Zabawy muzyczne
Małe dzieci uwielbiają zabawy muzyczne i zabawy z rytmem, które stymulują praktycznie wszystkie sfery rozwoju malucha – rozwijają świadomość ciała i przestrzeni, wpływają na zmysł estetyczny, słuch muzyczny i rozwój psychoruchowy. Dzięki zabawom muzycznym staje się możliwe dojrzewanie struktur odpowiedzialnych za nabywanie złożonych umiejętności, jak mowa, czytanie, pisanie i liczenie, co przekłada się potem na sukcesy w wieku szkolnym. Co dają maluchom zabawy muzyczne i jak wykorzystać muzykę w procesie kształcenia dzieci?
1. Popularne zabawy muzyczne dla przedszkolaków
- Zabawa ruchowo-muzyczna umożliwiająca nazwanie części ciała i stymulująca rozwój motoryki. Tekst piosenki wypowiada się coraz szybciej.
„Głowa, ramiona, kolana, pięty,
Kolana, pięty, kolana, pięty.
Głowa, ramiona, kolana, pięty,
Oczy, uszy, usta, nos”.
- Dzieci, trzymając się za ręce, chodzą po okręgu i śpiewają piosenkę „Ojciec Wergiliusz”. Jedno dziecko stoi w środku kółka i po zakończeniu piosenki wymyśla jakąś czynność, którą reszta kolegów ma naśladować.
„Ojciec Wergiliusz uczył dzieci swoje,
A miał ich wszystkich sto dwadzieścia troje.
Hejże dzieci, hejże ha, róbcie wszystko to, co ja!
Hejże dzieci, hejże ha, róbcie wszystko to, co ja!”.
- Zabawa ruchowa „Mała Ulijanko”, która polega na tym, że maluchy trzymają się za ręce i chodzą po okręgu, śpiewając piosenkę. Jedno dziecko stoi w środku i obrazuje gestami tekst piosenki. Po zaśpiewaniu piosenki następuje zmiana dziecka w środku koła. Na początku tekst piosenki śpiewa się wolno. Później tempo można systematycznie zwiększać.
„Mała Ulijanko klęknij na kolanko (dziecko klęka),
Podeprzyj se boczki (łapie się za boki), złap się za warkoczki (łapie się za włosy).
Umyj się (naśladuje mycie buzi), ubierz się (udaje, że się ubiera) i wybieraj, kogo chcesz (wybiera następne dziecko do środka koła)”.
- Zabawa taneczna „Walczyk Labado”, polegająca na tym, że dzieci chodzą po okręgu raz w prawą, a raz w lewą stronę.
„Tańczymy Labado, Labado, Labado,
Tańczymy Labado, małego walczyka.
Tańcz z nami, jeśli chcesz, jeśli chcesz, jeśli chcesz.
Tańcz z nami, jeśli chcesz, małego walczyka”.
- Piosenka z pokazywaniem „Dziesięciu krasnali”. Dzieci obrazują tekst piosenki różnymi gestami.
„Dziesięciu krasnali /x 2/ (pokazuje się 10 palców)
w spodenkach na szelkach /x 2/ (pokazuje się, jakby się pociągało za szelki u spodni)
taką piosenkę /x 2/ (rozkłada się ręce do góry)
zaśpiewa wam /x 2/ (pokazuje się palcami głos wychodzący z buzi, najpierw prawą, a potem lewą dłonią).
O, Elena /x 2/ (przykłada się prawą rękę do buzi, jakby się kogoś nawoływało)
A buzi, buzi, buzi /x 2/ (wysyła się na dłoni buziaki)
O, Elena /x 2/ (przykłada się lewą rękę do buzi, jakby się kogoś nawoływało)
Baluła, balułe” /x 2/ (rozkłada się prawą i lewą rękę na bok, jakby do ukłonu).
- Zabawa ruchowa z pokazywaniem słów piosenki pt. „Dwóm tańczyć się zachciało”.
„Dwóm tańczyć się zachciało, zachciało, zachciało (para dzieci w kole łapie się pod rękę),
Lecz im się nie udało, pari, pari, para (dzieci przerywają taniec).
Kłócili się ze sobą, ze sobą, ze sobą (dzieci wymachują rękami, jakby się kłóciły).
Ja nie chcę tańczyć z tobą, pari, pari, para (dzieci tupią nogą).
Poszukam se innego, innego, innego (dzieci chodzą po sali, by znaleźć nowego partnera)
Do tańca zgrabniejszego, pari, pari, para” (dzieci dobierają się w pary).
Istnieje wiele zabaw muzyczno-ruchowych dla maluchów, np. „Baba Jaga patrzy” albo „słupy soli”, kiedy dzieci muszą zastygnąć w bezruchu podczas pauzy w muzyce. Można wymyślić własne pomysły na zabawy muzyczne – wystarczy odrobina kreatywności.
2. Zalety zabaw muzycznych
Dlaczego muzyka jest tak ważna w życiu dziecka? Nie tylko dlatego, że sprzyja jego rozwojowi, ale głównie dlatego, że kontakt dziecka z muzyką dostarcza maluchom wiele radości i frajdy. Piosenki, ich nastrój i rytm pozwalają dzieciom na ekspresję ich uczuć, wyładowanie skumulowanej w nich energii oraz daje satysfakcję z działania. Małe dzieci wykazują naturalną potrzebę ruchu, którą mogą zaspokoić np. podczas zabaw muzyczno-ruchowych. Zabawy muzyczne wpływają na kształtowanie się u maluchów słuchu muzycznego i pośrednio – fonematycznego, potrzebnego do rozróżniania fonemów, czyli głosek. Zabawy muzyczne mogą mieć różny charakter: można słuchać piosenek i rysować do nich różne obrazki, można śpiewać piosenki i poruszać się w ich rytm, można grać na instrumentach muzycznych, np. bębenkach, tamburynach czy cymbałkach, wystukiwać rytm, tworzyć własne kompozycje muzyczne i słowa piosenek itp. Niezależnie od poziomu rozwoju dziecka muzyka sprzyja jego ogólnemu rozwojowi w sferze fizyczno-motorycznej, intelektualnej, emocjonalnej, estetycznej i społecznej.