Psychologowie tłumaczą, dlaczego małe dzieci nie potrafią się chować
Małe dzieci na całym świecie uwielbiają bawić się w chowanego. Jest coś ekscytującego w uciekaniu przed spojrzeniem innych i stawaniu się „niewidzialnym”.
1. Dzieci nie są egocentryczne
Według psychologów rozwojowych i rodziców, dzieci w wieku przedszkolnym są bardzo słabe w ukrywaniu się. Co ciekawe, często zakrywają tylko swoją twarz lub oczy, pozostawiając resztę ciała na widoku.
Przez długi czas ta nieskuteczna strategia ukrywania się służyła jako dowód, że małe dzieci są egocentryczne. Psychologowie mieli teorię, że przedszkolaki nie potrafią odróżnić własnej perspektywy od perspektywy kogoś innego, a więc błędnie zakładają, że inni widzą świat w ten sam sposób jak one. Dlatego specjaliści podejrzewali, że "chowanie się" poprzez zakrycie oczu dzieci tłumaczą sobie stwierdzeniem: „skoro ja go nie widzę, to i on nie widzi mnie”.
Jednak badania z zakresu poznawczej psychologii rozwojowej zaczynają kwestionować ten obraz dziecięcego egocentryzmu. Naukowcy przebadali maluchy w wieku od dwóch do czterech lat. Wyniki są zaskakujące i przeczą idei, że nieumiejętność chowania się u przedszkolaków dowodzi tego, że nie potrafią przyjąć perspektywy innego człowieka.
W czasie badania każde dziecko usiadło obok osoby dorosłej, która zakryła sobie oczy lub uszy dłońmi. Następnie malców pytano, czy nie mogli widzieć lub słyszeć dorosłego. Okazało się, że dzieci przytaknęły – odparły, że nie mogły.
Szereg eksperymentów kontrolnych wykluczył, że dzieci się pomyliły lub źle zrozumiały pytanie. Wyniki były jasne: młodzi pacjenci wiedzieli, o co ich pytano i czego się od nich żąda. Ich reakcje odzwierciedlały prawdziwą wiarę, że druga osoba nie może być widziana czy słyszana oraz że nie można do niej mówić, gdy jej oczy, uszy lub usta zostały zasłonięte.
Przeczytaj koniecznie
- Kluczowy element wyprawki dla dziecka. Sprawdź, czy na pewno kupujesz bezpieczny produkt
- 5 faktów na temat karmienia piersią, o których nie miałaś pojęcia
- Tran czy olej z wątroby rekina? Poznaj różnicę i wybierz świadomie
- Te kolory będą stymulowały rozwój Twojego dziecka
- Większość rodziców w okresie jesienno-zimowym popełnia ten błąd. Skutki mogą być fatalne
Pomimo faktu, że dana osoba znajdowała się w widocznym miejscu, dzieci twierdziły, że jej nie widziały. Jak to jest możliwe? Wydaje się, że maluchy uważają wzajemny kontakt wzrokowy za konieczny, by móc dostrzec drugą osobę.
Nowe odkrycia sugerują, że kiedy dziecko próbuje ukryć się poprzez nałożenie koca na głowę, nie wynika to z egocentryzmu. W rzeczywistości maluchy uznają tę strategię ze skuteczną nawet wtedy, gdy używają jej inni.
Ich teoria widzenia opiera się na idei dwukierunkowości: jeśli dwie osoby nie nawiązują kontaktu wzrokowego, to jest niemożliwe, aby zobaczyły się nawzajem. Dzieci nie bazują więc na zasadzie egocentryzmu, a wzajemnego uznawania.
2. Oczekiwanie wzajemnego zaangażowania
Zapotrzebowanie dzieci na wzajemność dowodzi, że nie są one egocentryczne. Przedszkolak nie tylko może sobie wyobrazić świat widziany z innego punktu widzenia, ale także stosuje tę umiejętność w sytuacjach, gdy nie jest to konieczne lub prowadzi do błędnych sądów - na przykład, gdy dzieci są pytane, jak postrzegają świat.
Pozornie irracjonalny sposób, w jaki dzieci starają się ukryć przed innymi, oraz wyniki ostatniego eksperymentu, pokazują, że najmłodsi są w stanie wczuć się w sytuację innej osoby, jeżeli komunikat płynie w obie strony - jeżeli dziecko może komunikować się z kimś jak równy z równym.
Naukowcy planują zbadać zachowanie dzieci w laboratorium i sprawdzić, czy maluchy, które nie potrafią się ukryć, komunikują się lepiej niż te, które chowają się bardziej umiejętnie.