Rozwód a dzieci. Jak stworzyć zdrowy związek rodzicielski po rozstaniu?
Rozwód dla dzieci to całkowita zmiana dotychczasowego życia. Wiąże się to nierzadko z poczuciem bezradności i lęku. Pojawiają się pytania: czy to przeze mnie? Czy zobacze jeszcze kiedyś tatę? Czy mama będzie smutna, jeśli pojadę z tatą na wakacje? Podpowiadamy, jak zachowywać się w separacji i jak żyć po rozwodzie, by rozstanie nie wpłynęło negatywnie na naszą pociechę.
1. Rozwód a dzieci. Jak dzieci reagują na rozwód rodziców?
Rozstanie rodziców to dla dziecka życiowa rewolucja. Nie ma się co łudzić: poczucie bezpieczeństwa dziecka z pewnością zostanie zachwiane. Nasza pociecha będzie odczuwać smutek, żal i niepewność. Najczęściej też nie rozumie, dlaczego rodzice nie chcą już ze sobą być i tłumaczy sobie rozstanie na swój sposób, nierzadko obwiniając samego siebie.
Rozwód rodziców bywa dla dzieckiem zdarzeniem traumatycznym, które ma swój początek jeszcze zanim zapadnie wyrok sądu. Czas rozstania nierzadko bowiem poprzedzają kłótnie, niekiedy wręcz zachowania agresywne małżonków. Dla dziecka, które widzi wrogo do siebie nastawionych rodziców, jest to niezwykle stresujące.
Kiedy jednak rozstanie już nastąpi, mamy do czynienia z doświadczeniem wychowywania się w niepełnej rodzinie. Dodatkowo dziecko bywa rozdarte i ma poczucie, że wymaga się od niego opowiedzenia po stronie jednego z rodziców. Wpływ rozwodu na psychikę dziecka może być więc znaczący. Pojawić się mogą zaburzenia emocjonalne, lęki i mniejsza odporność na stres, nerwowość, bezsenność, różne dolegliwości bólowe.
Wiele jednak zależy od tego, w jakiej atmosferze rodzice się rozstają. Jeśli sytuacja jest bardzo konfliktowa, a rodzice prowadzą między sobą "wojnę", dziecku jest zdecydowanie trudniej. Zdarza się, że dorośli wykorzystują swoją pociechę przeciwko byłemu partnerowi. Warto wiedzieć, że takie zachowanie może spowodować traumę i doprowadzić do dużych problemów emocjonalnych u dziecka (zwłaszcza, że przepracowanie kryzysu związanego z rozwodem rodziców zajmuje dzieciom nawet 7 razy więcej czasu, niż rozwodzącym się małżonkom!).
2. Rozwód a wiek dziecka
Wiele zależy od wieku dziecka. Przedszkolaki znajdują się pod większym wpływem emocjonalnym swoich rodziców, dlatego też dla nich rozpad rodziny może mieć o wiele poważniejsze konsekwencje. Zdarza się, że są też manipulowane i wykorzystywane w konflikcie między dorosłymi.
Nie oznacza to jednak, że starsze dzieci nie będą emocjonalnie podchodzić do rozstania mamy i taty. Nastolatkowie również mocno przeżyją rozpad rodziny i będą musieli odnaleźć się w nowej sytuacji.
Warto więc dowiedzieć się, jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie. Fachowego wsparcia mogą udzielić nam psychologowie i psychoterapeuci.
3. Jak żyć po rozwodzie?
Bardzo ważne jest, by rodzice nie zapomnieli, że łączy ich dziecko. To ogniwo nierozerwalne. Warto więc robić wszystko, by spróbować się rozstać z poszanowaniem emocji małego człowieka. Jeśli mamy dzieci, po rozwodzie musimy zachować wspólny front dla nich.
Bardzo ważne jest, by nie włączać dziecka w konflikt. Nie prośmy, by przekazywało nam informacji od drugiego rodzica i nie krytykujmy byłego partnera/partnerki. Nie każmy go też ograniczaniem kontaktów z dzieckiem. Jeśli nasz były partner czy partnerka jest w nowym związku, nie deprecjonujmy go.
Starajmy się też zachować spójność tego, co mówimy do dziecka i tego, co wyrażamy niewerbalnie. Nie mówmy: „Oczywiście, spotkaj się z tatą”, komunikując tonem głosu, że wolelibyśmy, by do spotkania nie doszło.
Warto też, by dziecko mogło porozmawiać o swojej sytuacji z innymi osobami, najlepiej bezstronnymi, np. szkolnym pedagogiem lub psychologiem.
4. Jak pomóc dziecku po rozwodzie?
Możecie być pewnym, że jeśli zdecydowaliście się na rozwód, dzieci również będą mocno przeżywać to wydarzenie. Musicie więc otoczyć je opieką i być przygotowanym, że będą wyrażać różne emocje, m.in. złość i rozpacz. Mogą częściej płakać, unikać waszego towarzystwa, lub przeciwnie – nie będą odstępować was na krok.
Starajcie się więc, mimo własnego bólu, chronić dzieci przed negatywnymi stronami rozstania. Pamiętajcie, że wasza pociecha nadal ma prawo kochać mamę i tatę tak samo jak przed rozwodem. Nie jesteście już parą, ale nadal jesteście rodzicami i dobra swojego dziecka, powinniście grać do jednej bramki.
