardą. Napięcie to powoli się zmniejsza w pierwszych 4-6 dniach połogu.
• Samoistne rytmiczne skurcze macicy − nakładają się one na stałe napięcie macicy. Rozpoczynają się w kilka godzin po porodzie i kończą się na 2-3 dzień połogu. Zmienna też jest ich częstotliwość, która zmniejsza się wraz z trwaniem okresu połogowego. Pierwiastki mogą ich w ogóle nie odczuwać, natomiast u wieloródek często wiążą się z nieprzyjemnym bólem (występującym w okolicy krzyżowej i promieniującym do przodu).
• Skurcze odruchowe − są to skurcze stymulowane wydzielaniem oksytocyny z tylnego płata przysadki podczas karmienia piersią.

Występujące skurcze mają 3 główne cele:

• Zmniejszyć ukrwienie macicy − tym samym przyspieszając jego inwolucję;
• Zahamować krwawienie z ran macicy;
• Usprawnić wydalanie odchodów połogowych.

Dodatkowo w okresie połogu macica oczyszcza się, wydalając na zewnątrz tzw. odchody połogowe, które występują przez około 4 do 6 tygodni po porodzie.

Odchody są wydzieliną z dużej rany jamy macicy i charakteryzują się określoną barwą i zapachem. Odchody mają mdły zapach. Zapach gnilny natomiast może świadczyć o infekcji.

Zwykle kobiety obserwują na początku okresu połogu odchody krwiste. W pierwszych dobach po porodzie krwawienie jest obfite, a krew ciemnoczerwona, czasem ze skrzepami.

Odchody występują pod postacią płynnych, krwistych plamień, trwających przez kilka pierwszych dni. Pod koniec pierwszego tygodnia odchody stają się brunatnokrwiste, brązowawe. Stopniowo też zaciskają się naczynia w ścianie macicy.

Zmniejsza się ilość odchodów, które stają się bledsze za sprawą surowicy, chłonki. Pod koniec drugiego tygodnia od porodu, odchody przybierają kolor biały lub żółto-biały (śmietankowy). Wydalany jest wówczas martwiczy, upłynniony materiał komórkowy.

Odchody połogowe są doskonałą pożywką dla bakterii, dlatego trzeba bardzo dbać o higienę miejsc intymnych − często zmieniać podkłady poporodowe i podmywać się.

Warto wiedzieć, że mocniej mogą krwawić kobiety, które karmią dziecko piersią. Krwawienie nasila się także po większym wysiłku fizycznym. Zaleca się umiarkowane spacery, ponieważ ruch sprzyja szybszemu oczyszczaniu się macicy. Lepiej jednak unikać dźwigania i przeciążania się, bo grozi to obniżeniem się osłabionej macicy.

2. Połóg - kiedy do lekarza?

Trzeba bezwzględnie skonsultować się z lekarzem, kiedy:

• krwawienie nagle się zwiększy lub jego kolor zmieni się na jasnoczerwony,
• krwawienie nagle zupełnie się zatrzyma,
• pojawi się nieprzyjemny zapach, inny niż podczas miesiączki,
• pogorszy się samopoczucie kobiety lub zacznie ona gorączkować.

Dziś już wiadomo, że rutynowe nacinanie krocza nie ma uzasadnienia medycznego. Jednak jeśli miałaś nacięte krocze, szycie i rana mogą być źródłem nieprzyjemnych dolegliwości.

Szczególne kłopoty sprawia siedzenie i wstawanie z łóżka. Będzie ci wygodniej siedzieć, jeśli włożysz pod pośladki specjalne kółko wypełnione granulatem albo zwykłe dziecięce kółko dmuchane.

Często na kroczu pojawia się obrzęk, który powoduje, że szwy zbyt mocno uciskają tkankę. Aby zmniejszyć dolegliwości, zrób sobie okład z lodu owiniętego w kawałek płótna. Jeśli ból koncentruje się w jednym miejscu, pulsuje i narasta, to możliwe, że tworzy się krwiak i konieczna jest pomoc lekarza.

Zdarza się, że odczuwasz dyskomfort, pomimo że tkanki już się zagoiły, co zwykle trwa 3-4 doby. Spróbuj nasiadówek z naparu z kory dębu lub kwiatu lawendy. Powinien też ci pomóc delikatny masaż blizny maścią nagietkową albo arnikową.

Podmywaj się po każdej wizycie w toalecie, a krocze osuszaj jednorazowym ręcznikiem. Używaj tylko bawełnianych podpasek i często je zmieniaj. Noś jednorazową bieliznę. Zapobiegniesz w ten sposób nieprzyjemnemu zakażeniu połogowemu.

## Co to jest zakażenie połogowe?

Zakażenie połogowe to infekcja dróg rodnych w czasie połogu z towarzyszącym podwyższeniem temperatury ciała do 38,0°C lub wyżej. Przedłużające się sączenie wód płodowych oraz duża liczba badań przez pochwę podczas porodu predysponują w głównej mierze do wystąpienia zakażenia połogowego.

Po porodzie możesz również mieć przejściowe trudności z oddawaniem moczu. Mimo to staraj się wypijać dużą ilość płynów i jak najczęściej korzystać z toalety, ponieważ pełny pęcherz może przeszkadzać w skutecznym zwijaniu się macicy.

Warto o to zadbać, ponieważ przetrzymywanie moczu sprzyja także wystąpieniu infekcji dróg moczowych. Infekcje dróg moczowych to dość powszechne dolegliwości w połogu. Zwykle są rezultatem:

• obrażeń pęcherza moczowego podczas porodu drogą pochwową,
• hipotonii pęcherza moczowego w wyniku znieczulenia,
• cewnikowania,
• niewłaściwej higieny krocza po porodzie.

Na zmniejszenie różnych dolegliwości bólowych w okolicy pleców i powrót do lepszej formy optymalne jest zastosowanie ćwiczeń skutkujących relaksem oraz uruchamiających pracę mięśni przepony.

Efektywnym i przyjemnym ćwiczeniem jest oddychanie przeponowe z dzieckiem leżącym na twoim brzuchu. Zadbaj też, by było ci wygodnie podczas karmienia. Podeprzyj plecy, podłóż pod rękę, na której leży dziecko poduszkę. W miarę możliwości nie podnoś większych ciężarów.