Polka wyszła za Egipcjanina. Aleksandra Helail zdradza, jak wychowuje córkę w muzułmańskim kraju
Aleksandra Helail pochodzi z Wrocławia. W wieku 12 lat przeprowadziła się z rodziną do Niemiec. Tam, poszukując religii dla siebie, zdecydowała się przejść na islam. Od 2018 roku mieszka na stałe w Kairze, gdzie wraz z mężem Egipcjaninem wychowuje córkę, Hanię. Pracuje w międzynarodowej placówce, pisze książki i e-booki oraz prowadzi kursy dialektu egipskiego online dla Polaków.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski: W swoich mediach społecznościowych pokazujesz życie w Kairze z przymrużeniem oka, mimo to nie da się uniknąć kontrowersji. Co może najbardziej szokować w życiu muzułmanki żyjącej w Egipcie?
Aleksandra Helail: Żyje tutaj wiele kobiet, których tryb życia nie odbiega od kobiet w Polsce. Ktoś ostatnio zapytał mnie, czy w Egipcie kobieta może dostać mandat za brak nakrycia głowy. Otóż nie, w mojej dzielnicy wiele kobiet się nie zakrywa. Co więcej, są tu miejsca, do których kobiety w hidżabie nie mają wstępu. Nad morzem wiele muzułmanek chodzi w bikini i nikogo to nie szokuje. Z drugiej strony są też miejsca, gdzie praktycznie wszystkie kobiety się zakrywają. I właśnie ta różnorodność sama w sobie jest szokująca.
Druga strona medalu to typowe rzeczy tutejszej kultury – mężczyźni i kobiety najczęściej mieszkają z rodziną do momentu założenia własnej rodziny. Nikogo więc nie dziwi mieszkający z matką i ojcem 30-latek.
Europejczykom wydaje się, że życie muzułmanek to życie na krótkiej smyczy, w cieniu męża i jego kilku żon. Jak jest w Egipcie?
Egipt to miejsce bardzo różnorodne. Tu, gdzie ja mieszkam, kobiety pracują zawodowo, zajmują wysokie stanowiska, mają do tego takie samo prawo i możliwości jak mężczyźni. Ale już w innej dzielnicy samego Kairu, tam, gdzie nie ma powszechnego dostępu do edukacji, gdzie żyje się w bardziej konserwatywnym środowisku, może być zupełnie inaczej.
Zdarza się, że rodzina lub też mąż będzie ograniczał kobietę, uniemożliwiając jej odpowiednią edukację czy robienie kariery zawodowej. Im dalej od miasta, tym życie kobiet jest trudniejsze i nie ma to nic wspólnego z religią.
Jak wszędzie na świecie, również w Egipcie, to jak nam się żyje jako kobieta zależy od tego gdzie się wychowamy, gdzie żyjemy i jakich mamy dookoła ludzi. Ja osobiście nigdy nie czułam się tu gorzej traktowana ze względu na to, że jestem kobietą.
A jak do tego modelu życia ma się posiadanie wielu żon?
Posiadanie kilku żon z formalnego, zgodnego z islamem punktu widzenia, wcale nie jest takie proste. I nie ma żadnego związku z zaspokojeniem jakiejś fanaberii mężczyzny. Trzeba spełnić wiele warunków, a jednym z nich jest zapewnienie odpowiedniego statusu życia wszystkim żonom. Oczywiście zdarzają się nadużycia tego prawa przez mężczyzn, ale w moim środowisku nie ma ani jednego mężczyzny, który posiadałby kilka żon. Na wsiach zdarza się to znacznie częściej. Mężczyzna ma dwie, trzy, a nawet cztery żony.
Co do samych małżeństw, to często są zawierane z miłości, ale mamy też tzw. małżeństwa salonowe, trochę przypominające swatanie dawno temu w Polsce.
Co jeśli kobieta się nie zgadza na taki układ?
Może się po prostu rozwieść i jak najbardziej pozwala na to islam. Egipt jest na pierwszym miejscu wśród krajów arabskich pod względem liczby rozwodów. Z drugiej strony, podobnie jak w Polsce, w niektórych środowiskach rozwód nie jest mile widziany.
Rozwody to zatem norma, co w takim razie dzieje się z dziećmi po rozstaniu rodziców?
W Egipcie, podobnie jak w Polsce, najczęściej po rozwodzie to kobieta sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jest jeden szczególny wyjątek. Uważa się, że dziecko nie powinno mieszkać pod jednym dachem z obcym mężczyzną, więc jeżeli rozwódka chce ponownie wyjść za mąż, to nie może pozostać ze swoim dzieckiem.
W praktyce wygląda to tak, że dziecko może zamieszkać z babcią, matką kobiety, tak by była ona blisko swojego potomstwa. Jednak znam i taki przypadek, że dziecko i tak zostało z mamą, która miała już z kolei trzeciego męża.
Czy takie same zasady dotyczą zarówno dziewcząt, jak i chłopców? Płeć męska uprawnia do większej swobody?
Mieszkająca w domu rodzinnym dziewczyna czy nawet 30-letnia kobieta musi się stosować do zasad panujących w domu. Jeśli rodzic każe jej wrócić przed północą, to będzie musiała posłuchać. Później, po ślubie może zyskać niezależność, choć wiele zależy od męża.
Co ciekawe, to nie jest tyle kwestia religii, co kultury. Dotyczy to zarówno muzułmanek jak i chrześcijanek.
A jak wy wychowujecie swoją córkę?
Tak jakby była wychowywana w Polsce. Wiem jednak, że w wielu egipskich rodzinach chłopcom pozwala się na więcej, dziewczynki są nieco bardziej pilnowane przez rodziców. "Nie wracaj tak późno do domu" – mówią córkom. Wiele osób uważa to za niemoralne i że tak nie wypada. Poza tym chodzi o to, że po prostu troszczą się o swoje córki. Często pada też argument "co sąsiedzi powiedzą".
Z drugiej strony, w niektórych środowiskach to dziewczynki są posyłane do szkoły, a nie chłopcy, bo chłopcy muszą pójść do pracy.
Do kogo należy wychowanie dziecka w Egipcie? W Polsce rodzice mają równe prawa, ale też często powraca temat tego, że kulturowo przywykłyśmy do tego, że mężczyzna "pomaga" nam w wychowaniu dziecka.
Często jest tak, że to kobieta głównie zajmuje się do domem i wychowaniem dzieci, a jeśli chciałaby wrócić do pracy, to może to zrobić, pod warunkiem, że nie koliduje to z jej obowiązkami domowymi. Jeśli nie uda jej się połączyć kariery z obowiązkami domowymi, to musi zrezygnować z pracy, mężczyzna domem nie będzie się zajmował. Dlatego mamy tak wiele żłobków i przedszkoli.
Oczywiście taki model nie funkcjonuje w moim domu, my z mężem dzielimy się po równo opieką nad dzieckiem i takie rodziny też widzę dookoła.
Jak wygląda poród w Egipcie? Są znaczące różnice w porównaniu do Polski?
W Egipcie mnóstwo porodów rozwiązywanych jest przez cesarskie cięcie, choć ostatnio nieco rośnie popularność porodów naturalnych. Na pewno jednak porody rodzinne nie są codziennością.
Do domu nie przychodzi położna na tzw. patronaż. Kobietą i dzieckiem zajmują się najbliżsi – ciotki, mamy, babcie. Czasami jest nawet tak, że na pierwsze miesiące kobieta wraz z dzieckiem, a nawet i mężem, przenosi się do domu matki położnicy, by ta miała wsparcie.
Czy islam to religia przyjazna rodzinom i kobietom?
Mamy tu proste zasady, mamy jasne wytyczne – płacimy jałmużnę, za dobry uczynek jest nam policzony uśmiech do bliźniego, islam ma wyjątkowy stosunek do zwierząt, uświęca rolę matki, która ma ogromną wartość. Mówi się nawet, że pod nogami matki jest raj. To niestety jest opacznie intepretowane w Europie, ale ile kobiet w Polsce chciałoby, by rola matki została doceniona i uświęcona, odpowiednio poszanowana?
Co z systemem edukacji w Egipcie? Odbiega od tego np. w Polsce?
Zgodnie z islamem wręcz oczekuje się od muzułmanów, by się kształcili. Jest to bardzo ważne, zarówno w odniesieniu do kobiet jak i mężczyzn.
Dzieci już w wieku trzech miesięcy mogą trafić do żłobka, w wieku trzech lat zaczynają prawdziwą edukację: mają mundurek, prace domowe. Mamy edukację państwową, a także prywatną, egipską i międzynarodową, która nie jest tania, ale jest znacznie lepsza.
Prywatna edukacja jest dla wielu Egipcjan bardzo kosztowna. Osoby, które zarabiają najniższą krajową, na pewno nie mogą sobie na taką pozwolić.
Co więcej, w tej grupie zdarzają się przypadki, że rodzice ogóle nie posyłają dzieci do szkoły. Te dzieci być może pójdą do pracy.
"Socjal" w Polsce to sprawa szeroko komentowana od lat. 500 plus w Egipcie?
Tutaj nie ma żadnych tego typu świadczeń, jednak osoby dotknięte ubóstwem mogą dostać kupony, by taniej kupić żywność. Są też alimenty po rozwodzie. Pamiętajmy też, że islam w swoich zasadach ma wymóg, by regularnie przeznaczać pewną kwotę na wsparcie najuboższych.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
