Skala Brazeltona
Mimo iż niemowlęta nie mówią, przychodzą na świat z umiejętnością komunikowania się z otoczeniem za pomocą ruchów ciała, reakcji na stymulację oraz płaczu. Są to części składowe złożonego języka zachowań dziecka. W 1973 roku dr T. Berry Brazelton wraz z kolegami opracował tak zwaną skalę Brazeltona, która stanowi przewodnik dla rodziców, lekarzy oraz naukowców na temat języka niemowląt. Skala Brazeltona pomaga zrozumieć zachowanie dzieci.
1. Skala Brazeltona a indywidualność dziecka
Skala opracowana przez Brazeltona bierze pod uwagę szeroki zakres zachowań i jest stosowana w przypadku noworodków oraz dzieci do drugiego miesiąca życia. Na koniec oceny zachowań dziecka dokonuje się opisu behawioralnego niemowlęcia, z naciskiem na jego mocne strony, odpowiedzi na stymulację oraz możliwe słabości. Osoba wykonująca badanie dzieli się swoimi spostrzeżeniami z rodzicami dziecka, by opracować strategie wychowawcze skierowane na zoptymalizowanie najwcześniejszej relacji pomiędzy niemowlęciem i jego rodzicami.
Kiedy skala Brazeltona została opublikowana, ludzie dopiero zaczynali uświadamiać sobie pełny zakres możliwości niemowląt. Jedyne dostępne wówczas testy miały na celu zdiagnozowanie nieprawidłowości u dziecka. Skala Brazeltona miała inne zadanie – odkrycie mocnych stron niemowlaka oraz zakres jego indywidualności. Skala jest oparta na kilku założeniach. Po pierwsze, wszystkie noworodki są zdolne. Każde dziecko ma za sobą dziewięć miesięcy doświadczeń i jest w stanie kontrolować swoje zachowanie, by reagować na nowe otoczenie. Po drugie, dzieci komunikują się poprzez swoje zachowanie, które jest racjonalnym językiem. Dzieci nie tylko reagują na wskazówki z otoczenia, ale i próbują kontrolować środowisko, w którym się znajdują, na przykład płacząc, by uzyskać reakcję rodziców. Trzecie założenie to hipoteza, iż niemowlęta są jednostkami społecznymi, które mają swoje indywidualne cechy. Dzieci są kształtowane przez bliskie im osoby, ale mają też wpływ na swoje otoczenie.
2. Jak stosuje się skalę Brazeltona?
W skali Brazeltona znajduje się 28 behawioralnych jednostek i 18 odruchów. Test nie ma na celu uzyskania jednego wyniku, tylko ocenienie zdolności dziecka w różnych dziedzinach rozwoju. Ponadto skala Brazeltona opisuje, w jaki sposób dziecko integruje te różne dziedziny i jak radzi sobie z nowym otoczeniem. Kiedy dziecko rodzi się, ma przed sobą cztery zadania rozwojowe kluczowe dla swojego wzrostu. Skala Brazeltona ocenia, jak dobrze radzi sobie noworodek z tymi zadaniami, a także sprawdza, czy dziecko potrzebuje dodatkowej pomocy. Najbardziej podstawowym wyzwaniem stojącym przed noworodkiem jest uregulowanie oddychania, temperatury oraz reszty układu autonomicznego. Układ ten musi funkcjonować prawidłowo, by dziecko mogło skupić się na kolejnych dziedzinach rozwoju. Dzieci wysokiego ryzyka mogą większą część swojej energii poświęcać na utrzymanie układu autonomicznego, przez co nie są w stanie skupić się na innych elementach wzrostu. Dźwięki i obrazy mogą być dla nich zbyt dużym bodźcem. Z tego względu w skali Brazeltona ocenia się reakcje dzieci na stymulację.
Następnie noworodki usiłują kontrolować swój układ motoryczny. Panowanie nad przypadkowymi ruchami i kontrolowanie poziomu aktywności pozwala dzieciom skupić energię na innych zadaniach rozwojowych. Jeśli dziecko ma z tym problem, jego rodzice mogą pomóc maluchowi poprzez przytulanie go lub kołysanie. Skala Brazeltona ocenia jakość napięcia mięśniowego, poziom aktywności oraz odruchy.
Gdy dziecko opanuje zachowanie motoryczne, jest gotowe na regulację stanu. „Stan” to kluczowe pojęcie rozwojowe, które dotyczy poziomu świadomości dziecka. Zdolność dziecka do kontrolowania swoich stanów pozwala mu przetwarzać informacje i reagować na nie. Badanie za pomocą skali Brazeltona wykazuje, w jaki sposób dziecko odpowiada na światło, dźwięk i dotyk w czasie snu. Osoba wykonująca badanie świeci w oczy śpiącego dziecka. Zazwyczaj maluch mruga oczami i wierci się z irytacji. Gdy kilkakrotnie powtarza się cykl świecenia w oczy, dziecko zwykle przestaje reagować na bodziec i śpi dalej. Zdolność dziecka do ignorowania bodźca pozwala mu na zachowanie energii i rozwijanie się. Jeżeli noworodek ma problemy z blokowaniem bodźców, jego rodzice wiedzą, że powinni okazać mu wsparcie, na przykład poprzez zachowywanie się cicho lub chronienie dziecka przed ostrym światłem.
Gdy układ autonomiczny, motoryczny oraz stan dziecka są odpowiednio rozwinięte, maluch jest gotowy na interakcje. Kontakty społeczne to ostateczne zadanie rozwojowe. Skala Brazeltona pokazuje, jak dzieci są gotowe na uczestniczenie w swoim nowym świecie od pierwszych momentów życia. W tej części badania sprawdza się, w jaki sposób niemowlę patrzy na poruszającą się czerwoną piłkę oraz twarz, a także jak reaguje na głos.