Sposoby wywoływania porodu

Sposoby wywołania porodu obejmują zarówno metody naturalne, które kobieta w ciąży może stosować samodzielnie, a także metody indukcji medycznej – używane wyłącznie pod nadzorem lekarskim, w szpitalu. Indukcja porodu jest stosowana wtedy, gdy kontynuacja ciąży stanowi zagrożenie dla zdrowia mamy lub/i dziecka, albo gdy maleństwu nie spieszy się z przyjściem na świat. Metody indukcji są skuteczne i bezpieczne, umożliwiają poród drogami natury.

1. Naturalne metody wywoływania porodu

Indukcja porodu polega na wywoływaniu czynności skurczowej macicy u kobiety, która nie ma skurczów porodowych. Jeśli kobieta jest już po 42. tygodniu ciąży (tzw. ciąża przenoszona), a dziecko nadal nie chce opuścić łona mamy, może zastosować naturalne sposoby na wywołanie akcji skurczowej macicy. Do metod naturalnego wywołania porodu należą:

• zwiększenie aktywności fizycznej w ostatnich dniach ciąży, np. chodzenie po schodach, spacerowanie, wykonywanie ruchów okrężnych biodrami,
• drażnienie palcami brodawek sutkowych, co wzmaga wydzielanie oksytocyny – hormonu powodującego skurcze macicy i wywołującego akcję porodową,
• uprawianie seksu przed planowanym terminem porodu, co wywołuje delikatne skurcze macicy i skutkuje uelastycznieniem i rozwieraniem się szyjki na skutek zawartych w męskim nasieniu prostaglandyn, hormonów powodujących skurcze mięśni gładkich.

2. Szpitalne metody wywoływania porodu

Zobacz film: "Jakie są wskazania do wywołania porodu?"

Decyzję o wywołaniu porodu czy też skróceniu czasu trwania akcji porodowej, a także o wyborze metody indukcji lekarz powinien omówić wcześniej z pacjentką. Warto jednak pamiętać, że czasami podczas porodu występują nieoczekiwane zmiany sytuacji i trzeba postępować szybko. Wtedy decyzja co do sposobu rozwiązania ciąży może zostać podjęta bez rozmowy z pacjentką. Wywoływanie porodu w szpitalu poprzedzone jest preindukcją. Preindukcja polega na farmakologicznym lub mechanicznym działaniu, mającym na celu przyspieszenie dojrzewania szyjki macicy, a więc jej zmiękczania i rozszerzania się.

Metody preindukcyjne polegają głównie na podawaniu prostaglandyn, które powodują rozwieranie się części pochwowej. Dzięki tym hormonom szyjka macicy robi się miękka i rozbity zostaje zwarty czop śluzowy, który podczas ciąży chroni płód przed przenikaniem zewnętrznych zagrożeń. Prostaglandyny wywołują również skurcze macicy i doprowadzają do rozwinięcia się regularnej czynności skurczowej inicjującej poród. Najsilniejsze skurcze, ale zarazem słabsze dojrzewanie szyjki macicy powoduje podanie prostaglandyn dożylnie. Szyjka dojrzewa najszybciej po dopochwowym podaniu prostaglandyn w postaci żelu.

Do preindukcji coraz częściej stosuje się dość popularny na Zachodzie cewnik Foleya. Zwyczajowo jest on stosowany do udrażniania pęcherza moczowego, przypomina rurkę zakończoną balonikiem. Aby zastosować tę metodę preindukcji porodu konieczne jest rozwarcie szyjki macicy co najmniej na grubość cewnika, najlepiej około 1 cm. Balonik wypełniony solą fizjologiczną pozwala mechanicznie rozwierać szyjkę, zachęcając organizm do uwalniania naturalnych prostaglandyn. Ta metoda wywoływania porodu jest prosta, bezpieczna i wygodna. Nie wolno jej stosować w przypadku łożyska przodującego, krwawienia z szyjki macicy, wcześniejszego odpłynięcia wód płodowych i infekcji okolic intymnych.

3. Najczęstsze metody wywoływania porodu

Poza wykorzystaniem wspomnianych wcześniej prostaglandyn, do właściwej indukcji porodu, a więc do wywołania akcji skurczowej macicy, stosuje się:

• syntetyczną oksytocynę w kroplówce – hormon wzmaga skurcze macicy i wywołuje akcję porodową, może skutkować bardzo silnymi bólami, zaletą jest wyraźne skrócenie czasu porodu,
• amniotomię – najstarsza metoda indukcji porodu, polega na przebiciu pęcherza płodowego, co prowadzi do aktywnej fazy porodu, ale może grozić infekcją i silnymi bólami,
• wysoką lewatywę – wywołuje lub wzmacnia skurcze porodowe u zdrowych kobiet, stosowana coraz rzadziej z powodu złej tolerancji emocjonalnej przez przyszłe mamy, polega często na podaniu doodbytniczo czopka glicerynowego,
• masaż szyjki macicy w czasie porodu – ręczne uciskanie szyjki mametodcicy w celu pobudzenia jej do otwierania się i odklejenie dolnego bieguna pęcherza płodowego, zabieg bardzo bolesny, wykonywany przez lekarza.

Przed zastosowaniem indukcji należy ocenić dojrzałość szyjki macicy – jej długość, konsystencję i stopień rozwarcia – oraz położenie główki dziecka w kanale rodnym. Informacji tych dostarcza badanie przez pochwę. Wykonuje się również test oksytocynowy, polegający na podawaniu oksytocyny pod kontrolą KTG, co pozwala przewidzieć, jak dziecko reaguje na silne skurcze macicy. Niezależnie od sposobu wywoływania porodu, indukcja może zakończyć się niepowodzeniem, a więc nie rozpocznie się akcja porodowa. Gdy wystąpią powikłania stanowiące przeciwwskazanie do porodu pochwowego, należy być przygotowanym do konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia.